Klauzula wykonalności

Z Wikipedii

Klauzula wykonalności - urzędowy akt sądu stwierdzający na wniosek wierzyciela lub z urzędu, że dany dokument jest tytułem egzekucyjnym, wskutek czego wszelkie urzędy lub osoby, których może dotyczyć, obowiązane są podporządkować mu się i udzielić pomocy przy jego realizacji.

Istotą klauzuli wykonalności jest autorytatywne stwierdzenie uprawnionego organu, że dany tytuł egzekucyjny nadaje się do wykonania w drodze przymusu (zazwyczaj w trybie egzekucji sądowej. Tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności staje się tytułem wykonawczym. Ponieważ w polskim procesie cywilnym co do zasady tylko tytuł wykonawczy może być podstawą egzekucji, nadanie klauzuli wykonalności stanowi swego rodzaju zezwolenie sądu niezbędne do prowadzenia egzekucji.

W przypadku orzeczeń sądowych niepodlegających wykonaniu w drodze egzekucji, nadanie klauzuli wykonalności służy stwierdzeniu skuteczności takiego orzeczenia.

[edytuj] Postępowanie klauzulowe

Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu uregulowano w art. 776-795 (dział II tytułu I części trzeciej) Kodeksu postępowania cywilnego, a szczegóły techniczne zawarto w §§ 180-188 regulaminu sądowego. Zasadą jest wszczynanie postępowania na wniosek wierzyciela, niekiedy tylko sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu. O nadaniu klauzuli wykonalności sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron postanowieniem, które doręcza wierzycielowi. Dłużnik otrzymuje postanowienie wraz z możliwością jego zaskarżenia z momentem podjęcia wobec niego pierwszej czynności egzekucyjnej. Również postanowieniem sąd oddala wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, gdy brak podstaw do jej nadania. Przyjmuje się, że dłużnikowi nie służy zażalenie na takie postanowienie, ponieważ nie narusza ono jego praw. Zakres badania sprawy przez sąd w tym postępowaniu jest ograniczony i sprowadza się do stwierdzenia, czy dokument, który ma być opatrzony klauzulą wykonalności, stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu odnośnych przepisów kodeksu. Jedynie w przypadku bankowego tytułu egzekucyjnego sąd ma prawo zbadania, czy bank spełnił warunki uprawniające go do wystawienia tytułu.

Choć nie wynika to wprost z ustawy, tytułem egzekucyjnym może być tylko taki dokument, który w swojej treści wskazuje i dostatecznie wyraźnie określa obowiązek nadający się do przymusowego wykonania oraz osobę, która powinna ten obowiązek spełnić. To również bada sąd w postępowaniu klauzulowym. Jeżeli jest to potrzebne, w treści klauzuli należy oznaczyć zakres, w którym uprawnia ona do egzekucji.

Zgodnie z przepisem § 182 regulaminu sądowego sąd nie wydaje oddzielnego postanowienia nadając klauzulę wykonalności orzeczeniu sądu albo ugodzie zawartej przed sądem. Należy to rozumieć w ten sposób, że nie sporządza się wtedy oddzielnego dokumentu postanowienia.

Co do zasady klauzulę wykonalności nadaje się przeciwko osobie wskazanej w treści tytułu egzekucyjnego jako zobowiązany (dłużnik). Przepisy o postępowaniu klauzulowym przewidują kilka sytuacji, w których na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi można prowadzić egzekucję przeciwko innym osobom. W kilku sytuacjach można również tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko dłużnikowi (odpowiednio - na rzecz wierzyciela) nadać klauzulę wykonalności przeciwko innym osobom (odpowiednio - na rzecz innych osób). Ogólnie rzecz biorąc jest to dopuszczalne przy przejściu praw lub obowiązków określonych w tym tytule i ma na celu uniknięcie konieczności wytaczania kolejnego procesu.

Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu nie ma jasno określonego charakteru. Z całą pewnością nie jest postępowaniem rozpoznawczym, ponieważ nie rozstrzyga się w nim o zasadności roszczeń stron. Nie ma również charakteru postępowania egzekucyjnego, bo nie zmierza bezpośrednio do realizacji obowiązku określonego w tytule egzekucyjnym. Ze względu na usytuowanie go w części kpc obejmującej postępowanie egzekucyjne uważa się jednak najczęściej, że należy do postępowania egzekucyjnego jako jego wstępny, specyficzny etap.

[edytuj] Brzmienie klauzuli wykonalności

Realną postacią klauzuli wykonalności jest wzmianka umieszczona na tytule egzekucyjnym poprzez odciśnięcie pieczęci. Treść tej wzmianki jest ujednolicona - dokładnie określa ją rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21 stycznia 2005 roku w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności (Dz.U. z 2005 Nr 17 poz. 154). Brzmi ona obecnie:

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ... 20 ... r. Sąd ... w ... stwierdza,
że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie ...
oraz poleca wszystkim urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć,
aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.
Orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne/natychmiast wykonalne.

Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na wyroku, opuszcza się wyrazy: "W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej". Jeżeli sąd, nadając klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu zasądzającemu świadczenie w walucie obcej, zobowiązuje komornika do przeliczenia zasądzonej kwoty na walutę polską, klauzula wykonalności powinna zawierać ponadto następującą treść:

Sąd zobowiązuje komornika do przeliczenia zasądzonej kwoty na walutę polską
według średniego kursu złotego w stosunku do walut obcych ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski
w dniu poprzedzającym przekazanie należności wierzycielowi.

[edytuj] Źródła

• Kazimierz Korzan Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986, ISBN 83-01-06991-0
• Zdzisław Świeboda Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część druga. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, wyd. 3, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, ISBN 83-7334-335-0
• Zbigniew Szczurek (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, wyd. III, Currenda, sopot 2005, ISBN 83-88326-98-8
• Maciej Muliński Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności krajowemu tytułowi egzekucyjnemu, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2005, ISBN 83-7387-834-3