Biedrzeniec anyż
Z Wikipedii
| Biedrzeniec anyż | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | araliowce |
| Rodzina | selerowate |
| Rodzaj | biedrzeniec |
| Gatunek | biedrzeniec anyż |
| Nazwa systematyczna | |
| Pimpinella anisum L. | |
| Sp. Pl.2. 1753 | |
| Synonimy | |
| Anisum vulgare Gaertn. | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Biedrzeniec anyż (anyż, anyżek) (Pimpinella anisum L. – gatunek jednorocznej rośliny pochodzący z wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego. Prawdopodobnym przodkiem rośliny uprawnej jest biedrzeniec kretycki (Pimpinella cretica Poir) pochodzący z wyżyn Iranu. W Polsce jest uprawiany (rzadko) i czasami przejściowo dziczejący (efemerofit).
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Do 50 cm wysokości. Dęta (pusta w środku, w międzywęźlach), okrągła, płytko bruzdkowana. Rozgałęziona na 2/3 wysokości.
- Liście
- Zmienne w zależności od umiejscowienia. Najniższe długoogonkowe, okrągławe, ząbkowane; środkowe również długoogonkowe, ale 3-5 sieczne, ząbkowane; górne liście siedzące, 2-3-krotnie pierzastosieczne lub niepodzielone.
- Kwiaty
- Białe, płatki owłosione, odpadające, zebrane w płaskie baldachy, złożone z 5-10 szypułek; baldaszki 4-9-kwiatowe. Kwitnie czerwiec – lipiec. Obcopylne, miododajne.
- Owoc
- Rozłupnia do 5 mm dł. o gruszkowatym kształcie, rozpadająca się na dwie rozłupki o zielonkawoszarym kolorze i szorstkiej fakturze.
- Korzeń
- Cienki, palowy.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Historia uprawy: Najstarsze wzmianki o anyżu pochodzą z egipskiego papirusu Ebersa (1500 r. p.n.e.). W Polsce uprawiany jest od średniowiecza, kiedy to został sprowadzony przez benedyktynów.
- Uprawa: Nasiona w kwietniu wysiewa się do gruntu, owoce zbiera się w końcu sierpnia. Osypują się. Nierównomierne dojrzewanie. Zbieramy, gdy owoce głównych baldachów są twarde, szarobrunatne. Plon 1t/ha.
- Surowiec zielarski: Owoce anyżu (Fructus Anisi) zawierające olejek eteryczny 1,5-3% zawierający 28% tłuszczu, a także białka i cukry. Wytwarza się z niego olejek anyżowy (Oleum Anisi), którego głównym składnikiem (90%) jest anetol i syrop anyżowy (anyżkowy, Sirupus Anisi).
- Działanie:Owoce działają wykrztuśnie (składnik syropów), rozkurczowo, moczo- i wiatropędnie, także pobudzają laktację. Działają także w niewielkim stopniu przeciwbakteryjne.
- Olejek anyżowy jest środkiem smakowym i aromatycznym wykorzystywanym w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym i farmaceutycznym oraz spirytusowym (anyżówka). Działa: zewnętrznie odkażająco na skórę, toksycznie na pasożyty, odstraszająco na owady; wewnętrznie wykrztuśnie i rozkurczająco – do inhalacji, w pediatrii jako środek wiatropędny.
- Wytłoki anyżowe oraz słoma stanowią cenny dodatek paszowy dla bydła zwiększający jego laktację.
