Selerowate

Z Wikipedii

Selerowate
Marchew zwyczajna
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	araliowce
Rodzina	selerowate
Nazwa systematyczna
Apiaceae Lindl.
pub. Intr. Nat. Syst. Bot., ed. 2: 21. Jul 1836.
Synonimy
Umbelliferae Juss.
Galeria zdjęć i grafik

Selerowate (dawniej baldaszkowate) Apiaceae Lindl. (syn. Umbelliferae Juss.) - rodzina bylin, rzadziej krzewów do której należy ok. 3 000 gatunków. W Polsce rośnie ok. 70 - dziko rosnących (łąki, pastwiska) i uprawnych (warzywa, zioła).

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga

Puste międzywęźla i wyraźne węzły.

Liście

Pierzasto złożone, 2-3-krotne, często z rozdętymi pochwami. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty

Drobne, zebrane w baldach złożony z wielolistnymi pokrywami u nasady baldachów i pokrywkami u nasady baldaszków. Kwiaty na brzegu baldacha są większe i często grzbieciste. Kielich zredukowany do małych ząbków. Dwukrotny słupek jest dolny.

Owoce

Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki. Nasienie bielmowe.

W łodygach, liściach i owocach znajdują się przewody wypełnione olejkami eterycznymi, które nadaja roślinom silny zapach. Posiadają także żywicę i alkaloidy.

[edytuj] Systematyka

Pozycja w systemie Reveala

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa dereniowe (Cornidae Frohne & U. Jensen ex Reveal), nadrząd Aralianae Takht., rząd araliowce (Araliales Reveal), rodzina selerowate (Apiaceae Lindl.)^[1].

Przedstawiciele flory Polski ^[2]

aminek (Ammi) barszcz (Heracleum) biedrzeniec (Pimpinella) blekot (Aethusa) cieszynianka (Hacquetia) czechrzyca (Scandix) dzięgiel (Angelica) fenkuł (Foeniculum) gorysz (Peucedanum) kłobuczka (Torillis) kmin (Cuminum) kminek (Carum) kolendra (Coriandrum) koniopłoch (Silaum) koper (Anethum) kropidło (Oenanthe) lubczyk (Levisticum) marchew (Daucus) marchewnik (Myrrhis) marchwica (Mutellina) marek (Sium) mikołajek (Eryngium) nibymarchwica (Pachypleurum) okrzyn (Laserpitium) oleśnik (Libanotis) olszewnik (Selinum)

pasternak (Pastinaca) pietruszka (Petroselinum) podagrycznik (Aegopodium) potocznik (Berula) przewiercień (Bupleurum) sierpnica (Falcaria) starodub (Ostericum) szczwół (Conium) seler (Apium) selernica (Cnidium) szalej (Cicuta) szczwoligorz ( Conioselinum) świerząbek (Chaerophyllum) trybula (Anthriscus) włóczydło (Caucalis) wszewłoga (Meum) żankiel (Sanicula) żebrowiec (Pleurospermum) żebrzyca (Seseli) Bifora Bunium Conopodium Echinophora Orlaya Pseudorlaya Turgenia

Wszystkie rodzaje^{[potrzebne źródło]}

Aciphylla J. R. Forst. & G. Forst. Acronema Falc. ex Edgew. Actinolema Fenzl Actinotus Labill. Adenosciadium H. Wolff Aegokeras Raf. Aegopodium L. - podagrycznik Aethusa L. - blekot Aframmi C. Norman Afrocarum Rauschert Afroligusticum C.Norman Afrosison H.Wolff Agasyllis Spreng. Agrocharis Hochst. Ainsworthia Boiss. Alepidea F.Delaroche Aletes J. M. Coult. & Rose Alococarpum Riedl & Kuber Ammi L. - aminek Ammodaucus Coss. & Durieu Ammoides Adans. Ammoselinum Torr. & A. Gray Anethum L. - koper Angelica L. - dzięgiel Anginon Raf. Angoseseli Chiov. Anisopoda Baker Anisosciadium DC. Anisotome Hook. f. Annesorhiza Cham. & Schltdl. Anthriscus Pers. - trybula Aphanopleura Boiss. Apiastrum Nutt. ex Torr. & A. Gray Apium L. - seler Apodicarpum Makino Archangelica Wolf - arcydzięgiel Arctopus L. Arcuatopterus M. L. Sheh & R. H. Shan Arracacia Bancr. – arakacznik (ziamniara) Artedia L. Asciadium Griseb. Asteriscium Cham. & Schltdl. Astomaea Rchb. Astrantia L. - jarzmianka Astrodaucus Drude Astydamia DC. Athamanta L. Aulacospermum Ledeb. Austropeucedanum Mathias & Constance Autumnalia Pimenov Azilia' Hedge & Lamond Berula W. D. J. Koch - potocznik Bifora Hoffm. - szparzyca Bilacunaria Pimenov & V. N. Tikhom. Bolax Comm. ex Juss. Bonannia Guss. Bowlesia Ruiz & Pav. Brachyscias J. M. Hart & Henwood Bunium L. Bupleurum L. - przewiercień Cachrys L. Calyptrosciadium Rech. f. & Kuber Capnophyllum Gaertn. Carlesia Dunn Caropsis (Rouy & E. G. Camus) Rauschert Carum L. - kminek Caucalis L. - włóczydło Cenolophium W.D.J.Koch - wzdęcin Cephalopodum Korovin Chaerophyllopsis H. Boissieu Chaerophyllum L. - świerząbek Chaetosciadium Boiss. Chamaele Miq. Chamaesciadium C.A.Mey. Chamaesium H. Wolff Chamarea Eckl. & Zeyh. Changium H.Wolff Chlaenosciadium C.Norman Choritaenia Benth. Chuanminshen M.L.Sheh & R.H.Shan Chymsydia Albov Cicuta L. - szalej Cnidiocarpa Pimenov Cnidium Cusson - selernica Coaxana J.M.Coult. & Rose Conioselinum Hoffm. - szczwoligorz Conium L. - szczwół Conopodium W. D. J. Koch Coriandrum L. - kolendra Cortia DC. Cortiella C.Norman Cotopaxia Mathias & Constance Coulterophytum B.L.Rob. Crenosciadium Boiss. & Heldr. Crithmum L. - kowniatek Cryptotaenia DC. Cuminum L. - kmin Cyathoselinum Benth. Cyclorhiza M.L.Sheh & R.H.Shan Cyclospermum Lag. Cymbocarpum DC. ex C.A.Mey. Cymopterus Raf. Cynosciadium DC. Dactylaea Fedde ex H. Wolff Dasispermum Neck. ex Raf. Daucosma Engelm. & A. Gray Daucus L. - marchew Dethawia Endl. Deverra DC. Dichosciadium Domin Dickinsia Franch. Dicyclophora Boiss. Dimorphosciadium Pimenov Diplaspis Hook. f. Diplolophium Turcz. Diplotaenia Boiss. Diposis DC. Domeykoa Phil. Donnellsmithia J.M.Coult. & Rose Dorema D.Don - amoniaczek Dracosciadium Hilliard & B.L.Burtt Drusa DC. Ducrosia Boiss. Dystaenia Kitag. Echinophora L. Elaeoselinum W.D.J.Koch ex DC. Eleutherospermum K.Koch Enantiophylla J. M. Coult. & Rose Endressia J.Gay Eremocharis Phil. Eremodaucus Bunge Ergocarpon C. C. Towns. Erigenia Nutt. Eriocycla Lindl. Eriosynaphe DC. Eryngium L. - mikołajek Erythroselinum Chiov. Eurytaenia Torr. & A. Gray Exoacantha Labill. Ezosciadium B. L. Burtt Falcaria Fabr. - sierpnica Fergania Pimenov Ferula L. - zapaliczka Ferulago W.D.J.Koch - zapalnicznik Foeniculum Mill. - fenkuł Frommia H.Wolff Froriepia K.Koch Fuernrohria K.Koch Galagania Lipsky Geocaryum Coss. Gingidia J.W.Dawson Glaucosciadium B.L.Burtt & P.H.Davis Glehnia F.Schmidt ex Miq. Glia Sond. Glochidotheca Fenzl Gongylosciadium Rech. f. Grafia Rchb. Grammosciadium DC. Guillonea Coss. Gymnophyton Clos Gymnosciadium Hochst. Hacquetia Neck. ex DC. - cieszynianka Halosciastrum Koidz. Haplosciadium Hochst. Haplosphaera Hand.-Mazz. Harbouria J.M.Coult. & Rose Harrysmithia H.Wolff Haussknechtia Boiss. Hellenocarum H. Wolff Helosciadium Koch. - pęczyna Heptaptera Margot & Reut. Heracleum L. - barszcz Hermas L. Heteromorpha Cham. & Schltdl. Hladnikia Rchb. Hohenackeria Fisch. & C. A. Mey. Holandrea Reduron et al. Homalocarpus Hook. & Arn. Homalosciadium Domin Horstrissea Greuter et al. Huanaca Cav. Hyalolaena Bunge Itasina Raf. Johrenia DC. Kadenia Lavrova & V. N. Tikhom. Kafirnigania Kamelin & Kinzik. Kalakia Alava Kamelinia F. O. Khass. & I. I. Malzev Kandaharia Alava Karatavia Pimenov & Lavrova Karnataka P.K.Mukh. & Constance Kedarnatha P.K.Mukh. & Constance Keraymonia Farille Kitagawia Pimenov Klotzschia Cham. Komarovia Korovin Korovinia Nevski & Vved. Korshinskia Lipsky Kosopoljanskia Korovin Kozlovia Lipsky Krasnovia Popov ex Schischk. Krubera Hoffm. Kundmannia Scop. Ladyginia Lipsky Lagoecia L. Lalldhwojia Farille Laretia Gillies & Hook. Laser Borkh. ex P. Gaertn. et al. Laserpitium L. - okrzyn Lecokia DC. Ledebouriella H. Wolff Lefebvrea A. Rich. Lereschia Boiss. Levisticum Hill - lubczyk Libanotis Haller ex Zinn - oleśnik

Lichtensteinia Cham. & Schltdl. Lignocarpa J. W. Dawson Ligusticopsis Leute Ligusticum L. Lilaeopsis Greene Limnosciadium Mathias & Constance Lipskya (Koso-Pol.) Nevski Lisaea Boiss. Lomatium Raf. Lomatopodium Fisch. & C. A. Mey. Magadania Pimenov & Lavrova Magydaris W. D.J.Koch ex DC. Malabaila Hoffm. Mandenovia Alava Margotia Boiss. Marlothiella H.Wolff Mastigosciadium Rech. f. & Kuber Mathiasella Constance & C.L.Hitchc. Mediasia Pimenov Meeboldia H.Wolff Melanosciadium H.Boissieu Melanoselinum Hoffm. Meum Mill. - wszewłoga Micropleura Lag. Microsciadium Boiss. Mogoltavia Korovin Molopospermum W.D.J.Koch Monizia Lowe Mulinum Pers. Muretia Boiss. Musineon Raf. Mutellina Thell. - marchwica Myrrhidendron J.M.Coult. & Rose Myrrhis Mill. - marchewnik Myrrhoides Heist. ex Fabr. Naufraga Constance & Cannon Neocryptodiscus Hedge & Lamond Neogoezia Hemsl. Neonelsonia J.M.Coult. & Rose Neoparrya Mathias Neoplatytaenia Geld. Neosciadium Domin Niphogeton Schltdl. Nirarathamnos Balf. f. Nothosmyrnium Miq. Notiosciadium Speg. Notopterygium Boissieu Oedibasis Koso-Pol. Oenanthe L. - kropidło Oligocladus Chodat & Wilczek Oliveria Vent. Opopanax W.D.J.Koch Oreocome Edgew. Oreomyrrhis Endl. Oreonana Jeps. Oreoschimperella Rauschert Oreoxis Raf. Orlaya Hoffm. Ormopterum Schischk. Ormosciadium Boiss. Ormosolenia Tausch Orogenia S.Watson Oschatzia Walp. Osmorhiza Raf. Ostericum Hoffm. - starodub Ottoa Kunth Oxypolis Raf. Pachyctenium Maire & Pamp. Pachypleurum Ledeb. - nibymarchwica Palimbia Besser ex DC. Pancicia Vis. Paraligusticum V.N.Tikhom. Paraselinum H.Wolff Parasilaus Leute Pastinaca L. - pasternak Pastinacopsis Golosk. Paulita Soják Pedinopetalum Urb. & H. Wolff Pentapeltis (Endl.) Bunge Perideridia Rchb. Perissocoeleum Mathias & Constance Petagnaea Caruel Petroedmondia Tamamsch. Petroselinum Hill - pietruszka Peucedanum L. - gorysz Phellolophium Baker Phlojodicarpus Turcz. ex Ledeb. Phlyctidocarpa Cannon & W.L.Theob. Physospermopsis H.Wolff Physospermum Cusson Physotrichia Hiern Pilopleura Schischk. Pimpinella L. - biedrzyniec Pinacantha Gilli Pinda P.K.Mukh. & Constance Pleurospermopsis C. Norman Pleurospermum Hoffm. - żebrowiec Podistera S.Watson Polemannia Eckl. & Zeyh. Polemanniopsis B. L. Burtt Polylophium Boiss. Polytaenia DC. Polyzygus Dalzell Portenschlagiella Tutin Pozoa Lag. Prangos Lindl. Prionosciadium S.Watson Psammogeton Edgew. Pseudocarum C.Norman Pseudorlaya (Murb.) Murb. Pseudoselinum C.Norman Pseudotrachydium (Kljuykov et al.) Kljuykov &Pimenov Pternopetalum Franch. Pterocyclus Klotzsch Pterygopleurum Kitag. Ptilimnium Raf. Ptychotis W.D.J.Koch Pycnocycla Lindl. Pyramidoptera Boiss. Registaniella Rech. f. Rhabdosciadium Boiss. Rhodosciadium S.Watson Rhopalosciadium Rech. f. Rhysopterus J.M.Coult. & Rose Ridolfia Moris Rouya Coincy Rumia Hoffm. Rutheopsis A.Hansen & G.Kunkel Sajanella Soják Sanicula L. - żankiel Saposhnikovia Schischk. Scaligeria DC. Scandia J.W.Dawson Scandix L. - czechrzyca Schizeilema (Hook. f.) Domin Schoenolaena Bunge Schrenkia Fisch. & C.A.Mey. Schtschurowskia Regel & Schmalh. Schulzia Spreng. Schumannia Kuntze Sclerochorton Boiss. Sclerotiaria Korovin Scrithacola Alava Selinopsis Coss. &Durieu ex Batt. &Trab. Selinum L. - olszewnik Semenovia Regel & Herder Seseli L. - żebrzyca Seselopsis Schischk. Shoshonea Evert & Constance Silaum Mill. (Silaus) - koniopłoch Sinocarum H.Wolff ex R.H.Shan & F.T.Pu Sinodielsia H.Wolff Sinolimprichtia H.Wolff Sison L. Sium L. – marek Smyrniopsis Boiss. Smyrnium L. Sonderina H.Wolff Soranthus Ledeb. Spananthe Jacq. Spermolepis Raf. Sphaenolobium Pimenov Sphaerosciadium Pimenov & Kljuykov Sphallerocarpus Besser ex DC. Sphenocarpus Korovin Sphenosciadium A. Gray Spuriodaucus C.Norman Spuriopimpinella (H. Boissieu) Kitag. Stefanoffia H.Wolff Steganotaenia Hochst. Stenocoelium Ledeb. Stenosemis E.Mey. ex Sond. Stenotaenia Boiss. Stewartiella Nasir Stoibrax Raf. Symphyoloma C.A.Mey. Synelcosciadium Boiss. Szovitsia Fisch. & C.A.Mey. Taenidia (Torr. & A.Gray) Drude Tamamschjania Pimenov & Kljuykov Tauschia Schltdl. Tetrataenium (DC.) Manden. Thamnosciadium Hartvig Thapsia L. Thaspium Nutt. Thecocarpus Boiss. Tilingia Regel Tinguarra Parl. Todaroa Parl. Tommasinia Bertol. Tongoloa H.Wolff Tordyliopsis DC. Tordylium L. - wszawiec Torilis Adans. - kłobuczka Tornabenea Parl. Trachydium Lindl. Trachymene Rudge Trachysciadium Eckl. & Zeyh. Trachyspermum Link – ajowan (chropawiec) Transcaucasia M.Hiroe Trepocarpus Nutt. ex DC. Tricholaser Gilli Trigonosciadium Boiss. Trinia Hoffm. - trinia Trochiscanthes W.D.J.Koch Turgenia Hoffm. Uldinia J.M.Black Vanasushava P.K.Mukh. & Constance Vicatia DC. Xanthogalum Avé-Lall. Xatardia Meisn. & Zeyh. Yabea Koso-Pol. Zeravschania Korovin Zizia W.D.J.Koch Zosima Hoffm.

Przypisy