Bielscy

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Adnotacja: luty.

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl. linki, kat.. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

GENEALOGIA KSIĄŻĄT BIELSKICH

Dzieje synów Gedymina i braci Władysława Jagiełły są powszechnie znane i wielokrotnie opracowywane były, po bliższe szczegóły odsyłamy czytelników do źródeł i opracowań drukowanych, głównie Bonieckiego, Stadnickiego i Wolffa, z których sami czerpaliśmy. Oprócz tych źródeł, służyły nam za podstawę przy układaniu poniższego, urzędowe wywody legitymacyjne X.X. Bielskich. Podajemy tu tylko filjację w linii prostej zstępnej od Gedymina do ostatnich niedawno zmarłych przedstawicieli gałęzi głównej, na Bielsku do r. 1783, a potem na Atteczyźnie osiadłej. Pomijamy linie kolateralne, opuszczamy również wszelkie historyczne i biograficzne szczegóły w odniesieniu zwłaszcza do pierwszych pokoleń. Za punkt wyjścia przyjmujemy osobę wielkiego księcia Gedymina, od którego potomkowie zwani są Gedyminowiczami.

BIELSCY-GEDYMINOWICZE, herbu Pogoń. Ród kniaziów Wielkiego Księstwa Litewskiego wywodzący się od Gedymina Wielkiego Księcia zm. w 1341 r. Potomkowie panujących dynastów, bliscy krewni Jagiellonów, dziedzice dużych fortun, dzielni wojownicy, wybitni dyplomaci. Włością rodzinną Bielskich była Bielsk-Biała na Smoleńszczyźnie nad rzeką Obszą, które to ziemie wraz z przyległościami, Król Władysław Jagiełło wyznaczył synowcowi swojemu kniaźiowi Iwanowi. W 1520 r., król Zygmunt I nadał Bielskim ziemie w powiecie Kobryńskim. Ziemie przechodziły z ojca na syna. Przez 12 pokoleń, a lat ok. 400, z rąk rodziny Bielskich te majątki nie wychodziły.

I pokolenie: W. X. GEDYMIN – wielki książę litewski 1316-1341, trzeci jego syn: II pokolenie: W. X. OLGIERD – wielki książę litewski 1345-1377, syn jego z 1. żony, Marji księżniczki Witebskiej: III pokolenie: X. WOŁODYMIR (Włodzimierz) – książę kijowski 1395-1398; od jego syna, kniazia Olelki (Alexandra) Wołodymirowicza poszli książęta Olelkowicze Słuccy, zaś książęta BIELSCY idą od brata Olelki – kniazia Iwana: IV pokolenie: X. IWAN WOŁODYMIROWICZ – udzielny książę na Bielsku, bawił przez pewien czas swej młodości na dworze królewskim swego stryja, króla Władysława Jagiełły, więzy rodzinne z którym wzmocnił, poślubiając rodzoną siostrę królowej Sonki, kniaźnę Wasilissę Holszańską, zmarłą w 1484 r., pochowaną w Bielsku. Kniaź Iwan otrzymał od króla Władysława Białą-Bielsk w Smoleńszczyźnie. Pozostawił 3 córki i 4 synów, z których Iwan i Janusz zmarli bezdzietnie, dwaj pozostali Fedor i Semen byli założycielami dwóch gałęzi, z których starsza, po Fedorze, wygasła, młodsza zaś, po Semenie, kwitła dalej. V pokolenie: X. SEMEN IWANOWICZ (BIELSKI) – członek Rady Hospodarnej W. X. Litewskiego, bliski krewny Króla. W r. 1484 otrzymał przywilej na Smolniany (Smolany). Poślubił w 1486 r. Helenę Gasztołdównę, herbu Abdank, z którą pozostawił syna Pawła. Zbiegł do Moskwy w r. 1500, gdzie wkrótce poślubił Joannę, córkę kniazia Iwana Jurjewicza Patrikiejewicza. Smolniany zostały mu odebrane. VI pokolenie: X. PAWEŁ SEMENOWICZ BIELSKI, ur. w 1500 r. po ucieczce ojca do Moskwy. Matka umarła wkrótce po wydaniu go na świat. Wychowany przez Gasztołdów, za wstawiennictwem których w r. 1520 otrzymuje od Króla Zygmunta I nadanie Mołczanowa, Dawidowa i Bielska (nowego) w pow. Kobryńskim. W Kobryniu rezydowała podówczas stryjenka jego, księżna Fedorowa Bielska. Miał 3 synów, Iwana, Bohdana i Łukę-Dawida. VII pokolenie: X. ŁUKA-DAWID PAWŁOWICZ BIELSKI, wraz z braćmi Iwanem i Bohdanem, mają o dobra dziedziczne Bielsk, Mołczanów i Dawidów sprawę z Dymitrem Sapiehą w 1564 r. Kniaź Łuka pozostawił czterech synów, z nich: VIII pokolenie: X. ŁUKA, występujący w aktach 1627 – 1631 r. pozostawił syna Samuela. IX pokolenie: X. SAMUEL BIELSKI, ur. w 1620 r., dziedzic Bielska, miał trzech synów, z nich: Hieronim, o którym niżej, Stanisław – cześnik brzeski, założyciel linii wygasłej na dwóch jego prawnukach: Gasprze, oficerze wojsk napoleońskich, poległym w 1812 r. pod Berezyną i Janie, poległym w 1806 r. pod Haidą; Michał ożeniony z Ruszczycówną pozostawił syna Adama, ożenionego z Pruszyńską, których syn Szymon zmarł bezpotomnie. X pokolenie: X. HIERONIM BIELSKI, ur. w 1660 r., zmarł w 1731 r., pan na Bielsku i Mołczanach, z Zofji Mysłowskiej herbu Rawicz, pozostawił kilku synów, z których X. Augustyn, założyciel linii na Podolu osiadłej, wylegitymowanej 2.XI.1837 r. z herbem Kurcz, zaś X. Karol-Antoni-Tadeusz prowadzi dalej linję główną. XI pokolenie: X. KAROL-ANTONI-TADEUSZ BIELSKI, ur. około 1690 r., pan na Bielsku, cześnik owrucki, ożeniony w 1721 r. z Franciszką Okołowiczówną herbu Ostoja, wraz z którą, oprócz Bielska, posiadał dobra: Brylewo, Nowosiółki, Borysowicze, Zamoszany, Imienin, Pociejowski, Swiczki, Lepiosy, zwane też Błotami i Asilium Dominikańskie. Dzieci jego: X. Jacek – cześnik owrucki, zaślubił Kazimierę Bęklewską, X. Stanisław-Tadeusz, studia uniwersyteckie odbył w Padwie, następnie stolnik brzeski 1792 r., rotmistrz województwa brzeskiego, sędzia na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego, ożeniony z Eleonorą Grabowską, h. Topór, nabył 30.I.1783 r. Bielsk od swego synowca Józefa, przekazując te dobra potomstwu. Portrety rodzinne, jak też wiele pamiątek i dokumentów z linii tej po Stanisławie, przeszły w posiadanie linii kwitnącej na Atteczyźnie. Trzecim synem X. Karola był X. Filip: XII pokolenie: X. FILIP BIELSKI, pan na Bielsku. X. Filip będąc chorążym wojsk polskich podpisał manifest "de illegitimitate" Trybunału W. Księstwa Litewskiego r. 1763. Żonaty z Anną Zawistowską, h. Jastrzębiec, z którą pozostawił jednego syna X. Józefa. XIII pokolenie: X. JÓZEF BIELSKI, odstąpił prawa do Bielska, stryjowi swemu Stanisławowi 30.I.1783 r. Zaślubił Marję Okołowiczówę, h. Ostoja i zostawił 2 synów: X. Wincentego i X. Michała-Jana. XIV pokolenie: X. MICHAŁ-JAN BIELSKI, ur. 16.IX.1765 r. w Hraynie, sędzia graniczny kobryński, w 1791 r. brygadier kawalerii narodowej, w r. 1765 ożeniony z Józefą Ponińską, herbu Łodzia. W r. 1806 odkupił od Siekluckich Atteczyznę w pow. Kobryńskim, wraz z przyległościami i tam zakłada nową siedzibę rodzinną, fundator kaplicy w Krupczycach, majątku Bielskich, gdzie później został wraz z żoną pochowany. Z jego trzech synów: X. Karol, ur. w 1804 r., X. Aleksander, ur. w 1805 r., poślubił Wandę Lewicką, zmarli bezpotomnie; trzeci syn X. Józef-Jerzy, o którym niżej. XV pokolenie: X. JÓZEF-JERZY BIELSKI, ur. 10.III.1811, zm. 1866 r., dziedzic Atteczyzny z przyległościami. Odznaczał się wielką rycerskością, patrjotyzmem i poświeceniem dla sprawy narodowej. Jest to jedna z piękniejszych postaci z rodziny Bielskich. Życie X. Józefa było pełne niezwykłych zdarzeń. Służąc w pułku białostockim, jako junkier, zwrócił na siebie uwagę cara Mikołaja I podczas rewii w Grodnie. Car dowiedziawszy się o nazwisku księcia, łaskawie z nim rozmawiał, po rewii zaprosił do siebie i rzekł: "Wróć do wiary ojców, a będziesz znów potężnym księciem". X. Bielski jednak wolał pozostać wierny rycerskim tradycjom. Po powstaniu listopadowym w 1831 r. zmuszony do ucieczki z kraju, przebywa czas dłuższy w Galicji w domu pp. Cieńskich w Oknie. Po śmierci ojca wraca do kraju, melduje się sam generał-gubernatorowi, zostaje aresztowany i zesłany "w sołdaty" na Kaukaz, gdzie odznacza się w walkach, pozyskuje stopień oficerski i otrzymuje order św. Jerzego. Po uzyskaniu amnestii wraca do kraju. Żeni się z Eugenją z Rymszów, herbu Gozdawa, córką Xawerego, pana na Hornowszczyźnie, kapitana 19 pułku jazdy wojsk napoleońskich i Petroneli z Wołkowickich z Brzostowicy. Osiada w Atteczyżnie, oddając życie pracy na roli. Posiadając liczne dobra: Atteczyznę, Małohuzy, Zwarowicze, Szczerbachy, Ostrów, Zalesi Karcz, Rudę, Perki, Horosty itd., miał szerokie pole do działalności obywatelskiej i rolniczej. Był też jednym z pierwszych, którzy w swej okolicy uwłaszczył włościan, nie przyjmując za to wynagrodzenia. Gorące ideały miłości Ojczyzny zaszczepił dzieciom i dożył bohaterskiej śmierci swego syna Jana, ur. 27 grudnia 1845 r., który ledwo skończywszy gimnazjum, w 1863 r. porwał za broń i w partji Jankowskiego stał się świetnym żołnieżem, brał udział w bitwach: pod Żyżynem, gdzie otrzymał szlify oficerskie i pod Hańskiem, gdzie broniąc cofających się towarzyszy, otrzymał ostatnią nagrodę, bo śmierć bohaterską. Zbolały ojciec pochował go w Horostycie. Oprócz wspomnianego X. Jana i X. Józefa, ur. w 1851 r., zmarłego w dzieciństwie; najstarszym synem X. Józefa-Jerzego był X. Xawery-Szczepan, o którym niżej. XVI pokolenie: X. XAWERY-SZCZEPAN BIELSKI, ur. 3 grudnia 1843, zm. 18 października 1919 r., dziedzic Atteczyzny. Studia rolnicze odbywał w Marymoncie i w Puławach. Brał udział w powstaniu styczniowym 1863 r. Po powstaniu osiada na wsi, zajmując się administracją obszernych dóbr atteckich. W r. 1870 zaślubia Marję z Woyniłłowiczów, h. własnego, z Sawicz w pow. Słuckim, córkę Adama i Anny z Wańkowiczów, h. własnego. Mieli 4 dzieci: X. Marja, zaślubiona z Henrykiem Wyganowskim, herbu Paprzyca, X. Helena, zaślubiona Wiktorowi Weyherowi, herbu Pomorzanin, X. Jan-Edward ur. w r. 1876, po odbyciu służby wojskowej w pułku Narwskim dragonów, odbywa trzyletnie studia rolnicze w Gembloux w Belgii i otrzymuje patent inżyniera agronoma. Następnie studiuje rok w Paryżu w Sorbonie. Odbywszy zaś praktykę rolną w Poznańskiem, obejmuje w r. 1906 majątek Trzeszczany w Hrubieszowskiem po ojcu. Funduje tam kaplicę i grobowiec rodzinny. Wybrany z pow. Hrubieszowskiego prezesem Związku Ziemian. Ożeniony z Reginą Łada-Walicką, miał 2 synów: X. Stanisław ur. 19.III.1908 r., zmarł bezdzietnie, zaś X. Jan ur. w 1913, zmarł w 1916 r. Drugim synem Ksawerego Szczepana był Edward Jan, o którym niżej. XVII pokolenie: X. EDWARD-JAN BIELSKI, ur. 9.VII.1878 r. w Atteczyźnie, dziedzic Atteczyzny. Rolnicze studia uniwersyteckie ukończył w Belgii (Gembloux), z dyplomem inżyniera-agronoma, które uzupełnił następnie w Alfort pod Paryżem, w Sorbonie w Paryżu – dwa lata, w Ecole des Sciences Politiques i na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie studiował literaturę. Osiadłszy na roli w dziedzicznej Atteczyźnie, poślubił 6.VII.1909 r. Franciszkę-Felicję z Komierowskich, herbu Pomian, córkę Romana na Komierowie i Nieżychowie, doktora obojga praw, szambelana tajnego J. Świętobliwości Papieża Leona XIII-go, posła do parlamentu niemieckiego, i Marji z Bytynia Kurnatowskiej, herbu Łodzia, z Pożarowa, zmarłą 19.VII.1927 r. Księżna Edwardowa Bielska brała czynny udział w pracach społecznych i piastowała z wyborów szereg zaszczytnych godności, m.in. Prezeski Białego Krzyża, pow. Kobryńskiego, Prezeski Towarzystwa Polek miasta Chełmży, Prezeski Ziemianek pow. Toruńskiego, Prezeski Narodowej Organizacji Kobiet Województwa Pomorskiego i in. Książę Edward Bielski obrany został przez polskie społeczeństwo Południowej Białej Rusi w r. 1917 Delegatem do Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego, a w r. 1920 Przewodniczącym Rady Narodowej Polesia. Doprowadził Atteczyznę do rozkwitu. Rozbudował obszerny, parterowy dwór, o którego wyposażeniu krążyły legendy wśród prostego ludu; zbudował oranżerię, założył wielki 40-hektarowy park (wg proj. Szaniora) z dużym ogrodem, w którym był i znajduje się 600-letni dąb Jagiełły (obecnie zwany Suworowa), odbudował nowoczesną gorzelnię, serowarnię oraz rozbudował zabudowania folwarczne. Potomstwo 5 dzieci: Marja-Antonina, ur. 13.VI.1910 r., Roman, o którym niżej, Irena-Franciszka, ur. 27.IX.1915 r., Zofja, ur. 21.III.1917 r. i Janina, ur. 10.III.1919 r. W połowie 1920 r. Rodzina schroniła się w majątku Nieżychowo k/Poznania u rodziców żony Komierowskich przed nawałą bolszewicką. Na początku lat 20. wydzierżawił Konczewice k/Chełmży, skąd starsze dzieci jeździły do szkoły w Chełmży. 20.10.1920 r. Edwardowie wracają do splądrowanej i zniszczonej Atteczyzny, wiosną 1921 r. wracają do Atteczyzny młodsze dzieci. Jednak już 12.08.1922 r. Rodzina przenosi się do Konczewic, gdzie dzieci uczęszczają do szkoły w Chełmży. Edwardowa Bielska był słabego zdrowia i zimą wyjeżdżała do kurortów w Nicei i San Remo. Po śmierci żony Franciszki w r. 1927 w Konczewicach, Rodzina wróciła do Atteczyzny, wtedy dzieci uczyły się poza domem w klasztorach. Gospodarzył z powodzeniem do września 1939 r., kiedy to musiał uchodzić z rodziną przed armią sowiecką. Zm. w 1965 r. w Warszawie. XVIII pokolenie: X. ROMAN-JÓZEF BIELSKI, ur. 16.10.1911 r. w Atteczyźnie, pow. Kobryń. Zdał maturę w 1929 r. u Ojców Marianów na Bielanach. Sodalis Marianus. Studiował rolnictwo we Lwowie. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Oficer rezerwy 5. pułku ułanów. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. w kawalerii 30. Poleskiej dywizji piechoty. Po uwolnieniu z Oflagu w Niemczech, w 1. dywizji pancernej gen. Klemensa Rudnickiego w British Rhine Army. Zamieszkał w Anglii, ożenił się z Constance de Laval. Zamieszkali w Kanadzie w Toronto. Miał córkę Marię-Luizę. Absolwent London School of Chartered Secretaries oraz Historii Europejskiej University of Toronto. Aktywny podróżnik i sportowiec, tenisista. Zmarł 10 czerwca 2000 r. w Ottawie. Był ostatnim potomkiem męskim z Rodu Bielskich.

             Oprac. Maria Mączyńska z d. Jędrzejowicz, córka Ireny Bielskiej-Jędrzejowicz, wnuczka Edwarda Bielskiego (na podstawie archiwum rodzinnego).