Bitwa pod Czemulpo
Z Wikipedii
| Bitwa pod Czemulpo wojna rosyjsko-japońska |
|||||||||||||||||
 Wizja artystyczna zatopienia okrętów rosyjskich |
|||||||||||||||||
| Data | 9 lutego 1904 | ||||||||||||||||
| Miejsce | przed portem Czemulpo (Inczhon), Korea | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo japońskie | ||||||||||||||||
| Przyczyna | japoński desant w Czemulpo | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Wojna rosyjsko-japońska |
|---|
|
Obrona Port Artur • Bitwa pod Czemulpo • Bitwa na Morzu Żółtym • Bitwa pod Ulsan • Bitwa pod Mukdenem • Bitwa pod Cuszimą |
Bitwa pod Czemulpo - starcie okrętów japońskich i rosyjskich 9 lutego 1904, na początku wojny rosyjsko-japońskiej, przed portem Czemulpo (obecnie Inczhon).
Spis treści |
[edytuj] Podłoże
Japonia, rozpoczynając 9 lutego 1904 wojnę z Rosją atakiem na Port Artur, rozpoczęła równocześnie operację zajęcia neutralnej Korei, wysadzając desant w porcie Czemulpo. W Czemulpo stacjonowały wówczas, zgodnie z ówczesną praktyką kolonialną, okręty kilku państw, reprezentujące interesy swoich rządów w Korei. Wśród nich były dwa okręty rosyjskie: krążownik pancernopokładowy "Wariag" i stara kanonierka "Koriejec" (uzbrojona w 2 przestarzałe działa 203 mm, 1 x 152 mm i 4 x 107 mm) oraz pojedyncze krążowniki: brytyjski (HMS "Talbot"), francuski ("Pascal"), włoski ("Elba") i amerykański (USS "Vicksburg").
Do osłony japońskiego desantu wyznaczono wzmocniony 4. dywizjon krążowników pod dowództwem kontradmirała Sotokichi Uriu. Zespół japońskich okrętów i statków transportowych przypłynął pod Czemulpo już 8 lutego. Kanonierka "Koriejec" próbowała tego dnia wypłynąć do Port Artur z pocztą, lecz zawróciły ją japońskie okręty, blokujące wyjście na pełne morze (według części rosyjskich źródeł, wystrzelono do niej niecelne torpedy). Następnie, japońskie transportowce wysadziły w porcie wojsko, nie napotykając oporu.
Japończycy następnie złożyli 9 lutego rano dowódcy zespołu rosyjskich okrętów ultimatum, nakazujące mu wypłynąć z portu do godziny 12, pod groźbą zaatakowania rosyjskich okrętów na redzie portu. Jednocześnie, uprzedzili kotwiczące tam okręty neutralne, żeby odsunęły się z pobliża miejsca cumowania rosyjskich okrętów.
Oczekujący zespół japoński przewyższał Rosjan liczebnie, składając się z nowego krążownika pancernego "Asama" oraz starszego i mniejszego "Chiyoda", 4 krążowników pancernopokładowych: "Akashi", "Naniwa", "Takachiho", "Niitaka" oraz kilku torpedowców. Okrętem flagowym kadm. Uriu był "Naniwa".
[edytuj] Starcie
Odrzucając możliwość poddania się, dowódca "Wariaga" i całego zespołu, kapitan 1 rangi (komandor) Wsiewołod F. Rudniew, zdecydował wypłynąć z portu i podjąć walkę lub próbę przedarcia się do głównej bazy Port Artur. Przed południem 9 lutego (27 stycznia, według rosyjskiego kalendarza) oba okręty wypłynęły z kanału portowego.
Walkę ze strony japońskiej toczył przede wszystkim krążownik pancerny "Asama", silniejszy i lepiej opancerzony od obu okrętów rosyjskich (pozostałe okręty były w pojedynkę słabsze od "Wariaga"). Rosyjski zespół płynął początkowo na południe, a siły japońskie znajdowały się na zachód od niego.
Około 11:45 najpierw Japończycy, a po chwili Rosjanie otwarli ogień. Do "Wariaga" strzelały przed wszystkim "Asama", "Naniwa" i "Niitaka". "Wariag" został kilka razy trafiony, a podczas zwrotu w prawo o godzinie 12:15, uszkodzono mu mechanizm sterowy, na skutek czego wszedł na mieliznę przy wysepce w kanale portowym. Udało mu się następnie z niej zejść, lecz o 12:30 został trafiony w lewą burtę w części podwodnej, co spowodowało przechył i nabieranie wody. Wobec niemożności przerwania się z uwagi na uszkodzenia, rosyjski dowódca postanowił zawrócić do portu. Kanonierka "Koriejec" również zawróciła. Japońskie krążowniki "Asama" i "Chiyoda" ścigały je w wąskim kanale portowym i nadal ostrzeliwały, lecz mimo to okręty rosyjskie zdołały powrócić do portu. Około godziny 12:45 Japończycy wstrzymali ogień z uwagi na bliskość okrętów neutralnych.
W ciągu kilkudziesięciu minut, "Wariag" otrzymał 12-14 trafień, z czego 3 pociskami 203 mm "Asamy", pozostałe 152 mm. Mimo, że zachował możliwość ruchu i nie został przebity jego pokład pancerny, nie nadawał się do walki - zniszczona została większość jego nieosłoniętej artylerii i miał cztery przebicia w części podwodnej, 33 członków załogi zostało zabitych, 97 rannych. W czasie walki, krążownik rosyjski wystrzelił aż 425 pocisków kalibru 152 mm i prawie 700 mniejszych kalibrów. Według części źródeł rosyjskich, japońskie okręty też zostały trafione i poniosły niewielkie straty w ludziach, lecz strona japońska tego nie potwierdza. "Koriejec" nie ucierpiał podczas starcia.
W celu uchronienia okrętów przed zdobyciem, po południu "Wariag" został samozatopiony przez załogę na redzie Czemulpo przez otwarcie zaworów dennych i o 18:10 zatonął, a "Koriejec" został o 16:05 wysadzony w powietrze (kapitan brytyjskiego krążownika sprzeciwił się wysadzeniu "Wariaga" z uwagi na zagrożenia dla okrętów na redzie). Załogi ich zostały przejęte przez okręty państw neutralnych.
Po powrocie do Rosji, kapitan Rudniew zyskał sławę bohatera, a walka "Wariaga" stała się jednym z najbardziej znanych symboli rosyjskiej floty, upamiętniona w popularnej pieśni wojskowej. W 1905 Japończycy podnieśli "Wariaga" i wcielili do służby jako okręt szkolny "Soya".
[edytuj] Zestawienie sił
[edytuj] Rosjanie
Zespół stacjonujący w Czemulpo - komandor Wsiewołod F. Rudniew
- krążownik pancernopokładowy "Wariag" (okręt flagowy, kmdr. W. Rudniew)
- kanonierka "Koriejec" (kmdr por. G. Bielajew)
[edytuj] Japończycy
Zespół osłony desantu (wzmocniony 4. Dywizjon) - kontradmirał Sotokichi Uriu
- 4. Dywizjon 2. Floty (kadm. Uriu)
- krążowniki pancernopokładowe:
- "Naniwa" (okręt flagowy kadm. Uriu)
- "Niitaka"
- "Takachiho"
- "Akashi"
- awizo (nieopancerzony krążownik) "Chihaya"
- krążowniki pancernopokładowe:
- 2. Dywizjon 2. Floty
- 6. Dywizjon 3. Floty
- krążownik pancerny "Chiyoda"
- 14. Dywizjon Torpedowców 1. Floty
- torpedowce "Chidori", "Hayabusa", "Manazuru", "Kasasagi" (typu Hayabusa)
- 9. Dywizjon Torpedowców 2. Floty
- torpedowce: "Aotaka", "Hato", "Kari", "Tsubame" (typu Hayabusa)
[edytuj] Źródła
- В.И.Катаев (W.I. Katajew): "Крейсер «Варяг»" (Kriejser Wariag), seria Morskaja Kollekcja nr 3/2003
