Bitwa pod Drumclog
Z Wikipedii
| Bitwa pod Drumclog Powstanie prezbiteriańskie w Szkocji |
|||||||||||||||||
 Pomnik na polu bitwy pod Drumclog |
|||||||||||||||||
| Data | 1 czerwca 1679 | ||||||||||||||||
| Miejsce | wioska Drumclog 25 km na pd. od Glasgow |
||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo powstańców | ||||||||||||||||
| Przyczyna | pościg wojsk rządowych | ||||||||||||||||
| Terytorium | Szkocji | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Drumclog została stoczona 1 czerwca 1679 roku pomiędzy zgromadzonymi na konwentyklu prezbiterianami, a oddziałem dragonów pod wodzą John Graham of Claverhouse koło wioski Drumclog, w South Lanarkshire, Szkocja.
[edytuj] Prezbiterianie i rebelianci
Wkrótce po restauracji monarchii i powrocie w roku 1660 Stuartów na tron Anglii i Szkocji zapadła decyzja o odtworzeniu episkopalnego Kościoła anglikańskiego, co nastąpić miało po ponad dwudziestu latach panowania prezbiteriańskiego Kościoła Szkocji. Opór przeciw takiej zmianie był szczególnie silny w hrabstwach południowo-zachodniej Szkocji: Ayrshire, Galloway i Lanarkshire, które były ośrodkiem szkockiego prezbiterianizmu, a także jego odmiany, w postaci skrajnie antyrojalistycznej partii wigów.
Na przestrzeni lat coraz więcej i więcej mieszkańców tych terenów odchodziło od oficjalnego Kościoła i uczestniczyło w nielegalnych nabożeństwach, prowadzonych przez samozwańczych kaznodziejów, znanych jako konwentykle. Starając się zapobiegać temu, co władze uznawały za naruszanie porządku publicznego, zaczęto używać wojska. W roku 1666 mało znaczący incydent w Galloway doprowadził do wybuchu zbrojnego powstania, powstrzymanego u samych bram Edynburga w bitwie pod Rullion Green. W dziesięć lat później podobne starcie pomiędzy żołnierzami a uczestnikami konwentyklu doprowadziło do największego zbrojnego powstania w całym okresie Restauracji.
[edytuj] Drumclog
1 czerwca 1679 oddział dragonów pod dowództwem Johna Grahama of Claverhouse otrzymał doniesienie, że w pobliżu wzgórza Loudoun na wschód od Kilmarnock w Ayrshire zbierają się liczni prezbiterianie. rozpędzanie konwentykli należało do rutynowych działań oddziału; żołnierze nie spodziewali się większych kłopotów, gdy zbliżali się do szczytu wzgórza i niewielkiej wioski Drumclog. Tam, około 800 metrów na północ, znajdowali się wigowie Whigs, ustawieni raczej jak do bitwy niż zebrani na nabożeństwo. Terenem zbliżającego się starcia było błotnicte torfowisko w cieniu wzgórza - miejsce, gdzie Robert Bruce odniósł swe pierwsze poważne zwycięstwo nad Anglikami w roku 1307.
Gdy dostrzeżono dragonów kobiety i dzieci zostały odesłane do tyłu, a zbrojni ruszyli na spotkanie. Pod dowództwem Sir Roberta Hamiltona było około 50 konnych i 200 pieszych wigów. Zaledwie kilku miało broń palną i białą; reszta uzbrokona była w domowej roboty piki, halabardy i widły. John Balfour of Burleigh i David Hackston of Rathilet, którzy niedawno brali udział w zabójstwie Jamesa Sharpa, arcybiskupa St. Andrews, znajdowali się - jako oficerowie - wśród konnych, a piechotą dowodził William Cleland. Pozycja jaką zajęli była doskonała do obrony, chociaż raczej przez przypadek niż ze świadomego wyboru. Pomiędzy nimi a dragonami znajdował się niewielki, na kilka metrów szeroki, płat trzęsawiska, teraz - w czerwcu - pokryty zieloną murawą. Wigowie wiedzieli o tym, że grzęzawisko nie jest w stanie utrzymać ciężaru konia, ale Claverhouse najwyraźniej nie miał o jego istnieniu pojęcia. Była to główna przyczyna jego przegranej.
Nie czekając na posiłki z Glasgow Claverhouse zdecydował się na atak. Przekonanie, że jego ludzie mają do czynienia z bandą źle wyszkolonych i mizernie uzbrojonych purytanów, zaważyło na jego decyzji. Wysłał w stronę grzęzawiska kilkudziesięciu strzelców, na co - z drugiej strony - wysunęła się podobna ilościowo grupa wigów pod Clelandem. Ci zbliżyli się na strzał z pistoletu do dragonów i - widząc, że żołnierze podnoszą muszkiety do ramienia - padli na ziemię, tracąc jednego tylko człowieka, po czym, nie chcąc ryzykować kolejnej salwy, cofnęli się w tył. Widząc to Claverhouse dał rozkaz do szarży.
W każdej innej sytuacji szarża kawalerii powinna doprowadzić do rozbicia formacji wigów, ale konni Claverhouse'a trafili na trzęsawisko. Konie pozapadały się po brzuchy strącając jeźdźców. Ten moment wykorzystali powstańcy, którzy z krzykiem rzucili się naprzód, wykorzystując przewagę swych pik i wideł nad rapierami zmieszanych dragonów, którzy - nie mogąc sformować szyku, zacząli się cofać, a w końcu uciekać. Kilkudziesięciu zostało zabitych, a reszta - z Claverhouse'em na czele - spiesznie zawróciła do Glasgow.
Było to największe i jedyne zwycięstwo wigów w powstaniu, które zostało zdławione w trzy tygodnie później.
[edytuj] Bibliografia
- Bryan Perrett: The Battle Book, Arms and Armour Press, London 1993, ISBN 1-85409-125-5
