Bracia Montgolfier
Z Wikipedii
Bracia Montgolfier czyli Joseph Michel Montgolfier (ur. 26 sierpnia 1740 w Vidalon-lès-Annonay, zm. 26 lipca 1810) i Jacques Étienne Montgolfier (ur. 6 stycznia 1745 w Vidalon-lès-Annonay, zm. 2 sierpnia 1799), wynalazcy tzw. montgolfiery, czyli balonu na ogrzane powietrze.
Byli odpowiednio dwunastym (Joseph) i piętnastym (Étienne) z szesnaściorga dzieci których ojciec, Pierre Montgolfier, był właścicielem młyna papierniczego (papierni) w Vidalon-lès-Annonay. Tradycje papiernicze Montgolfierów sięgały XIV w. Ich rodzina pochodziła z Owerni i w rejon Annonay przybyła w końcu XVII w., zachęcona obfitością źródeł energii (potoki) i surowca (w owym czasie szmat, głównie lnianych).
W 1774 r. Étienne przejął po ojcu papiernię, a jego brat Joseph objął kierownictwo techniczne zakładu. W 1777 r. Étienne wprowadził do produkcji po raz pierwszy we Francji delikatny i drogi papier welinowy. Zakład rozbudował się i wkrótce zatrudniał już blisko 300 pracowników.
W 1780 r. Joseph przeniósł się do Awinionu, który w tym czasie nie należał do Francji, lecz był częścią państwa kościelnego. Powstawały tu wówczas m. in. liczne drukarnie, które mogły pracować niezależne od francuskiej cenzury i ... przepisów francuskiego prawa autorskiego. Joseph skorzystał z tej niezależności, by zdać maturę i w 1782 r., w wieku 42 lat, uzyskać licencjat z prawa.
14 grudnia 1782 wypuszczony przez braci Montgolfier z przydomowego ogródka balon o objętości 18 m3 osiągnął wysokość 250 m. Dwa dni później bracia sporządzili i wysłali notatkę o tym fakcie do paryskiej Akademii Nauk.
4 czerwca 1783 na pierwszym pokazie publicznym na łące koło Annonay, ich napełniony rozgrzanym powietrzem płócienny balon o średnicy 11,7 m i objętości 900 m³ wzniósł się na wysokość 1600-2000 m. W czasie lotu, który trwał 9 i pół minuty, przebył on odległość blisko 2,5 km. W tym czasie bracia Montgolfier rozpoczęli współpracę ze szwajcarskim fizykiem Ami Argandem.
Równolegle z próbami Montgolfierów francuski fizyk Jacques Alexandre César Charles (1746-1823) prowadził próby z balonem wykonanym z impregnowanego jedwabiu, lecz napełnionym wodorem. Publiczna demonstracja tej konstrukcji miała się odbyć w Paryżu 24 sierpnia 1783 r. Na wieść o tym Ètienne Montgolfier i Ami Argand przybyli do stolicy Francji, by pokazać tam również ich balon na ogrzane powietrze.
W Paryżu, przy pomocy jednego z tamtejszych papierników, skleili wielką czaszę, która jednak uległa zniszczeniu 12 września podczas wielkiej burzy. W ciągu tygodnia powstał więc nowy balon. 19 września w Wersalu przed Ludwikiem XVI, umieszczono w podwieszonym pod czaszą koszu: owcę, kaczkę i koguta. Lot, podczas którego balon wzniósł się na wysokość ok. 500 m, trwał 8 min. Celem lotu było zbadanie wpływu wysokości na organizmy żywe a ostatecznie zdobycie pozwolenia na lot człowieka.
Pierwszy lot człowieka w balonie na uwięzi odbył się około 15 października (według Montgolfierów 12 lub 14 października) na wysokość 26 m. W kilku kolejnych lotach osiągane wysokości nie przekraczały 30 m.
Pierwszymi ludźmi, którzy odbyli swobodny lot balonem, byli Jean-François Pilâtre de Rozier i markiz d'Arlandes. Ich lot na wysokości około 100 m odbył się nad Paryżem 21 listopada 1783 – w czasie 25 minut lotu balon o średnicy 15 m i wysokości 20 m pokonał dystans około 9 km.
W kolejnych lotach balony m.in. pokonały kanał La Manche (7 stycznia 1785 Jean-Pierre Blanchard i John Jeffries).
Tylko jeden z braci i to tylko jeden raz leciał balonem.
Balony na ogrzane powietrze zostały wkrótce zastąpione przez balony (a później sterowce) napełniane wodorem, a po słynnych katastrofach sterowców napełnionych wodorem przez balony napełniane helem. Dopiero w latach 60. XX w. balony na gorące powietrze powróciły, gdy skroplony propan stał się łatwo dostępny jako wygodne paliwo.
