LPG
Z Wikipedii
LPG (ang. Liquefied Petroleum Gas), gazol - wspólna nazwa mieszanin propanu i butanu (w różnych proporcjach). Używany jako gaz, ale przechowywany w pojemnikach pod ciśnieniem jest cieczą. Stosowany jest głównie jako:
- paliwo do kotłów centralnego ogrzewania przystosowanych do spalania gazu płynnego,
- paliwo silnikowe,
- paliwo spalane w domowych kuchenkach gazowych,
- gaz nośny do kosmetyków w aerozolu,
- paliwo przy wielu procesach przemysłowych.
LPG uzyskiwany jest jako produkt uboczny przy rafinacji ropy naftowej. Niewielkie jego ilości otrzymuje się także ze złóż gazu ziemnego, zwykle na początku uruchamiania nowego odwiertu.
LPG jest gazem w temperaturze pokojowej przy normalnym ciśnieniu. W temperaturze pokojowej ulega on skropleniu przy ciśnieniu od 2.2 do 4 atm. Do butli jest pompowany przy ciśnieniu rzędu 6 atm. Butle, w których się go przechowuje i transportuje, napełnia się zwykle do 85% objętości, aby uniknąć rozerwania butli przez rozszerzającą się przy zmianie temperatury ciecz.
LPG został otrzymany po raz pierwszy w 1910 r. przez doktora Waltera Snellinga, a w handlu pojawił się w roku 1912 - jako wygodne i w miarę bezpieczne paliwo do przenośnych kuchenek gazowych.
Spis treści |
[edytuj] LPG jako paliwo napędowe
W wielu krajach wzrasta popularność LPG jako paliwa silnikowego, zwłaszcza w Europie (głównie w Holandii, Polsce, Belgii, Włoszech, Wielkiej Brytanii) oraz w Indiach i Korei.
Liczba oktanowa LPG wynosi 90-120, choć do oceny własności antystukowych tego paliwa stosuje się częściej liczbę metanową, która dla LPG stosowanego do napędu samochodów mieści się w granicach 60-80.
LPG stosowany jest głównie jako źródło zasilania silników benzynowych, zarówno gaźnikowych jak i z jedno i wielopunktowymi układami wtryskowymi. Korzystanie z LPG wymaga zainstalowania dość kosztownej instalacji (od 1500 do 4000 zł). Samochody zaopatrzone w tę instalację muszą też częściowo korzystać z benzyny, gdyż ze względów technicznych rozruch i rozgrzanie silnika powinno odbywać się przy zasilaniu benzyną. Bardziej zaawansowane technicznie instalacje do LPG automatycznie przełączają się z benzyny na gaz w momencie uzyskania przez silnik odpowiedniej temperatury i prędkości obrotowej. W mniej zaawansowanych istnieje konieczność ręcznego przełączania zasilania z benzyny na LPG.
Instalację LPG można również zastosować w samochodach z silnikiem dwusuwowym, oraz z silnikiem Diesla.
Głównym powodem stosowania LPG jako paliwa silnikowego jest jego cena wynosząca w Polsce ok. 45% ceny benzyny bezołowiowej. W wielu krajach, m.in. w Holandii i Belgii, paliwo to jest promowane jako bardziej ekologiczne od benzyny.
Instalacje gazowe dzieli się na tzw. generacje. W styczniu 2006 r. istniało 5 typów instalacji zasilaniem LPG.
- I - instalacja mieszalnikowa (podciśnieniowa lub nadciśnieniowa) bez regulacji składu.
- II - instalacja mieszalnikowa (podciśnieniowa lub nadciśnieniowa) z elektroniczną regulacją składu mieszanki.
- III - instalacja wielopunktowa, o ciągłym zasilaniu gazem w fazie lotnej.
- IV - instalacja wielopunktowa zasilania gazem w fazie lotnej, poprzez elektronicznie sterowane zawory (pot. wtryskiwacze).
- V - instalacja wtrysku sekwencyjnego gazu w fazie ciekłej.
[edytuj] Zalety instalacji LPG
- Instalacja LPG jest niskociśnieniowa, a więc zbiornik jest lekki.
- Sam silnik iskrowy, czterosuwowy nie wymaga specjalnych zabiegów aby przystosować się do pracy na LPG.
- LPG zawierając węglowodory o krótszym łańcuchu wydzielają mniej gazów cieplarnianych niż benzyna.
- LPG jest w Polsce dużo tańszy niż benzyna, stąd tak znaczne zainteresowanie w Polsce tym paliwem
[edytuj] Wady instalacji LPG
- zalecane jest (zwłaszcza zimą) uruchomienie silnika na benzynie,
- większa ilość pary wodnej sprzyja korozji układu wydechowego,
- butla ogranicza funkcjonalność samochodu,
- większe są koszty przeglądów i serwisowania,
- zbyt rzadkie korzystanie z układu zasilania benzyną powoduje awarie pompy paliwa,
- w instalacjach starszych (podciśnieniowych - I i II generacji) istniało ryzyko fali wstecznej w kanale ssącym, stąd konieczny metalowy kolektor dolotowy i układ zapobiegający uszkodzeniu obudowy filtru powietrza ("kominek"),
- wyższa temperatura spalania niż benzyny powoduje szybsze zużycie silnika - jeden z mocno rozpowszechnionych mitów na temat instalacji LPG, temperatura spalania w głównej mierze zależy od składu mieszanki (a więc prawidłowej regulacji instalacji LPG) a nie od zastosowanego paliwa,
- nieprawidłowo skonfigurowana instalacja LPG może powodować uszkodzenia układu wydechowego (np. sondy lambda lub katalizatora).
[edytuj] Zastosowania w gospodarstwie domowym
W skali globalnej głównym konsumentem LPG są wciąż gospodarstwa domowe. LPG jako paliwo do kuchenek domowych jest bardzo popularny w wielu krajach III świata, jako rozwiązanie znacznie tańsze od stosowania kuchenek na prąd. Np. w Indiach, w roku 2001 ok 17.5% (33.6 miliona) gospodarstwo domowych było zaopatrzonych w kuchenki na LPG. W Indiach LPG jest na tyle ważny, że rząd tego kraju dotuje jego produkcję, zaś próby podnoszenia jego ceny są tematem "gorącym" politycznie. W Polsce kuchenki na LPG były jeszcze do niedawna bardzo popularne. Obecnie w miastach został on wyparty przez kuchenki na gaz ziemny, zaś w małych miejscowościach i wsiach coraz więcej gospodarstw domowych przechodzi na wygodniejsze w użyciu i bezpieczniejsze kuchenki elektryczne. Szacuje się że obecnie ok 5-6% gospodarstw domowych korzysta w Polsce z kuchenek na LPG.
[edytuj] Wykorzystanie w turystyce
Gaz płynny wykorzystywany jest również szeroko w turystyce, głównie jako źródło energii do kuchenek turystycznych, ale także do turystycznych lamp gazowych, jak również do ogrzewania wnętrz. W Polsce powszechnie stosowany jest do tego celu gaz w stalowych butlach wielokrotnego użytku (o pojemności od niespełna 1 kg do 10 i więcej - nawet 30 - kilogramów); coraz powszechniej jest również stosowany standard wykorzystujący lżejsze i mniejsze naboje jednorazowe z aluminium.
[edytuj] Zastosowania przemysłowe
Rzadziej wykorzystywany jest płynny gaz w butlach do zastosowań technicznych, tam, gdzie trudno dostarczyć energię w innej formie. Przy pokrywaniu dachów papą termozgrzewalną, lutowaniu rynien, instalacji centralnego ogrzewania i wodociągowych oraz innych podobnych, wykorzystywane są palniki zasilane płynnym gazem. Używa się go także do podgrzewania i suszenia pomieszczeń, podczas robót drogowych (topienie asfaltu), w hodowli i rolnictwie (suszenie siana lub zboża, ogrzewanie kurników i chlewni), a także w licznych dziedzinach przemysłu. LPG stosowany jest również często jako paliwo napędowe w przemysłowych wózkach podnośnikowych (widłowych) itp.
