Bragança (dynastia)
Z Wikipedii
Bragança (lub Braganza) - portugalska dynastia królewska, panująca w latach 1640-1910 oraz w Brazylii od 1822 do 1889.
[edytuj] Książęta
Dynastia wywodzi się z rodu książąt Bragança, bocznej linii dynastii Aviz, była tym samym daleką linią francuskich Kapetyngów. Pierwszym księciem Braganzy został w 1442 Alfons, książę Barcelos, młodszy syn króla Jana I, założyciela dynastii Aviz.
Ród szybko rósł w siłę. Pierwszy książę był najważniejszym doradcą swego nieletniego bratanka na tronie królestwa, Alfonsa V. Trzeci książę Bragança, Ferdynand II zginął z wyroku króla Jana II, który oskarżył go o zdradę po ujawnieniu korespondencji z królem Hiszpanii. Ziemie rodu został skonfiskowane, a Jaime 4-letniego syna Ferdynanda wygnano do Kastylii. Następca Jana II, Manuel I Szczęśliwy w 1500 odwołał z wygnania swego krewnego, po czym zwrócił mu tytuł i ziemie rodowe. Po powrocie Jaime rozkazał wznieść pałac w Vila Viçosa, który w XVII wieku stał się jedną z siedzib dynastii.
Szósty książę, Jan I poślubił księżniczkę Katarzynę, córkę księcia Guimarães Edwarda i Izabeli z Braganzów. Ojciec Katarzyny był młodszym bratem późniejszego króla Henryka I Kardynała. Z małżeństwa Jana i Katarzyny urodził się Teodozjusz II, siódmy książę, który zasłynął odwagą w bitwie pod Alcacer Quibir (1578), gdy miał jedynie 10 lat.
W 1580 na kardynale Henryku wygasła dynastia Aviz i kraj pozostał bez dziedzica korony. Swoje prawa do tronu podniosła księżna Katarzyna, została jednak odrzucona jako kobieta. Mąż księżnej Jan także wywodził się z wygasłej dynastii. Jego praprababką była siostra króla Manuela I. Swoje roszczenia do tronu wysunął także hiszpański Filip II Habsburg, za którym stały prawa jego matki Izabeli Aviz, córki Manuela I, jednocześnie siostry zmarłego kardynała oraz Edwarda, ojca Katarzyny. Ostatecznie to Habsburg zasiadł na tronie jako Filip I.
[edytuj] Królowie i cesarze
Założycielem dynastii na tronie portugalskim był wnuk Katarzyny, ósmy książę Bragança, Jan II - panujący w Portugalii jako Jan IV Odnowiciel. Zasiadł on na tronie wyniesiony przez lud w wyniku udanego, antyhiszpańskiego powstania 1 grudnia 1640, które obaliło Filipa III Habsburga.
Po wstąpieniu Jana II na tron tytuł księcia Bragança wymiennie z tytułem księcia Beiry zaczął być nadawany następcom tronu portugalskiego (porównaj: książę Asturii, książę Walii).
W 1822 Piotr, dziedzic tronu portugalskiego i regent Brazylii ogłosił jej niepodległość i został koronowany na cesarza, tym samym wprowadzając dynastię na tron nowego państwa. Jego ojciec Jan VI zasiadał w tym czasie na tronie europejskiej metropolii. Ostatnim panującym z dynastii na tronie portugalskim była Maria II, córka Piotra.
W 1836 Maria wyszła za Ferdynanda, księcia Saxe-Coburg-Gotha. Ich potomstwo dało początek portugalskiej linii Koburgów. Rodzina ta utrzymała nazwisko Braganza dla swych potomków.
W Brazylii kres panowaniu Braganzów położył przewrót wojskowy, który 15 listopada 1889 obalił liberalne cesarstwo Piotra II, syna Piotra I. Starszą córką Piotr II była Izabela Brazylijska, księżniczka cesarska, która wyszła za mąż za Gastona Orleańskiego, hrabiego d'Eu, od nich wywodzi się linia Orleans e Bragança.
W Portugalii koniec panowaniu Braganzów (z linii koburskiej) przyniosła rewolucja z 5 października 1910, po której król Manuel II abdykował i uciekł z rodziną do Gibraltaru. Zmarł w 1932.
