Bursa Jasielska

Z Wikipedii

Budynek Bursy Jasielskiej

Tablica pamiątkowa na budynku Bursy Jasielskiej

Wejście do cell dawnego więzienia gestapo

Bursa Jasielska - powstała przy ul. Na Młynek (obecnie ul. Za Bursą nr 1), gdzie zakupiono parcelę, na której rozpoczęto budowę, zakończoną jesienią 1912 roku. Budynek miał pierwotnie służyć uczniom jasielskiego gimnazjum. Dnia 5 października bursę uroczyście poświęcono i nadano jej imię Adama Mickiewicza. W okresie pierwszej wojny światowej budynek pełnił funkcję szpitala wojskowego.

Od 1 maja 1940 roku bursa stała się siedzibą gestapo. Odtąd wszystkich aresztowanych i przebywających w jasielskim więzieniu w niej przesłuchiwano. Byli oni przewożeni z więzienia i przetrzymywani w czterech niewielkich piwnicznych celach.

Kolejnymi szefami placówki gestapowskiej byli komisarze kryminalni: SS- Hauptsturmführer Heinz Schultze (od 1 maja 1940 r. do 18 stycznia 1941 r.), SS - Hauptsturmführer Wilhelm Raschwitz (do 12 sierpnia 1943 r.), SS - Hauptsturmbanführer Heinrich Hamann (do 1 listopada 1943 r.) i SS - Untersturmführer Josef Palten.

Według nie potwierdzonych informacji z Bursy udało się zbiec kilku osobom, natomiast pewna jest tylko jedna ucieczka - ppor. AK Stanisława Wachowskiego ps. Jurand. W trakcie przesłuchania poprosił o wyjście do toalety, z drzwiami zawieszonymi wyżej, by strażnik widział nogi więźnia. Ppor. Wachowski ściągnął buty i uciekł przez okno, następnie dotarł do Dębowca.

Po wysiedleniu jaślan jesienią 1944 roku obiekt został spalony, jak większość zabudowy miasta. Odbudowano go po wojnie. Stał się oddziałem psychosomatycznym szpitala jasielskiego. W ocalałych celach w podziemiach powstała Izba Pamięci. Zachowały się w niej m.in. kajdany do zakuwania więźniów, oraz fragmenty ścian z oryginalnymi napisami. Na zewnątrz budynku umieszczono tablicę upamiętniającą ofiary.

Od 1991 roku Miejscem Pamięci opiekują się harcerze i instruktorzy 139 Drużyny Harcerskiej Lisy.