Cechsztyn
Z Wikipedii
Cechsztyn - nazwa kompleksu permskich skał osadowych pochodzenia morskiego powstałych w permie, w bardzo płytkim i ciepłym akwenie (morzu epikontynentalnym) obejmującym znaczne obszary Europy Zachodniej i Środkowej (np. Niż Polski). Mają one różny wiek, obejmują perm późny i środkowy.
Charakterystyczna dla cechsztynu jest obecność cyklotemów ewaporatowych, związanych z cyklicznym epizodami regresji morza i wytrącaniem się gipsów i soli kamiennych i potasowych. Wyróżniono siedem cyklotemów (od najstarszego): werra (Z1), stassfurt (Z2), leine (Z3), aller (Z4), ohre (Z5), friesland (Z6) i fulda (Z7). Osady ostatnich dwóch cyklotemów nie występują w Polsce. Oprócz skał ewaporatowych występują tam także mułowce, iłowce i wapienie oraz dolomity. W Polsce w obrębie cechsztynu stwierdzono występowanie złóż miedzi, wydobywanych początkowo w marglach niecki północnosudeckiej. Po odkryciu przez Jana Wyżykowskiego w 1957r. jednego z największych na świecie złóż miedzi, w tzw. łupkach miedzionośnych (werra) na monoklinie przedsudeckiej, eksploatację obecnie prowadzi się w rejonie Polkowic i Lubina. Z cechsztynem wiążą się także wielkie złoża soli kamiennych, występujących w postaci wysadów, wydobywane w Kłodawie, Mogilnie i w Górze. Poza Kłodawą, jest tam prowadzona eksploatacja metodą ługowania, a powstałe w ten sposób komory wykorzystywane są na podziemne magazyny paliw, głównie gazu np. PMG (podziemny zbiornik gazu) Mogilno, ale i także innych paliw tak jak w PMP Góra. W osadach cechsztynu znajdują się także złoża węglowodorów. Dotyczy to zwłaszcza cyklotemu Stassfurt, poziomu Ca2, w którym znajduje się największe odkryte dotąd polskie złoże gazu ziemnego. Wydobyte z tych poziomów węglowodory charakteryzują się dużą zawartością związków siarki i azotu.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia:
- Włodzimierz Mizerski , Stanisław Orłowski, 2005: Geologia historyczna dla geografów. PWN
