Cecil Rhodes

Z Wikipedii

Cecil John Rhodes (ur. 5 lipca 1853 w Hertfordshire w Anglii, zm. 26 marca 1902 w Kimberley w Rodezji), polityk brytyjski, przedsiębiorca. Kolonizator Rodezji – państwa nazwanego jego imieniem (obecnie Zimbabwe oraz Zambia).

Syn pastora anglikańskiego. Jako dziecko przeszedł gruźlicę. Kłopoty ze zdrowiem przeszkodziły mu w kontynuowaniu nauki w szkole ponadpodstawowej. W roku 1870 wyjechał do Natalu, kolonii w w Afryce Południowej, gdzie jeden z jego braci miał plantację bawełny. W rok później został zarządcą w kopalni diamentów uruchomionej przez brata w miejscowości nazwanej Kimberley. W 1873 r. brat zrezygnował na jego rzecz z nierentownej kopalni.

Południowoafrykański klimat okazał się zbawienny dla zdrowia Cecila Rhodesa. Gruźlica została wyleczona, ale pozostawiła ślad w postaci przewlekłej choroby serca. Była to jedna z przyczyn powrotu do Anglii, gdzie wstąpił na uniwersytet w Oksfordzie (ukończył studia w 1881 r.); w latach 1874–1880 przejął kontrolę nad większością kopalń w Kimberley.

W roku 1881 został wybrany do lokalnego parlamentu Kolonii Przylądkowej. Jako rzecznik idei imperializmu pozyskał w r. 1885 dla Wielkiej Brytanii Beczuanaland, w cztery lata później zmusił lud Ndebele (zwany także Matabele) do oddania Wielkiej Brytanii ogromnych obszarów ziemi, nazwanej później na jego cześć Rodezją (obecnie Zimbabwe i Zambia). Kontrolę nad nową kolonią przejęła zarządzana przez Rhodesa Kompania Południowoafrykańska. W roku 1888 Rhodes – skonsolidowawszy wszystkie kopalnie diamentów jako spółkę De Beers Mines – stał się ogromnie bogaty. Jako premier rządu Kraju Przylądkowego (od r. 1890) planował budowę linii kolejowej z Kapsztadu do Kairu, ale skończyło się na planach. Przeszkodą byli zasiedziali w Transwalu Holendrzy zwani Burami. Spowodował, że siły brytyjskie z Rodezji zaatakowały Transwal (tzw. rajd Jamesona). Po nieudanej wyprawie (która stała się początkiem wojen burskich) zrezygnował z wszelkich dostojeństw w Kraju Przylądkowym i wycofał się do Rodezji.

Zmarł na zawał serca tuż przed zakończeniem drugiej wojny burskiej (1899–1902).

Rhodes jest dziś źle oceniany jako polityk. Dopuścił się wielu przestępstw, które w tamtych czasach w koloniach brytyjskich były normalnym postępowaniem (np. masowe zabójstwa ludności tubylczej, rugowanie ludności tubylczej z ziemi). W czasie drugiej wojny burskiej założył pierwsze w historii obozy koncentracyjne dla Burów i Zulusów, co wywołało krytykę w Wielkiej Brytanii. W imieniu Imperium Brytyjskiego prowadził grabieżcze wojny z plemionami afrykańskimi. Zgromadził olbrzymi majątek w akcjach kopalni diamentów, złota i węgla. Pod jego surową jurysdykcją był obszar większy od Wielkiej Brytanii i Irlandii razem wziętych.

Pełnił funkcję członka Tajnej Rady Królewskiej. Był jednym z najpotężniejszych polityków brytyjskich.

W życiu prywatnym był w związku homoseksualnym z partnerem Nevillem Pickeringiem.