Charakterystyka światła nawigacyjnego
Z Wikipedii
Charakterystyka światła nawigacyjnego to zespół łatwych do zaobserwowania cech pozwalający na odróżnienie jednego światła nawigacyjnego od innych (na jego identyfikację).
Najważniejszymi cechami światła są:
- Rodzaj - czyli sposób w jaki ono świeci,
- Okres (ang.: Period) - czas (podawany w sekundach, w którym światło przechodzi przez wszystkie różniące się fazy (ang.: Phase). Po zakończeniu jednego okresu (zwanego też cyklem) rozpoczyna się kolejny z identycznymi fazami,
- Barwa - kolor jaki światło emituje.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje świateł
Najogólniej można wyróżnić następujące rodzaje świateł:
- stałe (ang.: Fixed) - światło nie zmieniające się w czasie (przy tym rodzaju światła trudno mówić o okresie, a faza jest tylko jedna).
- rytmiczne (ang.: Rythmic) - fazy świecenia i fazy zaciemnienia następują po sobie. Wśród tego rodzaju wyróżnić można trzy podrodzaje:
- światła przerywane - (ang.: Occulting) - ogólny czas świecenia jest dłuższy od ogólnego czasu zaciemnienia,
- izofazowe (ang.: Izophase) - obie fazy (świecenia i zaciemnienia) są równej długości.
- światła w których czas świecenia jest krótszy od czasu zaciemnienia:
- blaskowe (ang.: Flashing) - blaski w ilości mniejszej niż 50 na minutę
- migające (ang.: Quick) - błyski powtarzają się z częstotliwością 50-80 na minutę
- szybko migające - (ang.: Very quick) - błyski z częstotliwością 80-160 na minutę
- ultraszybko migające (ang.: Ultra quick) - błyski częściej niż 160 razy na minutę
- kodowe Morse'a (ang.: Morse Code) - światło emituje znak(i) alfabetu Morse'a
- rozbłyskowe - (ang.: Fixed and flashing) - światło stałe wzmacniane rozbłyskami o większym natężeniu
- zmienne lub zmiennobarwne (ang.: Alternathing) - poszczególne fazy różnią się barwą emitowanego światła.
W poszczególnych rodzajach świateł fazy zaciemnienia lub światła mogą być zestawiane w proste grupy (ang.: Group) lub grupy złożone (ang.: Composite group), czy też podstawowa charakterystyka może być przerywana (ang.: Interrupted. W efekcie stosowane są następujące rodzaje świateł:
typ światła | podtyp światła | rodzaj światła | oznaczenie (przykładowe) | opis | rysunek | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
nazwa polska | nazwa angielska | polskie | angielskie | ||||
STAŁE | STAŁE | Stałe | Fixed | S | F | Światło nie zmieniające barwy ani natężenia | |
RYTMICZNE | PRZERYWANE | Przerywane | Occulting | P | Oc | Światło w regularnych odstępach czasu gasnące. (przy czym ogólny czas świecenia jest dłuższy od ogólnego czasu zaciemnienia) | |
Przerywane grupowe | Group occulting | P(2) | Oc(2) | Światło, w którym (w tym przykładzie: dwa) zaciemnienia występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem świecenia. | |||
Przerywane złożone | Composite group occulting | P(2+4) | Oc(2+4) | Światło, w którym (tu: dwa) zaciemnienia występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem świecenia, a po nim następuje grupa (tu: czterech) zaciemnień. | |||
IZOFAZOWE | Izofazowe | Izophase | I | Iso | Światło, w którym fazy świecenia i zaciemnienia są równie długie. | ||
BLASKOWE | Blaskowe długie | Long flashing | LFl | Światło z regularnie powtarzającymi się blaskami (w ilości 30-50 / min), gdzie faza świecenia trwa dłużej niż 2 sekundy | |||
Blaskowe | Flashing | Bl | Fl | Światło z regularnie powtarzającymi się blaskami (w ilości 30-50 / min) | |||
Blaskowe grupowe | Group flashing | Bl(2) | Fl(2) | Światło, gdzie dwa blaski występują w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności. | |||
Blaskowe złożone | Composite group flashing | Bl(2+4) | Fl(2+4) | Światło, gdzie (tu: dwa) błyski występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem zaciemnienia, po którym następuje grupa (tu: czterech) blasków. | |||
MIGAJĄCE | Migające | Quick | M | Q | Światło z regularnie powtarzającymi się błyskami (w ilości 50-80 / min) | ||
Migające grupowe | Group quick | M(7) | Q(7) | Światło, gdzie (tu: siedem) błysków występuje w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności. | |||
Migające przerywane | Interrupted quick | MP | IQ | Światło, gdzie sekwencje błysków przerywane są dłuższymi fazami zaciemnienia | |||
SZYBKO MIGAJĄCE | Szybko migające | Very quick | MV | VQ | Światło z regularnie powtarzającymi się błyskami (w ilości 80-160 na minutę) | ||
Szybko migające grupowe | Group very quick | MV(4) | VQ(4) | Światło, gdzie (tu: cztery) szybkie błyski występuje w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności. | |||
Szybko migające przerywane | Interrupted very quick | MVP | IVQ | Światło, gdzie sekwencje szybkich błysków przerywane są dłuższymi fazami zaciemnienia | |||
ULTRASZYBKO MIGAJĄCE (bardzo szybko migające) |
Ultraszybko migające | Ultra quick | UQ | Światło z błyskami w ilości nie mniejszej niż 160 na minutę | |||
Ultraszybko migające przerywane | Interrupted ultra quick | IUQ | Światło, gdzie sekwencje bardzo szybkich błysków przerywane są dłuższymi fazami zaciemnienia | ||||
MORSE'A | Kodowe Morse'a | Morse code | Mo(A) | Mo(A) | Światło składające się z dwóch rodzajów świeceń - odpowiadających kropkom i kreskom alfabetu Morse'a - tak pogrupowanych, że tworzą jedną lub więcej liter lub cyfr tego alfabetu. Nadawane znaki podane są w nawiasie. Stosowane są tylko znaki międzynarodowe. | ||
ROZBŁYSKOWE | Rozbłyskowe | Fixed and flashing | R | FFl | Światło stałe z błyskami o większym natężeniu | ||
Rozbłyskowe (grupowe) | Fixed and group flashing | R(2) | FFL(2) | Światło stałe z błyskami o większym natężeniu, po (tu: dwa) rozbłyski w grupie | |||
ZMIENNE | ZMIENNE | Zmienne | Alternating | Zm | Al WGR | Światło zmieniające barwę wg sekwencji: białe - zielone - czerwone (ang.: White - Green - Red). Brak faz zaciemnienia - faza światła jednego koloru przechodzi bezpośrednio w fazę innej barwy. | |
PRZERYWANE | Zmienne przerywane | Alternating occulting | Al Oc WR | Światło na którego okres składa się: światło białe, krótsza od światła przerwa, światło czerwone, krótsza od światła przerwa równa poprzedniej. | |||
Zmienne (przerywane) grupowe | Alternating group occulting | Al Oc WGR | Światło na którego okres składa się: światło białe, krótsza od światła przerwa, światło czerwone, krótsza od światła przerwa równa poprzedniej, światło czerwone, przerwa dłuższa od poprzednich. | ||||
BLASKOWE | Zmienne blaskowe | Alternating flashing | Al Fl WR | Światło na którego okres składa się: światło białe, przerwa (dłuższa od światła), światło czerwone, przerwa równa poprzedniej. | |||
Zmienne (blaskowe) grupowe | Alternating group flashing | Al Fl WGR | Światło na którego okres składa się: światło białe, przerwa (dłuższa od światła), światło zielone, przerwa równa poprzedniej, światło czerwone, przerwa dłuższa od poprzednich. | ||||
ROZBŁYSKOWE | Zmienne rozbłyskowe | Alternating fixed and flashing | Al F W Fl RG | Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami w kolorze zielonym i czerwonym na przemian. | |||
Zmienne rozbłyskowe grupowe | Alternating fixed and group flashing | Al F W Fl(3) G | Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami (w liczbie trzech) koloru zielonego w grupie. | ||||
Zmienne rozbłyskowe kombinowane w grupach | Alternating fixed and composite group flashing | Al F W Fl WRR | Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami: białym a następnie dwoma czerwonymi. |
Istnieje jeszcze światło wyłamujące się z tych podziałów. Jest ono szeroko stosowane w systemie IALA, jako światło południowego znaku kardynalnego (i zarezerwowane wyłącznie dla niego). Okres tego światłą składa się z sześciu mignięć i jednego długiego błysku (lub sześciu szybkich mignięć i długiego błysku): Q(6) LFl W lub VQ(6) LFl W.
[edytuj] Barwa
- białe (ang.: White) oznaczone skrótowo: "W", (polskie: "b") (lub oznaczenie pominięte)
- czerwone (ang.: Red) oznaczenie skrótowe "R" ("c")
- zielone (ang.: Green) oznaczenie skrótowe "G" ("z")
- żółte (ang.: Yellow) oznaczenie skrótowe "Y" ("ż")
Najczęściej stosuje się światła białe, ponieważ światło tej barwy ma największy zasięg widoczności przy określonej mocy źródła światła.
[edytuj] Zasięg
Światło nawigacyjne dostrzeżone może być z pewnej odległości. Odległość umożliwiająca zobaczenie (w nawigacji: zaoczenie) światła nosi miano zasięgu. Zasięg zależy od:
- natężenia światła (światłości) i aktualnej przejrzystości powietrza - zasięg optyczny
- wysokości posadowienia źródła światła i wysokości oczu obserwatora (ograniczeniem jest krzywizna wynikająca z kulistości Ziemi - zasięg geometryczny.
Dla każdego światła określa się (i podaje w jego charakterystyce) jego zasięg nominalny. Jest to zasięg optyczny dla określonej przejrzystości powietrza - równej 10Mm. Dlatego dla określenia zasięgu optycznego w innych warunkach przejrzystości powietrza stosować należy poprawki.
W spisie świateł znaleźć można wysokość źródła światła - co umożliwia wyliczenie zasięgu geometrycznego.
[edytuj] Oznaczenia
Na mapach światła opisywane są jednoznacznymi skrótami, natomiast w spisach świateł prócz tego charakterystyka podana jest szczegółowo (z czasami trwania każdej fazy). Skrót składa się z:
- opisu rodzaju,
- barwy (przy czym jego brak wskazuje na barwę białą),
- długości okresu (podawanego w sekundach),
- wysokości źródła światła (ponad zero mapy),
- zasięgu nominalnego (podawanego w milach morskich.
Jednak nie zawsze zamieszczony jest komplet informacji, informacje nieistotne lub oczywiste pomija się:
przykładowe oznaczenie | rodzaj | kolor | okres | wysokość źródła | zasięg nominalny | uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Fl(2) R 20s 12m 16M | błyskowe grupowe o dwóch błyskach | czerwone | 20 | 12 | 16 | |
Fl.Y.2,5s | błyskowe | żółte | 2,5 | ? | ? | |
Iso.10s | izofazowe | białe | 10 | ? | ? | świeci tak na przykład LM Hel |
VQ(6)+LFl.10s | szybko migające - sześć mignięć oraz długi błysk | białe | 10 | ? | ? | południowy znak kardynalny |
Fl.3s | błyskowe | białe | 3 | ? | ? | świeci tak na przykład LM Rozewie |
Fl5s19M | błyskowe | białe | 15 | ? | 19 | świeci tak na przykład latarnia na Christiansø |
Iso 4s WRG 7/4/4M | izofazowe | białe czerwone zielone |
4 | ? | 7 4 4 |
jest to światło sektorowe granice sektorów narysowane są na mapie i opisane w spisie świateł. |
FFl W 5s 3M | rozbłyskowe | białe światło, białe rozbłyski |
5 | ? | 3 | |
F | stałe | białe | - | ? | ? |
[edytuj] Identyfikacja
Zaleca się by przy identyfikowaniu światła najpierw ustalić jego charakterystykę przez obserwację i pomiar (stoperem lub innym przyrządem), a dopiero potem odnajdywać światło w pomocach nawigacyjnych (na mapie, w spisach świateł lub innych). Postępowanie odwrotne może prowadzić do pomyłek (nawigator "widzi" to co właśnie przeczytał z mapy, a nie to co świeci w rzeczywistości).
[edytuj] Bibliografia
- Z. Dąbrowski, J. W. Dziewulski, M. Berkowski, Vademecum żeglarstwa morskiego, Alma-Press, Warszawa, ISBN 83-7020-245-4
- Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP, 551. Znaki skróty i terminologia stosowane na polskich mapach morskich.
- Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP, Oznakowanie morskie - System IALA.