CWL WZ-X

Z Wikipedii

WZ-X to polski samolot rozpoznawczy, skonstruowany w Centralnych Warsztatach Lotniczych (CWL) w połowie lat 20. Był to pierwszy zbudowany w Polsce samolot bojowy polskiej konstrukcji. Nie był produkowany seryjnie.

Spis treści 1 Historia 2 Opis techniczny 3 Dane techniczne 4 Zobacz też

[edytuj] Historia

Samolot został zaprojektowany przez inż. Władysława Zalewskiego, jako jego dziesiąta konstrukcja (Zalewski rozpoczął karierę projektując samoloty dla lotnictwa rosyjskiego podczas I wojny światowej). Od jego inicjałów wzięło się oznaczenie samolotu.

Prace konstrukcyjne rozpoczęły się w 1923. Budowę prototypu, oznaczonego WZ-X/I rozpoczęto w Centralnych Warsztatach Lotniczych jesienią 1925. W 1926 przeprowadzono testy statyczne drugiego egzemplarza płatowca, zbudowanego do prób naziemnych. Prototyp oblatano w sierpniu 1926 na lotnisku mokotowskim w Warszawie. Próby wykazały, że samolot stanowi całkiem udaną konstrukcję, ma dobre osiągi i własności pilotażowe. Oceniono, że WZ-X osiągami nie ustępował samolotom rozpoznawczym Breguet 19, a przewyższał Potez XXV. Miał jednak gorsze własności eksploatacyjne. Prototyp osiągnął prędkość 220 km/h.

W 1927 zbudowano trzy samoloty serii informacyjnej (oznaczone: WZ-X/II, WZ-X/III, WZ-X/IV). Prototyp i pierwsze dwa miały silniki rzędowe (w układzie W) Lorraine-Dietrich 12Eb, natomiast czwarty miał silnik gwiazdowy Gnome-Rhône 9A Jupiter. Dwa samoloty, w tym WZ-X/IV, wzięły w sierpniu 1928 udział w międzynarodowych zawodach - Locie Małej Ententy i Polski, z tego jeden pilotowany przez F. Żwirkę; nie ukończyły jednak zawodów (WZ-X/IV na skutek pęknięcia łoża silnika).

WZ-X nie wszedł do produkcji seryjnej, gdyż pomimo udanej konstrukcji, Polska zakupiła w tym okresie z francuskiej pożyczki dużą liczbę samolotów Breguet 19 oraz licencję na wytwarzanie samolotów Potez XXV tej samej klasy. Trzy WZ-X zostały przekazane następnie do szkół lotniczych, z czego jeden lub dwa były używane w Dęblinie aż do 1939 roku.

[edytuj] Opis techniczny

Jednosilnikowy dwupłat o konstrukcji drewnianej. Kadłub półskorupowy, eliptyczny w przekroju, kryty sklejką. Osłona silnika z blachy aluminiowej, łoże silnika spawane z rur stalowych. Skrzydła dolne i górne równej rozpiętości, prostokątne, dwudźwigarowe, kryte sklejką (do pierwszego dźwigara oraz baldachim) i płótnem. Baldachim oparty na wspornikach nad kadłubem, płaty usztywnione parą rozpórek i wykrzyżowanymi taśmami stalowymi. Usterzenie klasyczne, stateczniki kryte sklejką, stery kryte płótnem. Załoga 2 osoby: pilot i obserwator. Kabiny załogi odkryte, w układzie tandem, przednia osłonięta wiatrochronem. Podwozie samolotu klasyczne, stałe, z płozą ogonową, oś między kołami oprofilowana w formie skrzydełka.

Uzbrojenie obronne: cztery karabiny maszynowe: dwa zsynchronizowane km-y pilota Vickers kal. 7,7 mm i dwa sprzężone km-y obserwatora Lewis kal. 7,7 mm na obrotnicy.

Napęd: jeden silnik tłokowy napędzający śmigło ciągnące. Trzy pierwsze samoloty miały silnik rzędowy Lorraine-Dietrich 12 Eb - chłodzony wodą, dwunastocylindrowy w układzie "W", o mocy nominalnej 450 KM, mocy startowej 478 KM. Dwie chłodnice Lamblin pod przednią częścią kadłuba. Czwarty samolot WZ-X/IV miał 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Gnome-Rhône 9A Jupiter, chłodzony powietrzem, o mocy 480 KM (część źródeł podaje moc tego silnika 420 KM). Zbiornik paliwa w kadłubie. Śmigło dwułopatowe lub czterołopatowe (w WZ-X/IV).

[edytuj] Dane techniczne

• wymiary:
  • długość: 8,21 m
  • rozpiętość: 11,31 m
  • wysokość: 3,07 m
  • powierzchnia skrzydeł: 33,2 m²
• masy:
  • masa własna: 1246 kg
  • masa użyteczna: 669 kg
  • masa całkowita: 1915 kg

• osiągi:
  • prędkość maksymalna: 205 km/h
  • prędkość przelotowa: 180 km/h
  • pułap praktyczny: 6325 m
  • zasięg: 800 km

[edytuj] Zobacz też

Podobne samoloty

• Breguet 19 - Potez XXV - Polikarpow R-5

Ciąg oznaczeń

• WZ-III - WZ-IV - WZ-V - WZ-VI - CWL WZ-VIII - CWL WZ-IX - CWL WZ-X