Dłużyna Dolna

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°14' N 15°7' E51.2333333 15.1166667 (Dłużyna Dolna)


Dłużyna Dolna
Województwo	dolnośląskie
Powiat	zgorzelecki
Gmina	Pieńsk
Powierzchnia	17,55 km²
Położenie	51° 14' N 15° 7' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	900
Strefa numeracyjna (do 2005)	75
Tablice rejestracyjne	DZG
Położenie na mapie Polski Dłużyna Dolna

Dłużyna Dolna – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Pieńsk.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Dłużyna Dolna leży we wschodniej części Górnych Łużyc. Założona (wraz z Dłużyną Górną jako jedna wieś) przypuszczalnie w pierwszych dziesięcioleciach XIII w. w wyniku kolonizacji Górnych Łużyc podjętej przez królów czeskich. Przez wiele stuleci była jedną z największych wsi puszczańskich rady miejskiej Zgorzelca.

Jej nazwę pisano rozmaicie: Langenowe (1276), Langenaw (1332), Langnow (1347), Langenowe (1382), Langnaw (1413, 1491), Langenaw (1511, 1584), Langenau (1753, 1817). Po II wojnie światowej wieś nosiła początkowo kilka nazw: Długojów, Długojewo, Dłużyce.

Pierwotnie obydwie części wsi, tj. Dłużyna Dolna i Dłużyna Górna, należały do Penzigów z Pieńska. Jednak już w drugiej połowie XIII w. Dłużyna Górna znalazła się w rękach rodziny szlacheckiej, która przybrała sobie nazwisko von Langenau. Dłużynę Dolną Penzigowie trzymali znacznie dłużej, ale i ta część wymykała się im stopniowo z rąk. W 1382 r. rodzina von Penzig przekazała 8 gospodarstw w Dłużynie Dolnej swemu wierzycielowi, kanonikowi Janowi Punzelowi. Ten z kolei jeszcze w tym samym roku ofiarował wspomniane gospodarstwa pieńskiemu kościołowi św. Krzyża. Chłopów zamieszkujących tę niewielką, kościelną część Dłużyny aż po wiek XIX nazywano "ołtarzowymi ludźmi". W 1491 r. wykupiła ich rada miejska Zgorzelca razem z "państwem pieńskim". Pod koniec pierwszej połowy XV w. Penzigowie wyzbyli się innego fragmentu "Dolnej Wsi". Początkowo jego właścicielem był Hieronim Proffen ze Zgorzelca. Jednak już w 1452 r. kupił go Kacper von Nostitz, pan zamku Czocha i Rózborka (Rothenburga). Nostitzowie rozporządzali tym majątkiem do 1510 r., czyli do momentu wykupu owej części Dłużyny Dolnej przez Hansa Frenzla. W 1583 r. sukcesja Frenzlów znalazła się we władaniu zgorzeleckiej rady miejskiej. Pozostaje jeszcze do omówienia inny fragment Dłużyny Dolnej, który prawdopodobnie już na początku lat 70. XV w. dostał się zięciowi Mikołaja von Penziga, Krzysztofowi von Talkenberg. W 1494 r. Talkenberg odstąpił go radzie miejskiej ze Zgorzelca.

W okresie przynależności miejscowości do magistratu zgorzeleckiego Dłużyna rozrastała się i stawała się coraz ludniejszą wsią, lecz spadały na nią też rozmaite klęski. W latach 1640-1641 (czas wojny trzydziestoletniej) zanotowano w Dłużynie wizytę szwedzkiego pułkownika Wanke, który zażądał od mieszkańców wsi wysokiej kontrybucji. W styczniu 1757 r., a więc już na samym początku wojny siedmioletniej, we wsi pojawili się Prusacy. 10 września tegoż roku przemaszerował przez Dłużynę silny oddział pruski. Tylko tego jednego dnia wyciągnięto od mieszkańców wsi 6346 talarów. Działania wojenne w 1813 r. przyniosły miejscowości może jeszcze większe straty materialne. Już 22 lutego 1813 r. pokazały się we wsi oddziały kozackie. Po bitwie budziszyńskiej (22-28 maja 1813 r.) Dłużynę splądrowali wpierw Rosjanie z Prusakami, a następnie żołnierze francuscy i włoscy. Ludność wsi wraz z inwentarzem musiała chować się po lasach puszczańskich. Obliczono, że w latach 1813-1815 w Dłużynie stacjonowało blisko 31 tysięcy żołnierzy różnych armii. Niemałych zniszczeń dokonano również w 1945 r., gdyż od lutego do maja miejscowość znajdowała się na linii frontu.

W latach 40. i 50. XX w. Dłużyna była siedzibą gminy wiejskiej, w skład której wchodziły jeszcze Bielawa Górna, Gronów, Sławnikowice, Żarska Wieś i Żarki Średnie.

Pierwszy niewielki kościółek w Dłużynie powstał jeszcze w XIV w. Rozbudowano go w 1552 r. już po wprowadzeniu protestantyzmu. Obecny kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla został wybudowany w latach 1972-1973. W murze cmentarnym zachowało się wiele barokowych płyt nagrobnych. U schyłku XV w. we wsi znajdowały się co najmniej 3 młyny, karczma i 8 stawów hodowlanych. W 1817 r. wymieniane są 2 szkoły, 2 składnice drewna, tartak oraz 4 bielniki. Z kolei w 1845 r. podaje się tutaj 3 młyny wodne, 1 olejarnię, 1 browar, 1 tartak, 2 cegielnie, 3 bielniki, 28 rzemieślników i 14 handlarzy.

W 1695 r. Dłużynę zamieszkiwało 887 osób (D. Dolna – 509 osób, D. Górna – 378); 1817 r. – 1419 osób; 1845 r. – 1636; 1861 r. – 1828; 1926 r. – 2184 (D. Dolna – 1413, D. Górna – 771); 1941 r. – 2019 (D. Dolna – 1351, D. Górna – 668); wrzesień 1947 r. – 697 (w tym 17 Niemców); 1997 r. – 1386 (D. Dolna – 938, D. Górna – 448).

Zobacz też: Dłużyna, Dłużyna Górna