Didgeridoo
Z Wikipedii
Didgeridoo (IPA /dɪdʒərɪˈduː/) to unikatowy muzyczny instrument dęty australijskich aborygenów. Czasami jest opisywany jako naturalna drewniana trąbka, muzykolodzy klasyfikują go jako aerofon. Nie istnieją żadne solidne źródła, według których można by określić dokładnie, kiedy instrument ten został wynaleziony, niemniej często można spotkać się ze stwierdzeniem, że jest to najstarszy instrument dęty na świecie. Badania archeologiczne aborygeńskich malowideł skalnych w północnej Australii sugerują, że mieszkańcy rejonu Kakadu używają digeridoo od przynajmniej 1500 lat.
Sama nazwa instrumentu nie pochodzi od żadnego aborygeńskiego słowa, nie jest także onomatopeją, jak się popularnie uważa, ale pochodzi od irlandzkiego wyrażenia "Dudaire Dubh" znaczącego dosłownie "czarny trębacz". Słowo to po raz pierwszy pojawiło się w druku w 1926 roku. Wśród aborygenów północnej Australii istnieje wiele nazw tego instrumentu, najbardziej popularną z nich jest "yirdaki" wywodząca się z plemienia Yolngu, inną popularną nazwą jest "mago".
Didgeridoo ma kształt rury, zazwyczaj o długości od 1 do 1,5 m, bardzo rzadko spotyka się instrumenty krótsze lub dłuższe. Zazwyczaj im dłuższy instrument, tym niższy wydaje z siebie dźwięk, najczęściej spotyka się digeridoo grające w tonacji od D do F#.
Autentyczne aborygeńskie didgeridoo robione są z lokalnych odmian eukaliptusów, zazwyczaj z głównego pnia drzewa, choć spotyka się instrumenty zrobione z bocznych gałęzi. Rzemieślnicy wytwarzający te instrumenty spędzają dużo czasu wyszukując odpowiednie drzewo, które musi w środku być wyjedzone przez termity, bez naruszenia zewnętrznej części pnia. Odpowiednie drzewo po ścięciu jest korowane i przycinane do odpowiedniej długości, jego środek jest często dodatkowo modelowany w celu osiągnięcia optymalnego dźwięku, niektóre instrumenty malowane są w tradycyjne aborygeńskie wzory. Współcześnie produkowane instrumenty, szczególnie te przeznaczone na masową sprzedaż, są zazwyczaj robione z kawałka litego drzewa, w którym wiercona jest w środku dziura.
Aby uzyskać odpowiedni dźwięk grając na didgeridoo należy nie tylko dmuchać do instrumentu, ale raczej "buczeć". Większość doświadczonych muzyków grających na didgeridoo wykorzystuje tzw. technikę cyrkulacyjnego oddechu polegającą na tym, że grający na instrumencie w tym samym czasie dmucha powietrzem z ust i wciąga je do płuc przez nos. Używając tej techniki dobry muzyk może nieustannie grać jeden modulowany dźwięk tak długo jak tego chce. Na współczesnych nagraniach mistrzowie didgeridoo potrafią grać nieustannie przez parę godzin.
Dla aborygenów zamieszkujących północną Australię didgeridoo jest ważna częścią ich kultury i odgrywa kluczową rolę w wielu z ich tradycyjnych ceremonii, w czasie których na didgeridoo mogą grać tylko mężczyźni.
Większość didgeridoo które można kupić w sklepach to raczej podróbki, a nie autentyczne instrumenty. Zazwyczaj są masowo produkowane w fabrykach, a nawet jeżeli są robione ręcznie, to często ich wytwórcami nie są sami aborygeni. Można napotkać instrumenty zrobione z plastiku, skóry, szkła i innych materiałów. Najprostszy sposób na uzyskanie taniego didgeridoo to po prostu przycięcie kawałka winylowej rury do odpowiedniej długości, jest to znakomity instrument dla początkującego, który pragnie się nauczyć grać na didgeridoo.
