Duchowość ignacjańska
Z Wikipedii
Duchowość ignacjańska - metoda kształtowania i prowadzenia życia wewnętrznego człowieka, chrześcijanina oparta na ćwiczeniach duchowych zaproponowanych przez Ignacego Loyolę, założyciela zakonu jezuitów.
Spis treści |
[edytuj] Zakres pojęcia
[edytuj] Duchowość ignacjańska a duchowość chrześcijańska
Duchowość ignacjańska jest swoistą formą przeżywania duchowości chrześcijańskiej wg linii percepcji ukształtowanej przez wspomniane dzieło Loyoli. Wyznaczyć w niej można kilka podstawowych elementów, które duchowości ogólnochrześcijańskiej nadają określonego, tzw. "ignacjańskiego" kolorytu; przy czym tę ogólnochrześcijańską duchowość należy rozumieć jako postawę przyjęcia Jezusa Chrystusa za Mesjasza, Wcielonego Syna Bożego.
[edytuj] Duchowość ignacjańska a duchowość jezuicka
Warto zauważyć, że takie główne wyznaczniki charakteryzujące duchowość ignacjańską, czyli osiąganą przez wszystkich, którzy odbędą Ćwiczenia wg przewidzianego planu 30dniowych Ćwiczeń Duchownych - są tożsame z głównymi wyznacznikami duchowości Towarzystwa Jezusowego (jezuitów), która bazuje i na książeczce Ćwiczeń i na Konstytucjach Towarzystwa Jezusowego i pismami zakonotwórczymi. Przy czym ta ostatnia uwaga nie oznacza jednocześnie, że całkiem bezzasadne są stosowane czasem rozróżnienia między duchowością ignacjańską a duchowością jezuicką; tyle, że ta ostatnia jest także swoistą szczegółową formą duchowości, nie odbiegającą od ignacjańskiej, tylko wyspecyfikowaną przez przynależność człowieka nią żyjącego do organizmu zakonu.
[edytuj] Podstawowe zasady
Wśród głównych imperatywów i motywów duchowości ignacjańskiej odnajdziemy doświadczenie Mesjasza wzywającego do osobistego i całkowitego zjednoczenia z Jezusem i Jego drogą oraz do służby Jemu dla wsparcia dzieła zbawienia - po przywróceniu człowieka do jego celu wyrażonego w Zasadzie Fundamentalnej; cel ten, czyli spełnienie siebie jest tożsamy z odnalezieniem się w chwale, służbie u wielbieniu Trójjedynego Boga. Ta propozycja dociera głęboko do wolności i decyzji na rzecz dobra i przyjęcia zbawienia, stąd duchowość ignacjańska charakteryzuje się znaczeniem dokonania osobistego i po ignacjańsku totalnego wyboru na rzecz Jezusa. Dzieje się to na sposób nieodwracalny także dzięki umiejętności rozeznania chrześcijańskiego, zarazem w sposób charakterystyczny dla Ignacego dzięki umiejętności dokonywania wspomnianego wyboru i rozeznawania duchów dobrego i złego, którego reguły też znajdują się w książeczce Ćwiczeń Duchownych. Istotnymi elementem ignacjańskiego przyjęcia zbawienia jest więc duch, postawa magis, czyli totalnie opowiadanie "więcej, bardziej, lepiej" po stronie Jezusa: wybierać należy to, co "więcej" jednoczy i upodabnia do Jezusa, co lepiej służy celowi, czyli zbawieniu, co jest "ad maiorem Dei gloriam" (na większą chwałę Boga), co lepiej - jako wojownikowi dobra - pozwoli "odznaczyć się w służbie" pod Sztandarem Chrystusa przeciw diabłu.
Istotnym elementem takiego rozwoju jest praktyka rachunku sumienia znów specyficznie przez Ignacego Loyolą rozumianego i powiązanego z inną fundamentalną metodą modlitwy ignacjańskiej, medytacją i kontemplacją ignacjańską oraz z praktyką przezwyciężania słabości w sobie. Stąd wywodzi się także właściwe szkole ignacjańskiej rozumienie kierownictwa duchowego. Ten wymiar pracy nad własnym rozwojem u Ignacego także nadaje specyficznych cech ascetyce, które zbudowane są wokół zasady "contra agere" niemniej kładącej nacisk najbardziej na zjednoczenie woli z Jezusem i "jezuickie, ignacjańskie" posłuszeństwo bardziej niż na zewnętrzną dosadność pokuty i umartwienia. W duchowości Ćwiczeń, duchowości ignacjańskiej doświadcza się więc realnie Mesjasza jako przychodzącego Króla Wszechświata, okazującego miłość i miłosierdzie Ojca w jedności z Duchem Świętym i przekazującego ją z głębi swego Serca jako wezwanie do osobistego zjednoczenia i miłości, która jest opisana również specyficznym rozumieniem pokory chrześcijańskiej, widzianej przez Loyolę jako szczególne zespolenie zobowiązań i miłości, jak świadczą o tym podane przez Ignacego "trzy stopnie pokory". Obrazowo rzecz ujmując, można powiedzieć, że jak i inne specyficzne duchowości chrześcijańskie względem głównej duchowości chrześcijańskiej - tak duchowość ignacjańską można porównać do transpozycji bądź transkrypcji, "aranżacji", "przekładu", "inscenizacji" jakiegoś dzieła bądź wreszcie do działania określonego filtru w fotografii. Duchowość ignacjańska jest swoistym kształtem przyjęcia duchowości Zbawiciela, w którym kładzie się nacisk na osobiste zaangażowanie i dopasowanie.
[edytuj] Percepcja i znaczenie w historii
Trudno kilkoma zdaniami oddać wpływ i zakres oddziaływania duchowości ignacjańskiej w cywilizację świata. Niech tę panoramę zakreślą fakty dobrze znane. Płynąca z duchowości ignacjańskiej metoda szkolnictwa, zajadle nieraz atakowana, jednocześnie kształtowała przez wieki i do dzisiaj działa siłą ducha zawartego w Ratio studiorum - a gdy Towarzystwu Jezusowemu brutalnie przerywano działalność i tak potrafiła przebijać się do praktycznego działania, jak choćby w historii zasłużonej dla Polski Komisji Edukacji Narodowej. W świecie, gdzie śmiertelnym stawał się konflikt wywodzących się z Europy konkwistadorów z wyniszczanymi Indianami: ludzie tej duchowości potrafili tworzyć "chrześcijańskie komunistyczne" "Republiki Guaranów", czyli tzw. redukcje paragwajskie, choć zrozumienia brakowało częstokroć nawet w świecie chrześcijańskim. Fascynacja tą metodą odkrywania wolności przyniesionej w Jezusie, prowadziła do wykorzystania przez Lenina zasad budowy Towarzystwa Jezusowego nakreślonych w Konstytucjach - do budowania organizacji bolszewickich[1]. Żywiołowość walki ze światem jezuickim, czasami z granic obsesji, łatwo jest zauważyć, śledząc odnośne artykuły począwszy od encyklopedycznego dzieła wychowanka jezuitów Voltaire’a aż po encyklopedie sowieckie czy metody jakimi starano się odpędzić jezuitów tak od cesarstwa japońskiego, jak od krajów protestanckich. Zdolność wyzwalania od ograniczeń i ciasnoty zawarta w tej duchowości - może być weryfikowana choćby przez analizę praktyki stosowanej w krajach, gdzie prowadzono misje już w XVI w - wyprzedzając praktykę inkulturacji z trudem w Kościele przebijającą się nawet w XX w. Sformułowania z książeczki Ćwiczeń, jak "Zasada Fundamentalna" czy treść "Ofiarowania się na służbę Boskiemu Majestatowi" przez cały czas późniejszej historii Kościoła pojawiają się i trwają do dziś czy to w formule ślubów zakonnych w wielu zgromadzeniach jak i w tekstach dogmatycznych począwszy od Sobór Trydencki aż po Katechizm Kościoła Katolickiego. Także z polskiego podwórka ostatniego czasu - można tę rozległość oddziaływań ukazać choćby przez przytoczenie związków, jakie występują, na co wskazuje sam autor, w oryginalnej metodzie szkoleń zarządzania opracowanej przez praktyka i teoretyka treningów personalnych, Ryszarda Stockiego, wskazującego te odniesienia choćby przy okazji omawiania znaczenia nakreślenia misji dla skuteczności zarządzania[2]. Co najmniej od XIX w. każdy Papież wypowiada się oficjalnie i nie jeden raz: podkreślając znaczenie Ćwiczeń Duchownych Św. Ignacego[3].
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Ignacy Loyola, Pisma Wybrane (red. M. Bednarz, A. Bober, R. Skórka), Kraków 1968, t. I i II.
- L. Grzebień SI (red.), Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, Kraków 1996; hasło: duchowość, s. 135-136.
- K. Osuch SI, Modlitwa w szkole św. Ignacego, Kraków 2001.
- J. Augustyn SI, Kwadrans szczerości. Wprowadzenie do modlitwy codziennego rachunku sumienia, Kraków 2003.
- K. Osuch SI, Rachunek sumienia, szczegółowy i ogólny. Jak codziennie ulepszać siebie, relacje z Bogiem i drugim człowiekiem, Kraków 2005.
- J. Kołacz SI, Słownik języka i kultury Jezuitów polskich, Kraków 2006.
- J. Augustyn SI, L. Słup, Jak zgadzać się na własne życie?, Kraków 2007.
- J. Augustyn SI i J. Kołacz SI (red.red.), Sztuka kierownictwa duchowego - poradnik, Kraków 2007.
Przypisy
- ↑ Lenin - drogi percepcji jezuickiej skuteczności w organizowaniu Towarzystwa jako Kompanii bojowników Jezusowej wolności
- ↑ R. Stocki, Współczesne techniki zarządzania, Kraków 1995, s.25-27; por. R. Stocki, Zarządzanie dobrami, Kraków 2003
- ↑ Wypowiedź Benedykta XVI Podczas Kongregacji Generalnej XXXV Towarzystwa Jezusowego
