Dunajská Streda

Z Wikipedii

Współrzędne: 47°59'46" N 17°36'53" E

Dunajská Streda
Dunaszerdahely

Herb Dunajskiej Stredy

Peter Pazmány

31,45 km²

Położenie

47° 59' 46 '' N
17° 36' 53 '' E

Wysokość

118 m n.p.m.

Ludność (2003)
• liczba ludności
• gęstość

23 518
747,79 os./km²

Nr kierunkowy

0 31

Kod pocztowy

929 01

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie kraju

Dunajská Streda
Dunaszerdahely

Strona internetowa miasta

Dunajská Streda (niem. Niedermarkt, węg. Dunaszerdahely) - miasto w Słowacji, w kraju trnawskim, na Małej Nizinie Naddunajskiej. Około 23,5 tys. mieszkańców. Jedno z największych miast wyspy Žitný ostrov (węg. Csallóköz).

[edytuj] Historia

Pierwsza wzmianka pochodzi z około 1250 - miejscowość nazywała się wówczas Zerda. Później nazwa zmieniała się jeszcze kilkukrotnie - Svridahel (1254), Zeredahely (1270), Zerdahel (1283), Zredahel (1358). Dopiero w XVIII upowszechniła się nazwa Szerdahely, która w wolnym tłumaczeniu "Miejsce środowych targów" lub "Środowe miasto" (miejscowość otrzymała przywilej urządzania targów w środy, chociaż później przeniesiono je na piątek). Związek z targiem widoczny też jest w niemieckiej nazwie, która oznacza "Dolny targ". W II połowie XIX wieku dodano przedrostek Duna- (Dunajski); nazwa słowacka jest używana od 1919.

Przez większość swojego istnienia Dunajská Streda była niewielkim miasteczkiem, pozostającym w cieniu Pozsony (dzisiejszej Bratysławy). Położone było w południowej części komitatu Pozsony (Pozsony vármegye). Od 1574 miasto królewskie, a od 1600 do 1848 należała do rodziny Pálffy. W XVIII wieku zaczęła się tutaj osiedlać liczna społeczność żydowska (z tego też powodu w XIX wieku nazywano ją Małą Jerozolimą). W 1880 na 4182 mieszkańców 3531 posługiwało się językiem węgierskim, a 416 niemieckim (spis nie wyróżniał narodowości, lecz używane języki, przy czym liczebność społeczności żydowskiej szacowano na 1,5 - 2 tysiące). W 1910 w spisie 4679 zadeklarowało język węgierski jako ojczysty, na ogólną liczbę 4762. Po traktacie w Trianon miasto znalazło się w granicach Czechosłowacji. Spis z 1930 podawał, że na 5076 mieszkańców 2,944 było Węgrami, 2186 Żydami (głównie węgierskojęzycznymi), 503 Słowakami, a 73 Niemcami. Na krótko, w latach 1938-1945 powróciło do Węgier. Pod koniec II wojny światowej społeczność żydowska została przewieziona do obozów koncentracyjnych i wymordowana, natomiast synagoga uległa zniszczeniu podczas bombardowań, a ruiny usunięto w latach 50.

W okresie socjalizmu miejscowość poddano szybkiej industrializacji. W latach 90. zaniedbane centrum miasta poddano spektakularnej przebudowie - węgierski architekt Imre Makovecz odbudował (a właściwie wybudował od nowa) starówkę.

W 2001 na liczyło 23519 mieszkańców, w tym 18756 Węgrów (79,75%), 3588 Słowaków, 353 Romów, 147 Czechów i 24 Niemców. Z ponad 80% populacją węgierską jest pod tym względem pierwsze na Słowacji, jest również jednym z miast z najbardziej rozwijających się.

W XIX i XX wieku do miasta włączono wiele okolicznych wsi:

Stredská Nová Ves/Szerdahely-Újfalu, Felserská Nová Ves/Félszer-Újfalu, Bašatejed/Bassa-Tejed (początek XIX wieku),
Nemešseg/Nemesszeg (ok. 1850),
Elötejed (po 1863),
Mladé Blahovo/Síkabony (wcześniej znane pod nazwą Kisabony, 1960),
Mliečany/Ollétejed (1960).

[edytuj] Atrakcje turystyczne

romański kościół katolicki z 1341, przebudowany częściowo w XVI wieku
kościół ewangelicki z 1883,
neoklasyczny (początkowo barokowy) Žltý kaštieľ z 1770, w którym mieści się muzeum,
pomnik poświęcony zagładzie Żydów, stojący w miejscu dawnej synagogi.