Dziewanna wielkokwiatowa
Z Wikipedii
| Dziewanna wielkokwiatowa | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | jasnotowce |
| Rodzina | trędownikowate |
| Rodzaj | dziewanna |
| Gatunek | dziewanna wielkokwiatowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Verbascum densiflorum Bertol. | |
| Synonimy | |
| Verbascum thapsiforme Schrad. | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
.jpg/200px-Verbascum_densiflorum_'dense-flowered_mullein'_2007-06-02_(plant).jpg)
Dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum densiflorum) - gatunek rośliny z rodziny trędownikowatych (Scrophuliaceae). W Polsce jest dość pospolity.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Biologia gatunku
- Roślina dwuletnia, w pierwszym roku wytwarzająca jedynie rozetę liści przyziemnych, w drugim natomiast łodygę z liśćmi, kwiatami i owocami.
- Łodyga
- Wzniesiona, prosta, o wysokości do 2 m, pokryta żółtawym kutnerem.
- Liście
- Odziomkowe mają ogonki przeważnie dwukrotnie dłuższe od blaszki, są grubo karbowane lub wrębne i mają klinowatą lub zaokrągloną nasadę. Dolne liście łodygowe są eliptyczne lub odwrotnie jajowate, słabo karbowane. Środkowe i górne są szerokosercowate i krótko zbiegające po łodydze. Wszystkie są pokryte gęstym kutnerem. Podsadki mają długość 9-15 mm.
- Kwiaty
- Zebrane w długie grono (wyglądem przypominające kłos) na szczycie łodygi. Oś kwiatostanu jest nieogruczolona. Kwiaty żółte, o płaskiej koronie średnicy 3-5 cm, wyrastające na szypułkach krótszych od kielicha. Znamiona słupków wydłużone, dwustronnie zbiegające po szyjce. Pręciki dwusilne, równowąskie pylniki dłuższych pręcików zbiegają po nitkach i są co najwyżej dwukrotnie krótsze od nitek. Nitki pręcików częściowo nagie, częściowo biało owłosione. Kwiaty przedsłupne lub równoczesne, zapylane przez błonkówki i muchówki[1]. Kwitnie od lipca do września.
- Owoc
- Torebka o długości do 100 mm, zawierająca liczne, drobne nasiona.
- Biotop
- Siedliska ruderalne, słoneczne wzgórza, kamieńce nadrzeczne, poręby. Głównie na glebach piaszczystych i kamienistych. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla SAll. Onopordenion, Ass. Onopordetum acanthii[2].
[edytuj] Zmienność
Tworzy mieszańce z dziewanną firletkową (V. x ramigerum Link.), dz. pospolitą (V. x adulterinum Koch.), dz. kutnerowatą i innymi[3].
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec: kwiaty (Flos Verbasci). Zawierają: śluzy, saponiny, aukubinę, flawonoidy, karotenoidy, cukry, olejki eteryczne, sole mineralne[4].
- Działanie: słabo moczopędne, zmiękczające, powlekające i wykrztuśne. Znajduje zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i pęcherza. Zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła[4]
- Czasami bywa uprawiana jako roślina ozdobna.
Przypisy
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ 4,0 4,1 Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
[edytuj] Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. (Charakterystyka, zmienność)
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. (Charakterystyka)
[edytuj] Ciekawostki
Wszystkie części tej rośliny [wszystkich gatunków - A.J.S.] mają własność rozmiękczającą, łagodzącą i ból uśmierzającą. Liście i kwiaty pogniecione używają się do okładania członków stłuczonych i obrzękłości ze zsiadłą krwią (siniaków - A.J.S.) połączonej. Kwiaty nalane gorzałką dają dobry balsam na rany; w nalaniu jak herbata używają się na kaszel i chrypkę; w biegunkach i dysenteryach (...) jako środek łagodnie drażniący, rozpuszczający i poty poruszający. Robiąc herbatę dziewannową do wewnętrznego zażycia, należy ją przecedzić przez gęste płótno, i tym sposobem oddzielić drobne włoski kwiatowe, które ustawicznem drażnieniem gardzieli zrządzają mocniejszy kaszel. Dwie części na wagę kwiatu nalane trzema częściami oliwy i postawione na czas pewien w miernem cieple, dają olejek (Oleum infusum Verbasci) mający własności rozmiękczające i ból uśmierzające, wysuszone zaś na proch niszczą dzikie mięso w ranach. (Józef Gerald -Wyżycki, XIX wiek) Z całej tej rośliny kwiaty są najużyteczniejsze, mają nieco lepkości i miły zapach, używane jak herbata, łagodzą ostrość katarową na płuca spadłą, a zatem poznane są na kaszle suche, poruszają bowiem i rozrzedzają flegmę, ostudzają niejako płuca, przez co odejście flegmy łatwiejsze czynią, mocz pędzą i boleści przy jego odchodzeniu znacznie zaspokajają; tęgo w wodzie gotowane służą (...) na uśmierzanie w kiszkach boleści i zatkany stolec rozwalniają. Tamują krwie plucie i krwawe dyssenterye (...) Liście (...) niemiłego smaku (...) gorzkawego i ściskającego, mają moc rozmiękczania i ropienia, mogą być na papkę z mlekiem gotowane i na zbierające się wrzody przykładane. (J. Dziarkowski, XIX wiek)
