Efekt okopowy
Z Wikipedii
Efekt okopowy (ang. trench effect) albo efekt rynny - nazwa zaproponowana do opisu zjawiska, zaobserwowanego i zidentyfikowanego po raz pierwszy podczas pożaru schodów ruchomych na stacji metra Kings Cross w Londynie 18 listopada 1987. Polega na tym, że płomienie pożaru rozprzestrzeniające się wzdłuż nachylonego względem poziomu rowu ("okopu"), jakim jest eskalator ruchomych schodów wraz z poręczami, mają skłonność do "przyklejania się" do palnego dna i poręczy zamiast unosić się do góry. Efekt ten, w związku z tym, że schody i poręcze na Kings Cross były wykonane z m.in. drewna i innych łatwopalnych materiałów, spowodował niezwykle silne nagrzanie się tych materiałów do temperatury samozapłonu i następnie do gwałtownego wybuchu. Zjawisko to przed rokiem 1987 nie było w ogóle znane, a i w czasie śledztwa w sprawie pożaru na Kings Cross nie od razu zostało rozpoznane. Dzięki odtworzeniu drogą symulacji komputerowej sytuacji zaistniałej w londyńskim metrze skonstatowano nieoczekiwane pełzanie płomieni po dnie rowu (kanału, "okopu") zamiast unoszenia się ich do góry. Nie do końca dowierzając wynikom obliczeń zbudowano model sytuacyjny w skali 1:3, który następnie podpalono i w ten sposób ostatecznie potwierdzono istnienie tego zjawiska.
Fenomen ten jest nałożeniem się dwóch wcześniej już znanych zjawisk: efektu Coandy (nazwanego od nazwiska rumuńskiego naukowca, badacza aerodynamiki Henri Marie Coandă) oraz efektu "rozgorzenia" (ang. flashover) - gwałtownego zapłonu gazów pożarowych.
