Elizabeth Gaskell
Z Wikipedii
Elizabeth Cleghorn Gaskell, z domu Stevenson (ur. 29 października 1810 - zm. 12 listopada 1865), często nazywana po prostu Panią Gaskell, angielska pisarka z czasów wiktoriańskich. Najbardziej znana jest z biografii pisarki Charlotte Brontë. Jej powieści są portretem życia różnych warstw społecznych.
Spis treści |
[edytuj] Wczesne lata
Elizabeth Stevenson urodziła się w 1810 roku pod numerem 93 Cheyne Walk, Chelsea, które było wtedy przedmieściem Londynu. Jej matka, Elizabeth Holland, pochodziła ze znacznej rodziny ze środkowej Anglii. Zmarła w 1812 roku, gdy Elizabeth była jeszcze dzieckiem. Elizabeth była jedną z ośmiorga dzieci, wśród których tylko ona i jej brat John (urodzony w 1806) przeżyli. John później zaginął w 1827 roku w drodze do Indii.
Ojciec Elizabeth, William Stevenson, który był pastorem kościoła unitariańskiego i pisarzem, ożenił się ponownie po śmierci żony.
Elizabeth większość dzieciństwa spędziła w Cheshire, gdzie mieszkała z ciotką, panią Hannah Lumb, w Knutsford, miejscowości będącej pierwowzorem Cranford z powieści pod tym samym tytułem.
Spędziła również trochę czasu w Newcastle upon Tyne (z wielebnym Williamem Turnerem) i w Edynburgu. Jej macocha była siostrą szkockiego artysty, Williama Johna Thomsona, który specjalizował się w miniaturach i w 1832 namalował słynny portret Elizabeth. W tym samym roku Elizabeth poślubiła Williama Gaskella, pastora kaplicy unitariańskiej na Cross Street w Manchesterze, który robił karierę jako pisarz. Miesiąc miodowy spędzili w Północnej Walii, zatrzymali się u wuja Elizabeth, Samuela Hollanda, który mieszkał blisko Porthmadog.
[edytuj] Małżenskie życie w Plymoth Grove
Gaskellowie zamieszkali w Manchesterze, mieście przemysłowym, które było inspiracją do napisania powieści. Mieli kilkoro dzieci: córkę, która urodziła się nieżywa w 1833 roku, następnie była Marianne (1834), Margaret Emily (1837), znaną jako Meta, Florence Elizabeth (1842), William (1844-1845) i Julia Bradford (1846). Córka Florence poślubiła w 1862 roku adwokata Charlesa Cromptona.
Po publikacji pierwszej książki, w 1850 roku wynajęli willę w Plymouth Grove, gdzie Gaskell żyła aż do swojej śmierci 15 lat później. Wszystkie jej książki prócz jednej zostały napisane w Plymouth Grove. Kręgi, w jakich obracali się Gaskellowie obejmowały wielkich pisarzy, innowierców i reformatorów społecznych, takich jak William i Mary Howitt. Plymouth Grove odwiedzali Charles Dickens, John Ruskin, Harriet Beecher Stowe czy amerykański pisarz Charles Eliot Norton, zaś dyrygent Charles Hallé mieszkał blisko i uczył jedną z córek Gaskell gdy na pianinie. Charlotte Brontë, bliska przyjaciółka Gaskell, odwiedziła ją trzy razy, zaś raz schowała się za zasłoną w pokoju gościnnym, gdyż była zbyt nieśmiała, by spotkać się z inntmi gośćmi Gaskell.
Gaskell zmarła w Holybourne w Hampshire w 1865 roku w wieku 55 lat. Dom w Plymouth był w rękach rodziny Gaskell do 1913 roku.
[edytuj] Prace
Pierwsza powieść Gaskell, Mary Barton, została anonimowo opublikowana w 1848 roku. Najbardziej znanymi powieściami są Cranford(1853), North and South (1854) i Wives and Daughters (1865). Stała się popularna głównie dzięki historiom o duchach, w których pisaniu wspierał ją Charles Dickens i który publikował je w magazynie Household Words. Styl tych opowiadań, zaliczanych do fikcji gotyckiej, był zupełnie inny od stylu, który stosowała w powieściach.
Gaskell ponadto napisała pierwszą biografię Charlotte Bronte, która odegrała znaczną rolę w odbiorze tej pisarki.
[edytuj] Bibliografia
[edytuj] Powieści
- Mary Barton (1848)
- Cranford (1851-3)
- Ruth (1853)
- North and South (1854-5)
- Sylvia's Lovers (1863)
- Cousin Phillis (1864)
- Wives and Daughters: An Everyday Story (1865)
[edytuj] Kolekcje
- The Moorland Cottage (1850)
- The Old Nurse's Story (1852)
- Lizzie Leigh (1855)
- My Lady Ludlow (1859)
- Round the Sofa (1859)
- Lois the Witch (1861)
- A Dark Night's Work (1863)
[edytuj] Opowiadania
- Christmas Storms and Sunshine (1848)
- The Squire's Story (1853)
- Half a Life-time Ago (1855)
- An Accursed Race (1855)
- The Manchester Marriage (1858), rozdział "A House to Let", napisanej wspólnie z Charlesem Dickensem, Wilkie Collinsem i Adelaide Anne Procter
- The Half-brothers (1859)
- The Grey Woman (1861)
[edytuj] Inne
- The Life of Charlotte Brontë (1857)
