Epitop
Z Wikipedii
Epitopem lub determinantą antygenową nazywamy fragment antygenu, który łączy się bezpośrednio z przeciwciałem.
Jeżeli np. mamy bakterię Gram-ujemną (antygen), to przeciwciała mogą wiązać się z jej rzęskami, białkami powierzchniowymi i lipopolisacharyd (epitopy na powierzchni antygenu). Z kolei każdy z tych epitopów także może być potraktowany jako antygen, a wtedy np. określone miejsce rzęski, do którego przyłącza się przeciwciało, też można potraktować jako epitop. Tak więc pojęcie epitopu zależy od skali. Najbardziej ścisłe określenie epitopu będzie oznaczać tylko i wyłącznie miejsce bezpośredniej interakcji antygenu z przeciwciałem (a konkretnie z paratopem).
Dany epitop może silniej lub słabiej pobudzać układ odpornościowy. Te epitopy danego antygenu, które wywołują najsilniejszą odpowiedź odpornościową u danego gatunku lub osobnika noszą nazwę determinant immunodominujących.
Epitopy mogą mieć charakter:
- sekwencyjny - w tym przypadku mówimy o układzie kolejnych aminokwasów w łańcuchu peptydowym, które są rozpoznawane przez przeciwciało
- przestrzenny - aminokwasy nie muszą wtedy wchodzić w skład jednej, ciągłej sekwencji łańcucha peptydowego, ale muszą tworzyć odpowiednią strukturę przestrzenną, rozpoznawaną przez przeciwciało
- nakładający się - gdy aminokwasy wchodzące w skład danej determinanty (np. sekwencyjnej), wchodzą także w skład innego epitopu (np. przestrzennego)
Ze względu na fakt, że najczęściej rozpoznawane są epitopy przestrzenne, po denaturacji białka dochodzi do zniszczenia danego epitopu, w związku z czym zdenaturowane białko nie jest już rozpoznawane przez przeciwciało. Powstają jednak wtedy nowe epitopy (neodeterminanty), które mogą być rozpoznawane przez inne przeciwciała.
