Espiritu Santo

Z Wikipedii

Espiritu Santo (hiszp. Duch Święty) - największa wyspa w archipelagu Nowe Hebrydy, tworzących współcześnie niezależne państwo Vanuatu. Wchodzi w skład prowincji Sanma. Wyspa zawdzięcza swoją nazwę swojemu odkrywcy Pedro Fernándezowi de Quirós, która w 1606 nadał nazwę Australia del Espíritu Santo całemu archipelagowi. Powierzchnia wyspy wynosi 3677 km²

Największym miastem na wyspie jest Luganville, zamieszkiwane przez 10,7 tys. osób (1999) - jest to drugie pod względem wielkości miasto Vanuatu.

Podczas II wojny światowej, na Espiritu Santo znajdowała się ważna amerykańska przerzutowa baza wojskowa i lotnisko, z którego operowały "Latajace fortece". Już na kilka lat przed uzyskaniem niepodległości przez Vanuatu w latach 1975-80 na Espiritu Santo (w języku wyspiarzy Manicolo) i sąsiednich wyspach Aoba, Maewo, Wyspach Banksa i Torres, działał ruch dążący do uzyskania niepodległości jako Federacja Na Griamel. Kolejna próba została podjęta w lipcu 1980, w przeddzień uzyskania niepodległości przez Vanuatu, wówczas brytyjsko-francuskiego kondominium. Działający na wyspie ruch secesjonistyczny, kierowany przez Jimmy'ego Stevensa, a wspierany przez francuskich prywatnych przedsiębiorców i amerykańskich libertarian, ogłosił niepodległość Espiritu Santo. Ich celem było stworzenie na wyspie raju podatkowego. Na pomoc przyszłemu rządowi Vanuatu ruszyły jednostki armii brytyjskiej i francuskiej, ale wkrótce wycofały się nie zdobywając wyspy. Po uzyskaniu niepodległości władze Vanuatu poprosiły o pomoc Papuę-Nową Gwineę, której wojska przywróciły porządek na wyspie Espiritu Santo. Nadal jednak działa tu ruch dążący do secesji wyspy i utworzenia niezależnego państwa Vemerana.