Fort
Z Wikipedii
Fort (wł.) – fortyfikacja (budowla obronna) polowa lub stała, budowana od XVII do początków XX w, przystosowana do obrony okrężnej.
Zasadniczo forty były elementem twierdz nazywanych fortowymi, w szczególnych wypadkach budowano pojedyncze forty, tzw. wydzielone, in. detaszowane.
Spis treści |
[edytuj] Budowa fortu
Forty były budowlami ziemnymi o obrysie zamkniętym, zdolnymi do samodzielnej i długotrwałej obrony. Występował strefowy podział obwodu fortu: stok bojowy (plateau, glacis), stanowiska, fosa, wały, wnętrze. W skład budowli murowych fortów wchodziły koszary, schrony, stanowiska ogniowe artylerii i piechoty, magazyny, wieże obserwacyjne i artyleryjskie itp. Nie w każdym forcie występowały wszystkie z wymienionych obiektów, każda szkoła fortyfikacji miała swoje preferencje odnośnie doboru obiektów i środków obrony i ich rozmieszczania w forcie. Forty połączone były między sobą siecią drogową i telefoniczną.
Zasadą budowy pierścieni fortów twierdz fortowych było zapewnienie możliwości wsparcia artyleryjskiego przez dany fort swoim najbliższym sąsiadom – z prawej i z lewej strony. Inaczej mówiąc, fort w twierdzy fortowej w razie potrzeby mógł dostać wsparcie od obydwu swoich skrzydłowych sąsiadów.
[edytuj] Typy fortów
- fort piechoty
- fort pancerny
- fort jednostkowy
- fort łącznikowy
- fort rozproszony
- fort zaporowy
- fort artyleryjski
[edytuj] Zmierzch fortów
Rozwój artylerii oblężniczej na przełomie XIX i XX w. zmuszał stopniowo do zastąpienia klasycznych fortów fortami rozproszonymi, a następnie dziełami jeszcze bardziej rozproszonymi: grupą warowną i rejonem umocnionym. Zmiany te wprowadzane były w różnych państwach niejednocześnie i często dopiero niepowodzenia wojenne (swoje lub cudze) przesądzały decyzję o modernizacji dotychczasowych fortyfikacji lub budowy nowych, dostosowanych do aktualnie używanych środków oblężniczych.
Mimo iż I wojna światowa wykazała niewystarczającą odporność na ogień nowoczesnej artylerii (np. ciężkich moździerzy oblężniczych typu Gruba Berta) forty były jeszcze niekiedy budowane w okresie międzywojennym, ale w czasie II wojny światowej nie odegrały większej roli.
[edytuj] Polskie forty
Na obszarze Polski znajduje się wiele twierdz fortowych, budowanych w różnych okresach i przez różne państwa i wojska. Typowymi twierdzami fortowymi są:
- Twierdza Kraków – twierdza austriacka
- Twierdza Modlin - twierdza rosyjska
- Twierdza Osowiec - twierdza rosyjska
- Twierdza Poznań – twierdza pruska (niemiecka)
- Twierdza Przemyśl – twierdza austriacka
- Twierdza Toruń – twierdza pruska (niemiecka)
- Twierdza Warszawa – twierdza rosyjska
- Twierdza Świnoujście - twierdza pruska (niemiecka), nadbrzeżna
Ponadto na terenie Polski istnieją przykłady fortów samodzielnych, broniących górskich przełęczy czy przepraw przez rzeki.
