Fosforylaza glikogenu
Z Wikipedii
Fosforylaza glikogenu (ang. glycogen phosphorylase) - enzym klasy transferaz (EC 2.4.1.1) katalizujący odłączanie cząsteczek glukozy (w postaci glukozo-1-fosforanu) od łańcucha glikogenu w procesie fosforolizy, czyli pierwszy etap glikogenolizy. To odłączenie glukozo-1-fosforanu nazywa się fosfolitycznym rozszczepieniem glikogenu i jest korystne energetycznie, gdyż związek ten wchodząc w przemiany glikolityczne nie musi być ufosforylowany, tym samym nie zużywa cząsteczki ATP. Fosforylaza glikogenu może usuwać tylko te reszty glukozy, które są oddalone od miejsca rozgałęzienia o więcej niż cztery reszty glukozy. Działa ona do chwili gdy produktem końcowym jest cząsteczka zbudowana z ośmiu glukoz.
Fosforylaza glikogenu występuje w ludzkim organizmie w trzech różnych formach, które z języka angielskiego otrzymały nazwy tych części ciała, w których zostały wytworzone: wątrobowa - GPLL (Liver), mięśniowa - GPMM (Muscle) i sercowo-mózgowa - GPBB (Brain/Heart). U ludzi gen kodujący GPMM położony jest na chromosomie 11, GPLL - na chromosomie 14, a GPBB - na chromosomie 20. Mutacje w genach kodujących fosforylazy glikogenu mogą powodować choroby spichrzeniowe glikogenu.
Przy zawale serca dochodzi do podwyższenia poziomu GPBB. Enzym ten przechodzi bezpośrednio do układu krążenia i jest bardzo szybko (już w pierwszej godzinie) wykrywalny w wysokim stężeniu. Pierwsze badania kliniczne wykazują bardzo wysokie stężenie GPBB we krwi już w pierwszej godzinie po wystąpieniu bólu w klatce piersiowej. Bardzo szybki i pewny sposób diagnozy zawału serca.
