Frenologia

Z Wikipedii

Frenologia (gr. phren - rozum, dusza) teoria z XVIII i XIX wieku opracowana przez Franza Josefa Galla (1758-1828) i Johanna Spurzheima (1776-1832), wedle której kora mózgu była podzielona na odrębne ośrodki, z których każdy zapewniał fizykalne podstawy zjawisk psychicznych, rozumianych jako dość złożone zdolności intelektualne, muzyczne itp. Wydaje się, że dobór zjawisk umysłowych był dość dowolny. Podczas gdy Gall, wybitny anatom, poszukiwał argumentów naukowych, jego współpracownicy rozwinęli quasinaukową koncepcję - frenologię. Zgodnie z tymi poglądami, w toku rozwoju niektóre ośrodki korowe rozwijały się bardziej, a tym samym miały wpływ na kształtujące się kości czaszki. Badając uwypuklenia na czaszce, frenolodzy twierdzili, że są w stanie określić, które ośrodki korowe rozwinęły się bardziej u danego osobnika, a więc, w jakim zakresie przejawia on wybitne zdolności. Rozumowanie to było oczywiście bardzo subiektywne i prowadziło do potwierdzenia istniejących ówcześnie stereotypów płciowych, czy rasowych.

Współczesne badania pokazały, że nie istnieje żaden systematyczny związek między ukształtowaniem czaszki a cechami psychicznymi. Frenologia pociągnęła za sobą zainteresowanie kraniologią.

Frenologia miała też silny wpływ na rozwój prawdziwej nauki - neurologii i neuropsychologii. Gall postulował bowiem, że zdolności językowe są związane z przednimi rejonami mózgu. Wielu badaczy prowadziło dyskusję, szukając argumentów potwierdzających tezę Galla, bądź jej przeczących. W takie tło właśnie wpisał się Paul Broca, korelując objawy afazji ruchowej z uszkodzeniem przednich części mózgu, dzięki czemu jego obserwacje były szeroko cytowane i dość szybko zostały uznane przez innych badaczy (doniesienia na temat objawów afazji i uszkodzenia przednich części mózgu były czynione na długo zanim Broca ogłosił swoje "odkrycie", lecz nikt ich nie wiązał z frenologią).

Zobacz też: fizjonomika.