Funkcje państwa
Z Wikipedii
Funkcje państwa to pewnego rodzaju aktywności państwa podejmowane w określonej sferze życia publicznego. Są one skutkiem reakcji państwa na oddziaływania pochodzące z otoczenia, istotne zarówno dla otoczenia jak i dla państwa. Biorąc pod uwagę zasięg przestrzenny występowania skutków działania państwa wyróżniamy dwa rodzaje funkcji: "funkcja wewnętrzna" i "funkcja zewnętrzna". Natomiast przyjmując za punkt wyjścia założenia analizy systemowej wyróżniamy trzy rodzaje funkcji: "funkcja adaptacyjna", "funkcja regulacyjna", "funkcja innowacyjna".
Spis treści |
[edytuj] Funkcja wewnętrzna państwa
To całokształt działalności państwa w wewnętrznej sferze stosunków społecznych, która przejawia się w stosunkach między władzą państwowa, a społeczeństwem. Działalność ta ma na celu zapewnienie porządku i bezpieczeństwa publicznego, ochronę mienia i zdrowia obywateli oraz zabezpieczenie występującego systemu własności. Do realizacji tej funkcji powołano odpowiednie instytucje wyposażone w niezbędne środki prawne i materialne, a także stworzono odpowiednie regulacje prawne. W ramach jej realizacji można wymienić działalność prawodawczą, porządkową, administracyjną, kulturalną, gospodarczo-organizatorską i socjalną.
- Państwo zapewnia porządek i bezpieczeństwo publiczne podejmując szereg działań, których celem jest utrzymanie normalności zachowań w stosunkach międzyludzkich. Realizuje to dzięki takim instytucją jak: policja, sądy, prokuratura, (a w sytuacjach kryzysowych) wojsko, które wyposaża w niezbędne środki prawne i materialne. Ponadto określa ono zachowania funkcjonariuszy publicznych, a także normy zachowań ludzkich i środki ochrony praw obywateli.
- Państwo zapewnia ochronę mienia i zdrowia obywateli dzięki działalności organów porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz dzięki odpowiednim regulacjom prawnym. Organy porządku publicznego starają się zapobiegać łamaniu norm współżycia obywatelskiego, jak i wymierzać sankcje za takie nadużycia.
- Państwo zabezpiecza system własności poprzez stworzenie systemu normatywnego i instytucjonalnego, który chroni formy własności posiadaczy. Na te własności składają się nie tylko ziemia i zakłady przemysłowe, ale również wiele dóbr materialnych i duchowych.
[edytuj] Funkcja zewnętrzna państwa
To całokształt aktywności państwa w stosunkach z innymi krajami oraz organizacjami i wspólnotami międzynarodowymi. Ma ona na celu zapewnienie bezpieczeństwa państwa na zewnątrz, a także rozwijanie stosunków politycznych, gospodarczych i kulturalnych z innymi krajami oraz przepływ informacji i kontaktów międzyludzkich. Organami realizującymi te funkcje są służby dyplomatyczne i wojsko.
- Zapewnienie bezpieczeństwa państwa na zewnątrz polega na podejmowaniu szeregu działań, które mają zapewnić trwałość niepodległości, suwerenności, integralności terytorialnej państwa i jego rozwoju wewnętrznego. By zrealizować te cele państwa tworzą organizacje międzynarodowe, które opierają się na współpracy i wzajemnej pomocy.
- Rozwijanie stosunków politycznych, gospodarczych i kulturalnych z innymi państwami polega na prezentowaniu swoich poglądów zarówno na kwestie współpracy jak i rozwiązywania problemów, które wynikają z tej współpracy oraz na ustosunkowaniu się do problemów występujących w świecie. W ramach tej współpracy państwa podejmują działania pozytywne, które mają służyć bezpieczeństwu i współżyciu narodów. Rozwojem stosunków zajmują się specjalnie powołane organy przedstawicielski, delegacje oraz pełnomocnicy działający za granicą. Formą stosunków jest wymiana przedstawicieli, konferencje międzynarodowe, zawieranie umów międzynarodowych. Nad tą współpracą czuwają i koordynują nią specjalnie powołane instytucje międzynarodowe.
- Rozwijanie przepływu informacji i kontaktów międzyludzkich przyczynia się do kształtowania światłych postaw ludzkich, znoszenia barier i uprzedzeń, a także wzbogacania wzorców działań wytwórczych. Coraz szybszy przepływ informacji jest możliwy dzięki współczesnym środkom technicznym, takim jak: telewizja satelitarna, fax, internet, wideo. Natomiast rozwojowi kontaktów międzyludzkich sprzyja rozwój komunikacji, ułatwienia wizowe, paszportowe, w zakresie wymiany walut, techniczne i organizacyjne na przejściach granicznych.
[edytuj] Funkcja adaptacyjna państwa
To rezultat reakcji danego systemu na bodźce wysyłane z otoczenia, którego istotą jest dostosowanie struktury, celów i sposobów funkcjonowania organizacji państwowej do warunków stwarzanych przez systemy – ekonomiczny, polityczny, społeczny i kulturowy – które wchodzą w skład jego otoczenia. Stara się ono zachować wobec nich równowagę. Jednak nie zawsze jest w stanie sprostać wyzwaniom adaptacyjnym. Ich nadmierny poziom może doprowadzić do kryzysu, a nawet upadku państwa.
Funkcja ta jest wynikiem reakcji o biernym charakterze. Państwo stara się zaadaptować do otoczenia, ponieważ nie jest w stanie przeciwstawić się w sposób twórczy jego wyzwaniom (powodem czego może być brak sił, środków, pomysłów, nieudolność grup rządzących). Ponadto może się ona jawić jako wypadkowa świadomej strategii działania przyjętej przez państwo, a dokładniej grupę rządzącą. Te próby adaptowania państwa do otoczenia nie mogą mieć charakteru wyprzedzającego, prewencyjnego. Powinny mieścić się w ramach działań pozwalających mu na zachowanie równowagi wobec otoczenia.
[edytuj] Funkcja regulacyjna państwa
To rezultat aktywnej reakcji państwa na bodźce wysyłane z otoczenia, którego istotą jest próba wpływania na stan stworzony przez otaczające systemy. Głównymi czynnikami, które kształtują ten stan są siły tkwiące w otoczeniu.
Państwo nie jest skazane na bierne oczekiwanie na to, co przyniesie los, a to dzięki temu że posiada odpowiednie środki oddziaływania. Realizacja tej funkcji pozwala nie tylko na utrzymanie równowagi wobec otoczenia, ale również na modelowanie go w dostępnych granicach.
Ten regulacyjny skutek oddziaływań na systemy ekonomiczny, polityczny, społeczny i kulturowy może być zamiarem grupy rządzącej a osiągnięte dzięki tym oddziaływaniom stany mogą być ich celem. W rezultacie prowadzi to do przeobrażeń samego państwa, które dotyczą zarówno organów państwa, ich wzajemnych relacji, jak i przebiegu procesu decyzyjnego.
[edytuj] Funkcja innowacyjna państwa'
To działalność o charakterze wyprzedzającym, prowadząca do tworzenia nowych jakości, których otoczenie nie było by w stanie samo wytworzyć bez oddziaływań państwa. Mobilizuje ona o wiele większy wysiłek państwa niż funkcje adaptacyjne czy regulacyjne i wymaga wizji celów możliwych do realizacji przez oddziaływania na otoczenie i środków umożliwiających osiągnięcie tych celów. Działania innowacyjne są podejmowane przez państwa silne, w których często dominującą pozycję zdobyły reformatorskie lub rewolucyjne siły. To właśnie reforma czy rewolucja mają doprowadzić do diametralnych przekształceń państwa i otaczających go systemów. Głównym napędem przekształceń jest państwo. Ponadto dużą aktywnością odznacza się aparat władzy państwowej, a w szczególności organy bezpośredniego przymusu.
Warto wspomnieć, że państwa realizujące tę funkcje charakteryzuje etatyzm i interwencjonizm państwowy w sferach życia kulturalnego, społecznego i gospodarczego.
[edytuj] Bibliografia
- Zieliński Eugeniusz, "Nauka o państwie i polityce, Warszawa 2006.
- Winczorek Piotr, Wstęp do nauki o państwie, Warszawa 1998 .
- Ehrlich Stanisław, Wstęp do nauki o państwie i prawie, Warszawa 1979.
- Dobraczyński Michał, Polityka zagraniczna, Warszawa 1982.
