Fuxi
Z Wikipedii
| Nazwa chińska | |
| Hanyu Pinyin | Fúxī |
| Wade-Giles | Fu-Hsi |
| Spolszczenia | Fu-Hi |
| Znaki trad. | 伏羲 |
| Znaki upr. | 伏羲 |
Fuxi (wym. fu-śi, znany też jako Tai Hao (dosł. „Wielki-Wspaniały-Jedyny”), Bao Xi lub Mi Xi) - pierwszy z legendarnych Pięciu Cesarzy lub Trzech Dostojnych, pierwszy z trzech „bohaterów kultury chińskiej”, którzy tę kulturę stworzyli, rządził w latach 2952 - 2836 lub 2852 - 2737 p.n.e., uczeni wyliczyli jednak, że żył na długo przed 3000 p.n.e..
Uważa się, że prześledził wszystkie zjawiska we wszechświecie i odkrył rządzącą wszystkim powszechność praw czy wzorów. Jego ojcem był Duch Wód, Szui-tsing-tsy, a matką Wiązka Kwiatów, Czu-ing. Według innej legendy był synem boga piorunów Lei-szena i dziewczyny z kraju Hua-su (kobiety w tamtych czasach nie miały imion). Był smokiem lub wężem o głowie ludzkiej (jak ojciec). Mieszkał w krainie za górami Kunlun, na północny zachód od środka Chin, nad rzeką Huang He („jedynie w marzeniach, snach można było do niej dotrzeć”). Władać miał wschodem państwa chińskiego. W jego krainie panował idealny ład, zgodny z naturą. Kochał ludzi, starał się uczynić ich życie łatwiejszym. Wielokrotnie zakradał się do nieba, by podpatrzeć jak żyją bogowie i wykraść wszystko, co mogło umilić życie na ziemi. Podarował ludziom oszczepy, dzięki czemu zaczęli polować, zdradził im sztukę korzystania z ognia (przypisywano to także Suei-żenowi i Huangdiemu, według niektórych mitów Fuxi i Suei-żen to jedna i ta sama osoba). Wynalazł ceramikę i naczynia gliniane, instrument muzyczny o nazwie „se” oraz sieć rybacką. Miał być twórcą heksagramów umieszczonych w księdze Yijing. Według legendy zdradził mu je smok przemieniony w hipopotama, który wyłonił się z rzeki Huang He. Miał on na grzbiecie tajemnicze znaki i wzór tych znaków zdradził Fuxi starszyźnie. Według innej tradycji zastąpił stare pismo, oparte na węzełkach wiązanych na sznurkach, pismem heksagramicznym.
Poślubił, wbrew wszystkim regułom etycznym późniejszych Chińczyków, swą własną siostrę Nuguę (dawna pisownia: Nu-Wa). Płaskorzeźby z epoki Han przedstawiają ich często jako ciasno splecione ze sobą węże. Fuxi trzyma w dłoni kątownik: symbol budownictwa. Przyrząd ten uważany jest też za symbol uzdrawiających i magicznych sił. Czasem przedstawiany jest też na obrazach jako postać o głowie wołu i ciele smoka pokrytym łuskami. O Nugua mówi się, że miała ciało węża i parę rogów lub rybi ogon. Jej imię można przetłumaczyć jako „kobieta-wąż”. Znana też była jako Pao-wa czyli „obejmująca węża” oraz Nu-si czyli „niewiasta niezwykła”. Mogła w ciągu dnia przemieniać 70 różnych rzeczy, sławę zdobyła dzięki temu, że umiała roztapiać przedmioty. Stworzyła ludzi z glinianych figur, które wypalała w specjalnym piecu. Pomogła wielu bohaterom znajdującym się w niebezpieczeństwie, jednak ostatniemu władcy dynastii Shang, Zhouxin, zgotowała śmierć, ponieważ próbował ją uwieść. Ze związku Fuxi z Nuguą narodzić się mieli pierwsi ludzie. Według jednej z legend Fuxi i Nugua byli jedynymi ludźmi na ziemi i żyli na Górze Świata Kunlun. Byli rodzeństwem i nakazano im pobrać się. Fuxi ze wstydu zakrył siostrze twarz, jak to do dziś czynią kobiety podczas stosunku. Z kolei wśród narodowości Yao Fuxi i Nugua byli parą dzieci, które dzięki litościwemu sercu jako jedyni ludzie ocaleli z wielkiej powodzi, dzięki pomocy boga piorunów i tykwie w której się schronili. Stąd też ma pochodzić imię Fuxi (brat-tykwa).
imiona zaznaczone kursywą podane są według spolszczonej pisowni Wade-Giles
[edytuj] Smok przemawia do Fuxi:
- „O Fuxi, synu boga piorunów i kobiety z Hua-su. Niebo w uznaniu twoich zasług dla bogów i ludzi za moim pośrednictwem przesyła ci 8 tajemniczych znaków. Za pomocą tych znaków będziesz mógł przedstawić wszystko, co istnieje, istniało i co będzie istnieć w ich wzajemnych odwiecznych powiązaniach i oddziaływaniach. Dzięki tym znakom poznasz wolę bogów i przeznaczenie ludzi. Zapamiętaj dobrze ich wzory. Każdy z nich składa się z 3 kresek. Kreski ciągłe, nieprzerwane, są symbolem aktywnej, męskiej energii, jang, pozostałe natomiast, przerwane pośrodku, symbolizują żeńską, bierną energię yin. Odpowiednie połączenia tych kresek dadzą ci obraz całego świata. Jest to wielki dar bogów dla ciebie i dla ludzi. Zapamiętaj je sobie na zawsze”.'
[edytuj] Bibliografia
- Tadeusz Żbikowski „Legendy i Pradzieje Kraju Środka.”
- Ingrid Fischer-Schreiber [w:] „Encyklopedia Mądrości Wschodu.”
- Wolfram Eberhard „Symbole Chińskie. Słownik.”
