Galaktyka Panna A

Z Wikipedii

Messier 87
galaktyka M87
Odkrywca	Charles Messier
Data odkrycia	18 marca 1781
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Panna
Typ	E0 pec[1]
Rektascensja	12h 30m 49,4s[1]
Deklinacja	+12° 23' 28"[1]
Odległość	52 ± 4 mln ly (16.1 ± 1.2 mln pc)
Redshift	1307 ± 7 km/s[1]
Jasność obserwowana	9,6[1]m
Rozmiary kątowe	8′,3 × 6′,6[1]
Charakterystyka fizyczna
Wymiary	? tys. ly
Alternatywne oznaczenia
Messier 87, M87, NGC 4486, UGC 7654, PGC 41316, VCC 1316, Arp 152 Konstelacja Panny

Panna A (znana również jako Messier 87, M87 lub NGC 4486) - wielka galaktyka eliptyczna w gwiazdozbiorze Panny. Jest to największy i najjaśniejszy obiekt w obrębie gromady galaktyk w Pannie.^[2] Odkrył ją i skatalogował 18 marca 1781 francuski astronom Charles Messier. Galaktyka ta należy do klasy galaktyk aktywnych ze względu na procesy zachodzące w jej jądrze, i jest źródłem silnej emisji w szerokim zakresie widmowym, w szczególności radiowym (Baade i Minkowski 1954), i jest naszą najbliższą radiogalaktyką. Masa tej galaktyki zawarta wewnątrz promienia o rozmiarze 32 kps jest oceniana na 2,6 +/- 0,3 × 10¹² mas Słońca (Wu i Tremaine 2006).

[edytuj] Dżet

Energetyczny dżet z M87 (zdjęcia w trzech długościach fal: na górze - promienie rentgena (Chandra X-ray), na dole po lewej - fale radiowe (Very Large Array), na dole po prawej – światło widzialne (HST).

Dżet w tej galaktyce został zaobserwowany już w roku 1918, kiedy to H.D. Kurtis zaobserwował dziwną prostą smugę wychodzącą z centrum galaktyki. Dżet ten roziąga się na odległość co najmniej 5 000 lat świetlnych, i świeci w zakresie optycznym, radiowym, rentgenowskim i gamma. Ostatnio odkryto także świecenie dżetu w zakresie TeV - bardzo energetycznego promieniowania gamma - przy pomocy teleskopu HESS. Świecenie dżetu w zakresie radiowym i optycznym spowodowane jest przez promieniowanie synchrotronowe, wysyłane przez wysokoenergetyczne elektrony poruszające się po spiralnych torach, wzdłuż pól magnetycznych, po raz pierwszy wykryte w 1956 roku przez Geoffreya R. Burbidge'a. Swiecenie dżetu w zakresie wyższych energii spowodowane jest najprawdopodobniej zjawiskiem Comptona - ponownymi zderzeniami fotonów synchrotronowych z wysokoenergetycznymi elektronami (np. Lenain i in. 2008), ale możliwa jest też dominująca rola par elektronowo-pozytronowych produkowanych w pobliżu centralnej czarnej dziury (Nerenov, Aharonian 2007).

[edytuj] Aktywne jądro

Istnienie dżetu jest tylko jednym z przejawów aktywności jądra galaktyki M87. Obserwacje rentgenowskie wykonane przy pomocy satelity Chandra pokazały złożoną strukturę filamentową w wewnętrznych częściach galaktyki oraz pierścień gorącej plazmy położony w odległości 13 kps od jądra (Forman i in. 2007), związany z istnieniem rozchodzącej się fali uderzeniowej, którą jest świadectwem wcześniejszej fazy silnej aktywności tej radiogalaktyki.

Aktywność jądra galaktyki wywołana jest istnieniem centralnej czarnej dziury, której masa oceniona jest na około 3,2 × 10⁹ mas słońca w oparciu o obserwacje teleskopem kosmicznym Hubble’a.

[edytuj] Bibiografia

• X. Wu, S. Tremaine, 2006, ApJ, 643, 210, "Deriving the Mass Distribution of M87 from Globular Clusters"
• W. Baade, R.,Minkowski, 1954, ApJ, 119, 215, "On the Identification of Radio Sources"
• A. Neronov, A., F. Aharonian, 2007, ApJ, 671, 85, "Production of TeV Gamma Radiation in the Vicinity of the Supermassive Black Hole in the Giant Radio Galaxy M87"
• J.-P. Lenain i in., 2008, A&A, 478, 111
• W. Forman I in., 2007, ApJ, 665, 1057, „Filaments, Bubbles, and Weak Shocks in the Gaseous Atmosphere of M87”

[edytuj] Zobacz też

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Galaktyka Panna A

• Katalog Messiera
• New General Catalogue

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Messier 87 w SEDS.org (en)
  • Dane NED (en)
  • Dane NGC (fr)
• Messier 87 w SIMBAD (en)