Giovanni Pico della Mirandola
Z Wikipedii
Giovanni Pico della Mirandola (ur. 24 lutego 1463 w Mirandoli w księstwie Ferrary, zm. 17 listopada 1494 we Florencji) - włoski filozof, uczony, pisarz, wybitny przedstawiciel włoskiego Odrodzenia. Znał kilkanaście języków, co pozwoliło mu rozwijać zainteresowanie filozofią świata islamu oraz filozofią i magią żydowską. Mimo platońskiej atmosfery otaczającej jego życie i pisma, wielu badaczy (zwłaszcza współczesnych) podkreśla, że w samej jego myśli jest wiele lub nawet więcej wątków arystotelesowskich niż platońskich, powstałych dzięki łączności z arystotelizmem padewskim. Pozostawał w bliskich stosunkach z najwybitniejszymi uczonymi swoich czasów, zrzekł się księstwa Mirandoli, by móc całkowicie poświęcić się nauce, próbował zorganizować w Rzymie zjazd wszystkich uczonych. Pico był także bliskim przyjacielem Savonaroli - pod jego wpływem został na łożu śmierci dominikaninem, wcześniej rozdając swoje bogactwa.
Jego najbardziej znanym dziełem jest mowa De hominis dignitate (O godności człowieka), która została uznana za manifest humanizmu. Przypisuje się mu stworzenie pojęcia "osobowości", a także stwierdzenie, że nauka może uznać za prawdziwe tylko to, co można sprawdzić i zademonstrować. Autor pojęcia homo faber i sławnej sentencji każdy jest kowalem swojego losu, która jasno pokazuje, że renesansowego elitarystycznego pojęcia godności człowieka, która promuje rozwój indywidualny, nie należy mylić z naturalistyczną koncepcją Oświecenia, przyznającą jednakową godność każdemu. Koncepcja homo faber poprzez myśl Burckhardta wywarła duży wpływ na idee pozytywizmu, a szczególnie na koncepcję nadczłowieka Nietzschego.
Pracując nad próbą pogodzenia platonizmu z arystotelizmem powziął pomysł zorganizowania światowego zjazdu filozofów. Wierzył, że taki zjazd pozwoliłby na wypracowanie wspólnego stanowiska uczonych i stworzenia jednej, uniwersalnej filozofii. Mową wprowadzającą miał być właśnie traktat O godności człowieka. Niestety zjazd się nie odbył, gdyż Pico popadł w konflikt z Kościołem (papież odmówił zgody na zgromadzenie). Musiało się tak stać, gdyż Pico w swym tekście przedstawia człowieka jako istotę autonomiczną, niezależną od Boga. Twierdzi, że ludzka natura jest nieokreślona - każdy ma potencję (możliwość) stania się kim zechce; człowiek sam określa swój los poprzez swoje działanie, a wszystko co żyje posiada naturę warunkującą działanie - jedynie ludzka natura jest wolna.
Pico przedstawia także trójczłonową koncepcje drogi człowieka do doskonałości, obejmującą:
- Purgatio (oczyszczenie) - na drodze etyki
- Illuminatio (oświecenie) - na drodze dialektyki (studia filozoficzne, praktykowanie białej magii)
- Perfectio (doskonałość) - na drodze teologii