Gmina Trzydnik Duży

Z Wikipedii

Ostrzeżenie o możliwym naruszeniu praw autorskich

Po oznaczeniu tej strony jako podejrzaną o naruszenie praw autorskich dodaj link na stronę Wikipedia:Lista NPA.

Część zawartości tej strony prawdopodobnie narusza prawa autorskie. Tekst źródłowy pochodzi ze strony:

z odpowiednich zakładek na oficjalnej stronie gminy, nota bene podanej w infoboksie artykułu

Jeżeli możesz, zmień ten artykuł, aby nie łamał praw autorskich.

Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych. Jeśli możesz, dodaj je teraz.
Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''.

Gmina Trzydnik Duży

Herb gminy

Położenie na mapie powiatu

Rodzaj gminy

wójt

Franciszek Marek Kwiecień

Urząd gminy

23-230 Trzydnik Duży
Urząd Gminy
Trzydnik Duży
tel. 15 873-18-79
faks 15 873-18-21

Powierzchnia

104,73 km²

Populacja (2004)
• liczba ludności
• gęstość

7041
67,2 osób/km²

Strefa numeracyjna

15 (do 2005)

Tablice rejestracyjne

LKR

Strona internetowa gminy

BIP gminy

Gmina Trzydnik Duży (dawn. gmina Trzydnik) - gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie tarnobrzeskim.

Siedziba gminy to Trzydnik Duży.

Według danych z 30 czerwca 2004², gminę zamieszkiwało 7041 osób.

[edytuj] Położenie i charakter

Gmina Trzydnik Duży położona jest w południowej części województwa lubelskiego. Leży na granicy dwóch obszarów rolniczo - klimatycznych: Wyżyny Lubelskiej i Kotliny Sandomierskiej. Teren jest pofałdowany, najwyższe wzniesienia osiągają 260 m n.p.m. Gmina okalana jest malowniczymi dolinami rzek: Karasiówki, Jędrzejówki i Tuczyna, które na tym terenie mają swoje źródła. Całkowita długość rzek na terenie obszaru gminy wynosi 21 km, natomiast stałe zbiorniki wodne (stawy) występujące na terenie gminy mają powierzchnię 17 ha. Nieocenioną wartość stanowią też lasy, wśród których przeważają lasy mieszane. Walory krajoznawcze stwarzają wspaniałe warunki do odpoczynku i rekreacji. Na terenie gminy znajdują się pomniki przyrody, których osobliwością jest źródlisko - wywierzysko kredowe w Łychowie Gościeradowskim.

Jej charakter jest typowo rolniczy. W ogólnej powierzchni wynoszącej 10 473 ha użytki rolne stanowią 86%, a lasy - 6,2%. Na tym terenie przeważają gleby bielicowe i brunatne oraz rędziny. Działalność rolnicza ukierunkowana jest na uprawę zbóż, buraków cukrowych, ziemniaków, rzepaku, malin, porzeczek, tytoniu oraz sadownictwo.

[edytuj] Turystyka

^{[styl do poprawy]}

Gmina Trzydnik Duży posiada liczne zabytki oraz duże walory turystyczne. Doskonała lokalizacja umożliwi odwiedzającym dogłębne poznanie historii gminy oraz pozwoli na pełne rozkoszowanie się urokami polskiej wsi, niczym w ,,Pieśniach” Jana Kochanowskiego, gdzie wieś jest oazą spokoju, arkadyjską krainą szczęścia, w której można zapomnieć o wielkomiejskich problemach. Ogromną atrakcją dla turystów są gospodarstwa agroturystyczne, w których można skosztować przysmaków wiejskich, gdzie można skryć się pod rozłożystą lipą, dającą upojny cień podczas upalnych dni.

Piesze i rowerowe szlaki turystyczne są doskonałą propozycją dla ludzi pragnących odrobiny wysiłku fizycznego, a także dla miłośników przebywania sam na sam z naturą nieskażoną cywilizacją. Gmina Trzydnik Duży ma ciekawą i bogatą przeszłość historyczną. Do pamiątek przeszłości należą m.in. zespół dworsko-parkowy z XVI w. w Olbięcinie, dworek w Węglinie, tzw. „Ochronka”. O przeszłości świadczą również obiekty kultu religijnego z przełomu XVII i XVIII w., z których najbardziej cennymi są kościoły: pw. Świętego Krzyża w Rzeczycy Księżej z 1742 r. i pw. Przemienienia Pańskiego w Rzeczycy Ziemiańskiej z 1753 r.

Pierwsze wzmianki o Trzydniku pojawiły się w zapisach Jana Długosza, gdzie miejscowość występuje pod nazwą ,,Trzennyk’’. Obecna nazwa gminy – Trzydnik – datowana jest na 1660 rok, gdy jak głosi legenda, król Jan III Sobieski w czasie przejazdu do Warszawy zatrzymał się na trzy dni i w związku z tym nakazał on, aby wieś nazwano Trzydnikiem. Gmina Trzydnik Duży to tereny o ciekawej historii, jednak bezcennym kapitałem są nasi mieszkańcy. To oni mają ambicje tworzenia nowoczesnej gminy, łącząc tradycję ze współczesnością.

[edytuj] Kultura

^{[styl do poprawy]}

Na naszym terenie bardzo prężnie działa Gminny Ośrodek Kultury, bezpośrednio współpracujący z 7 zespołami śpiewaczymi, 2 zespołami wokalnymi, 2 dziecięcymi zespołami wokalnymi, 3 zespołami obrzędowymi i kabaretowymi. Pod jego patronatem działa 6 świetlic wiejskich. Jest także organizatorem lub współorganizatorem wielu imprez o zasięgu gminnym i powiatowym, koordynuje również masową działalność sportową na terenie gminy, której zaplecze stanowi nowoczesna hala sportowa i 5 boisk. Poza działalnością kulturalną i sportową GOK wydaje ,,WIEŚCI” – biuletyn informacyjny gminy Trzydnik Duży, którego pierwszy egzemplarz ukazał się w 1990 r. Krzewieniem czytelnictwa na naszym terenie od 1949 r. zajmuje się Gminna Biblioteka Publiczna obecnie zlokalizowana w budynku urzędu gminy. Tworzy ona wraz z trzema filiami sieć placówek bibliotecznych na terenie naszej gminy. Wszelkie wskaźniki zakupu nowości wydawniczych, liczby czytelników i ilości wypożyczeń stawiają nas w czołówce powiatu. Od 2004r. na bazie czytelni w Trzydniku Dużym działa czytelnia internetowa ,,Ikonka’’ ze stanowiskami stałego dostępu do Internetu.

[edytuj] Gospodarka

^{[styl do poprawy]}

Przywiązanie do tradycji nie przysłoniło jednak dążenia gminy do gospodarczego i infrastrukturalnego rozwoju. Gmina Trzydnik Duży w ostatnim dziesięcioleciu zrealizowała poważne inwestycje poprawiające poziom infrastruktury technicznej. Posiadamy rozbudowaną sieć telekomunikacyjną, gazową, wodociągową, drogową, nowoczesną halę sportową. Jesteśmy na etapie budowy oczyszczalni ścieków i kanalizacji, posiadamy tanie tereny inwestycyjne oraz duże zasoby siły roboczej, którą stanowi młodzież i ludzie w wieku produkcyjnym stale podnoszący swoje kwalifikacje. Gmina Trzydnik Duży to obszar o korzystnym położeniu geograficznym i doskonałym klimacie dla inwestorów. Przez teren gminy przebiegają ważne drogi: krajowe Lublin – Kielce, wojewódzkie Kraśnik – Stalowa Wola oraz kolejowe połączenie krajowe Lublin – Rozwadów – Stalowa Wola. Podejmowana działalność gospodarcza ukierunkowana jest głównie na usługi, handel i drobne przetwórstwo rolno-spożywcze. Przeważającą liczbę stanowią jednostki gospodarcze prowadzone przez osoby fizyczne, które zatrudniają przeciętnie 2-3 osoby. Tworzą one miejsca pracy dla miejscowej ludności, przyczyniając się do zmniejszenia bezrobocia na terenie gminy. Rozwój usług i handlu związany jest ściśle z działalnością rolniczą. Położenie gminy oraz warunki klimatyczne sprzyjają rozkwitowi usług agroturystycznych. Duże znaczenie dla przyszłego rozwoju gospodarczego na terenie gminy mają działania władz lokalnych ukierunkowane na zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych.

Zachęcamy gorąco do odwiedzenia naszej pięknej ziemi trzydnickiej. Gwarantujemy, że tu w naszej gminie mogą Państwo oczekiwać życzliwego przyjęcia.

[edytuj] Historia

[edytuj] Początki

Pierwsze wzmianki o Trzydniku pojawiają się w XV w. ,w zapiskach historyka Jana Długosza. Miejscowość występuje pod nazwą „Trzennyk" lub „Trzinnik", a także, „Trzycinnik".Etymologia nazwy może pochodzić od znajdujących się na tym terenie licznych lasów, łąk, mokradeł na których rosła trzcina.

Istnieje także legenda głosząca, że w okolicach dzisiejszego Trzydnika, w drodze do Warszawy, na trzy dni zatrzymał się król Jan III Sobieski. To właśnie on nakazał nazwać tą miejscowość Trzydnikiem. W 1676 r. tereny te zamieszkiwali właściciele ziemscy: Stanisław Olbięcki , Wojciech Kazimierski, Trzcińscy i Trzyńscy.

Do 1474 r. ziemie dzisiejszej gminy Trzydnik wchodziły w skład województwa sandomierskiego, potem do nowo utworzonego województwa lubelskiego i powiatu urzędowskiego. Po utworzeniu w 1807r. Księstwa Warszawskiego w jego skład weszła Lubelszczyzna.Utworzono departament lubelski podzielony na 10 powiatów . Między innymi powstał powiat Kraśnicki , w skład którego wchodzą tereny dzisiejszej gminy Trzydnik Duży . Upadek Księstwa Warszawskiego i powstanie Królestwa Polskiego wiązały się ze zmianami w systemie administracji. Zniesiono departamenty, powstały województwa i obwody. Trzydnik wraz z zmianami byłego powiatu Kraśnickiego wszedł w skład obwodu Zamojskiego. W 1820r. z tego obwodu wydzielono okręg janowski z siedzibą w Janowie Lubelskim.

W okresie powstania styczniowego tyczącego kwestie wyzwolenia narodowego z wyzwoleniem społecznym we wsi Olbięcin doszło do wystąpienia chłopów przeciwko uciskowi pańszczyźnianemu. Epilog tych wydarzeń skończył się tragicznie, w lesie kolo wsi Słobodka powieszono 5 chłopów. W 1935r. na cmentarzu w Rzeczycy Ziemiańskiej wzniesiono pomnik ku czci poległych powstańców z lat 1863 - 1864.

W 1867r. powstał powiat janowski składający się z 6 miast i 20 gmin wiejskich, między innymi powstała gmina w Olbięcinie do której prawdopodobnie należały tereny Trzydnika. Rok 1879 przyniósł nowy podział powiatu utworzono 13 gmin: Annopol, Brzozówka, Chrzanów, Dzierzkowice, Gościeradów, Kawęczyn, Kosin, Modliborzyce, Trzydnik, Urzędów, Wilkołaz, Zaklików i Zakrzówek. Jak podaje Słownik Geograficzny, w 1880r. gmina Trzydnik liczyła 24 088 mórg obszaru 5332 mieszkańców. W jej skład wchodziło 21 gromad: Agatówka, Budki, Dębowiec, Dębińszczyzna, Dąbrowa - Folwark, Góry - Folwark, Owczarnia - Folwark, Olbięcin, Pasieka, Rzeczyca, Rzeczyca Ziemiańska, Trzydnik Wielki i Mały, Węglin, Węglinek, Wola Trzydnicka i Wólka Olbięcka. Dane archiwalne podają, że na tym terenie istniały wówczas 3 majątki ziemskie: Trzydnik Duży, Trzydnik Górny i Folwark Dębińszczyzna.

W czasie I wojny światowej tereny gminy Trzydnik stały się potem walki między armią austro - węgierską a rosyjską. Początkowo zwycięstwo odnieśli Austriacy ale w połowie września 1914r. zostali wyparci za Wisłę. Rosjanie pozostali na tych terenach do lipca 1915r.. W konsekwencji nowej ofensywy powiat janowski, a z nim gmina Trzydnik znów znalazła się pod okupacją austro - węgierską, tak pozostało do 1918r.

W okresie międzywojennym społeczeństwo gminy Trzydnik ofiarnie wspierało Fundusz Obrony Narodowej. Na ten cel rolnicy przekazywali jeden procent od podatku gruntowego. Według stanu z 8 kwietnia 1937r. gmina wypłaciła na FON kwotę 3006 zł. Pracownicy gminy i sołtysi przekazywali 86,16 złotych w tym samym roku utworzono Obywatelski Komitet Zimowej Pomocy Bezrobotnym - mieszkańcy organizowali zbiórki ziemniaków, żyta, roczny ekwiwalent pieniężny z tego tytułu wynosi 6080zł. W gminie działało również koło Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, zbierano także środki pieniężne na rzecz armii polskiej.

[edytuj] Okres okupacji niemieckiej 1939-1944

W kampanii wrześniowej 1939 działaniami wojennymi objęta została tylko część gminy (Liśnik - Olbięcin). 13 września niemiecka 4 Dywizja Piechoty z IV Korpusu Piechoty wchodząca w skład 10 Armii Lipskiej przeprawiła się przez Wisłę pod Annopolem. Tego samego dnia odrzuciła słaba obronę odcinka pod Annopolem (d-ca mjr Jerzy Majewski) i w szybkim tempie zdążała w kierunku Kraśnika. Przez cały dzień trwały walki w rejonie Liśnika i Olbięcina. Opór zorganizował ppłk Włodzimierz Dunin - Żochowski, dowódca 8 Pułku Ułanów. Następnego dnia (14 września) przeciw uderzenie w rejonie Księżomierz - Gościeradów wykonała Warszawska Brygada Pancerna Motorowa (d-ca płk dypl. S.Rowecki). Niemcy odrzucili Polaków. Na własnej minie ginie mjr J. Majewski. 15 września 1939 roku niemiecka 4 Dywizja Piechoty zajęła opuszczony Kraśnik i tereny gminy Trzydnik. Nastąpiła okupacja, która trwała prawie przez 5 lat. Okupant niemiecki pozostawił Zarząd Gminy (Gemeinde Verwaltung) w zasadzie w dotychczasowym stanie. Podobnie jak w całym ówczesnym powiecie kraśnickim ciężkie było życie ludności gminy Trzydnik w latach okupacji. Mieszkańców wywożono na roboty do Niemiec. Trwały doraźne egzekucje i aresztowania. Między innymi w dniu 28 stycznia 1940 roku aresztowano kilka osób w Kolonii Trzydnik. Dokonywano mordu na ludności żydowskiej. Około 250 Żydów wysiedlonych zostało do gminy Trzydnik. Ludność miejscowa udzielała im pomocy. W latach 1942 - 1943 część skierowano do obozu w Zaklikowie, pozostałych rozstrzelano w egzekucji doraźnej.W okresie okupacji na terenie gminy działały cztery ugrupowania zbrojne: Armia Krajowa, Narodowe Siły Zbrojne, Gwardia i Armia Ludowa oraz Bataliony Chłopskie. W strukturze Armii Krajowej Obwodu Janów - Kraśnik w latach 1943 - 1944 gmina Trzydnik wchodziła w skład Podobwodu "B". Do pracy konspiracyjnej włączyli się nauczyciele gminy. Pracami kierował delegat Tajnej Organizacji Nauczycielskiej (TON) Joachim Mańkowski, kierownik szkoły w Trzydniku. Ofiarność wykazywała ludność gminy w zakresie pomocy ofiarom wojny: dzieciom, ludziom biednym i wysiedlonym. W latach 1941 - 1944 w gminie Trzydnik działała Organizacja Polskiego Komitetu Opiekuńczego. Funkcję przewodniczących pełnili m.in.: Podbielski Gustaw i ksiądz Siek Władysław. W okresie 5 lat okupacji, gmina Trzydnik poniosła znaczne straty ludzkie i materialne. Zginęło w więzieniach i obozach koncentracyjnych kilkadziesiąt osób. Między innymi w egzekucji dokonanej przez Niemców na Majdanku w dniu 23 listopada 1943 roku rozstrzelanych zostało 10 mieszkańców Woli Trzydnickiej. Tylko w latach 1941 - 1944 w doraźnych egzekucjach na terenie gminy zginęło łącznie 56 osób z tego 10 Polaków i 46 Żydów.

[edytuj] Po 1944 roku

W dniach 27 i 28 lipca 1944 roku 3 Armia Gwardii z 1 Frontu Ukraińskiego Armii Radzieckiej zajęła powiat kraśnicki. Gmina Trzydnik wyzwolona została spod okupacji niemieckiej. Od końca lipca tego roku do 12 stycznia 1945 stała się strefą przyfrontową. Niezwłocznie przystąpiono do organizacji władz gminnych. Przywrócony został system administracyjny sprzed 1939 roku. Władze w województwie sprawował wojewoda, w powiecie starosta, a w gminie wójt. Obok tego działał system rad narodowych. W gminie trzydnickiej była to Gminna Rada Narodowa. W dniu 30 kwietnia 1944 roku na terenie gminy (w Rzeczycy), powołana została konspiracyjna, kraśnicka powiatowa rada narodowa, która po wyzwoleniu Kraśnika rozpoczęła legalną działalność. Już w dniu 5 sierpnia 1944 roku w Rzeczycy Ziemiańskiej odbyło się pierwsze po wyzwoleniu posiedzenie Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Trzydniku. W jego skład wchodzili: Szymański Jan (przewodniczący), Rajtar Antoni, Klecha Jan, Szymański Marceli (członkowie prezydium), Fronc Leopold (sekretarz), Ćwiek Jan (skarbnik). Drugie protokółowane posiedzenie odbyło się w dniu 15 sierpnia tego roku. Radni gminy złożyli ślubowanie. Wybrano 8 komitetów roboczych: aprowizacyjną, opieki społecznej i zdrowia, mieszkaniową i użyteczności publicznej, oświaty, odszkodowań wojennych, propagandy i informacji, funduszu ziemi i opieki folwarcznej oraz finansów. Podjęto także decyzję w sprawie pomocy walczącym na froncie żołnierzom, rodzinom poległych i pomordowanych. Wraz z ukształtowaniem się władz gminnych organizowane było również życie gospodarcze. W latach 1944 - 1950 występował swego rodzaju dualizm w sprawowaniu władzy. Jak już wyżej powiedziano w zakresie administracji państwowej władzę w gminie miał wójt. Podlegał Staroście Powiatowemu w Kraśniku. Natomiast Gminna Rada Narodowa miała kontrolę nad administracją. Prezydium Rady było organem przygotowującym sesje, koordynowało pracę komisji problemowych. Sytuacja ta uległa zmianie w 1950 roku. 20 marca tego roku wyszła ustawa sejmowa pod tytułem "O terenowych organach jednolitej władzy państwowej". Znosiła związki samorządu terytorialnego, stanowiska starosty oraz wójta i burmistrza. W ich miejsce na terenie gminy funkcję władzy wykonawczej pełniło Prezydium GRN. Edukacją młodzieży zajmowało się 6 szkół podstawowych, w tym dwie ośmioklasowe. Działalność kulturalna ogniskowała się w 3 salach kinowych, 2 bibliotekach, 3 punktach bibliotecznych i 3 klubach rolników. W latach 1972 - 1973 władze państwowe kontynuowały reformę administracji terenowej. 1 stycznia 1973 roku wprowadzono ponownie gminy jako podstawowe jednostki podziału terytorialnego kraju. Przywrócona została do życia gmina w Trzydniku. Na jej czele stał Naczelnik z podległym mu urzędem gminy. Gminna Rada Narodowa stała się organem społecznym. Z dniem 1 czerwca 1975 roku wprowadzono dwuszczeblowy system administracji (gmina - województwo). Zlikwidowane zostały powiaty. Gmina Trzydnik weszła w skład województwa tarnobrzeskiego, w którym przebywała do 1 stycznia 1999 roku.