Grupa pierwotna
Z Wikipedii
Grupa pierwotna — grupa społeczna do której jednostka wchodzi w procesie socjalizacji pierwotnej. Przykładem takiej grupy jest rodzina. Grupy pierwotne są zazwyczaj grupami małymi, posiadają względna trwałość, charakter kontaktów jest niewyspecjalizowany (na cechy te wskazywał Charles Cooley).
[edytuj] Stanowisko Charlesa Cooleya
Pojęcie grupy pierwotnej wprowadził do socjologii amerykański socjolog Charles Horton Cooley, jeden z pierwszych przedstawicieli tej dyscypliny w USA. Według jego definicji grupa pierwotna to grupa odznaczająca się ścisłym zespoleniem jednostek poprzez stosunki osobiste i współpracę. Wskazał pięć cech grupy pierwotnej:
- względna trwałość,
- bezpośrednie kontakty,
- mała liczebność,
- nie wyspecjalizowany charakter kontaktów,
- względna zażyłość uczestników.
Cechy te w różnym stopniu decydują o specyfice grupy pierwotnej. Względna trwałość jest warunkiem niezbędnym do nazwania jakiejkolwiek zbiorowości grupą. Bezpośrednie kontakty i mała liczebność są ze sobą ściśle powiązane, albowiem tylko w nielicznych grupach jej członkowie są w stanie bezpośrednio się komunikować. O szczególnym charakterze grupy pierwotnej świadczy niewyspecjalizowany charakter kontaktów – oznacza to, że dla członków grupy nie ważne jest wykonywane zadanie, ale to z kim się je wykonuje, oraz względna zażyłość uczestników, która wytwarza się właśnie przez kontakty.
Cooley przedstawił trzy typy małych zbiorowości społecznych, które zaliczył do grup pierwotnych:
- rodzina – grupa oparta na stosunkach pokrewieństwa,
- dziecięca grupa zabawowa – grupa oparta na stosunkach przyjaźni
- społeczność lokalna – grupa oparta na stosunkach sąsiedzkich.
Grupy wymienione wyżej uważał Cooley za grupy pierwotne ze względu na ich podstawową rolę w rozwoju osobowości i w socjalizacji pierwotnej. Jak pisał „są one pierwotne w wielu znaczeniach, ale przede wszystkim w tym, że mają zasadniczy wpływ na kształtowanie się społecznej natury oraz ideałów jednostki”. Grupy te są pierwszymi zbiorowościami, z jakimi spotyka się człowiek w swoim życiu. Przez nie zostaje wprowadzony do pozostałych zbiorowości.
[edytuj] Więź społeczna w grupach pierwotnych
Więź społeczna w grupach pierwotnych oparta jest na stosunkach społecznych osobowych, a nie instytucjonalnych. Jednostka w grupie pierwotnej występuje w całej swej osobowości, płaszczyzny obcowania są tu wielorakie. Panujące w grupach pierwotnych zażyłe stosunki osobowe i niewyspecjalizowane kontakty sprawiają, że uczestniczenie w nich zaspokaja podstawowe potrzeby emocjonalne i psychologiczne człowieka. Przynależność do nich daje poczucie więzi, koleżeństwa, bycia lubianym, akceptowanym, pozwala czuć się bezpiecznie i zapewnia ogólne, dobre samopoczucie. Jak stwierdził jeden z socjologów: „to one przede wszystkim zakotwiczają nas w społeczeństwie, bez nich czujemy się osamotnieni i zagrożeni”.
Małe grupy o charakterze grup pierwotnych pośredniczą w komunikowaniu się jednostki z makrostrukturalnym poziomem życia społecznego. Działają również z jednej strony jako przekaźnik, a z drugiej filtr komunikatów płynących z makrostrukturalnego poziomu.
Pośredniczącą rolę małych grup ujawniło wiele badań nad zachowaniami wyborczymi, oddziaływaniem środków masowego przekazu, a także armią. Okazało się, że na zachowania wyborcze mają wpływ nie tylko czynniki makrostrukturalne, takie jak przynależność klasowa, wysokość dochodu, zawód, religia itp., ale również małe grupy, do których jednostki należą. Oddziaływanie treści przekazywanych przez środki masowego przekazu w dużej mierze zależy od ich przyjęcia przez opiniotwórczych członków małej grupy.
Bbadania nad armią dowiodły, że żołnierze w sytuacji zagrożenia pozostawali na polu walki nie ze względu na posłuszeństwo wobec rozkazów, ani przywiązanie do wartości patriotycznych, ale przede wszystkim z powodu lojalności wobec towarzyszy broni z tej samej jednostki wojskowej, których nie potrafili zostawić na pastwę losu.
[edytuj] Małe grupy w ujęciu ewolucyjnym
Z perspektywy biologii ewolucyjnej małe grupy o charakterze grup pierwotnych stanowią naturalne środowisko człowieka. Przez tysiąclecia istnienia gatunku ludzkiego były formą organizacji społecznej, która zapewniała człowiekowi przetrwanie. Tego typu grupy liczą ok. 50 osób, ponieważ w takich grupach przemiszczały się koszujące jednostki.
W grupach liczących ponad 100 osób prosta struktura jest nie do utrzymania i tym samym w bardziej licznych grupach struktury społeczne zaczynają się złożone.
