Hannah Arendt

Z Wikipedii

Hannah Arendt

Hannah Arendt (ur. 14 października 1906 w Linden, Niemcy, zm. 4 grudnia 1975 w Nowym Jorku, Stany Zjednoczone) – niemiecka teoretyczka polityki, filozofka i publicystka, jedna z najbardziej wpływowych myślicielek XX wieku.

Z pochodzenia Żydówka urodzona w Linden, dzisiejszej dzielnicy Hanoweru. Rodzice pisarki byli zamożnymi, zasymilowanymi przedstawicielami wyższych sfer mieszczańskich. Dzieciństwo i wczesną młodość spędziła w Królewcu. W 1924 roku Arendt rozpoczęła studia filozoficzne na uniwersytecie w Marburgu i gdzie poznała m.in. Martina Heideggera, z którym miała romans: w późniejszych czasach, gdy Heidegger wstąpił do NSDAP i po II wojnie światowej związek ich łączący nazwać można przyjaźnią^[1]. Heidegger obawiając się skandalu zdecydował się po pół roku zerwać romans. Arendt opuściła Marburg i kontynuowała studia we Fryburgu u Husserla, a później w Heidelbergu na seminarium Jaspersa. Pod kierunkiem Karla Jaspersa (któremu Arendt polecił właśnie Heidegger) napisała doktorat o pojęciu miłości u świętego Augustyna.

Arendt w przeciwieństwie do swojego męża Gerharda Storna wykazywała wzmożona działalność w żydowskich organizacjach charytatywnych. Krótkotrwałe uwięzienie w połowie 1933 r. i wzrastające rozczarowanie postawa środowisk inteligenckich zmusiło ją do nielegalnego opuszczenia Niemiec. W 1933 roku wyemigrowała do Francji, po wyjeździe męża do stanów związała się z Henrichem Blucherem, wybitnym działaczem KPD. W maju 1940 roku, już po ślubie z Blucherem, została internowana w Gurs. w końcu 1940 roku Hannah i jej mąż otrzymali wizy i wyemigrowali do USA, gdzie była profesorem uniwersytetu w Chicago (1963–1967) i New School for Social Research w Nowym Jorku (1967–1975).Do 1952 roku pracowała w komisji zajmującej się ratowaniem dorobku kulturalnego żydów europejskich. Stworzyła jedną z najbardziej znanych teorii totalitaryzmu. Inspirowała się filozofią starożytną i filozofią Kanta. Przez wielu jest uważana za najsłynniejszą żydowską myślicielkę XX wieku. W Polsce żadna z jej książek nie ukazała się w którymkolwiek z oficjalnych wydawnictw krajowych do roku 1988.

Wpływ wydarzeń historycznych na prace Hanny Arendt:

Praca nad książką "Korzenie totalitaryzmu" zajęły autorce prawie pięć lat, w tym czasie zamysł autorki był wiele razy zmieniany.Wersja ostateczna tylko w niewielkim stopniu przypominała założenia początkowe. W trakcie pobytu w Niemczech zainteresowanie antysemityzmem doprowadziło Arendt do zwrócenia sie ku problematyce rasizmu, ta zaś doprowadziła ją do zagadnień imperializmu. Nim książka została ukończona, rozpoczął się proces norymberski. Dostępność do materiałów źródłowych dotyczących III Rzeszy sprawił ze Arendt postanowiła rozszerzyć tekst o analizę "nowatorskiej formy rządów" hitlerowskich Niemiec. Jesienią 1947 roku objęła analiza również Związek Radziecki pod rządami Stalina, pomimo że jeszcze w 1942 roku chwaliła ZSRR za likwidację antysemityzmu i trafną politykę narodowościową. Na zmianę jej poglądów dotyczących polityki Stalina miały wpływ relacje Davida Russeta oraz Polaków, którzy przeszli przez radzieckie obozy. Wizję te uwypukliły wydarzenia rozgrywające się współcześnie w świeżo zdominowanych przez komunistów krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Autorka określiła książkę jako "historię totalitaryzmu" i ostatecznie zdecydowała się na tytuł "The Origins of Totalitarianism" gdyż chciała zaakcentować genetyczną stronę problemu. Tytuł jednak za bardzo przypominał dzieło Darwina " the Origins of Species" i fałszywie sugerował standardowe podejście historyczne i nie sygnalizował jej nowatorstwa formalnego i metodologicznego. Nieprzypadkowo wydawca angielski zdecydował sie na na tytuł "The Burden of Our Time" akcentując te właśnie stronę dzieła. Kłopoty z tytułem nie były jedynymi problemem. Książka bezceremonialnie traktowała kwestie polityczne i to min. sprawiło, że z trudem torowała sobie drogę do czytelników. Już pierwsze wydanie książki przesądziło o jej niezwykłej reputacji: połączenie nowatorskiej analizy historycznej z problematyką filozoficzną i etyczną; odrzucenie wygodnych obiegowych sądów, które mogłyby utrudniać dojście do prawdy; oryginalne, choć nie wyłożone wprost założenia metodologiczne.

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów
z Hannah Arendt

Przypisy

↑ "Stwierdzenie, że [ich miłość] zamieniła się w przyjaźń, mówi zbyt wiele i zarazem zbyt mało, chociaż zarówno Arendt, jak i Heidegger z pewnością tak właśnie by to określili" – Elżbieta Ettinger: Hannah Arendt, Martin Heidegger, tłum. Elżbieta Wolicka, Znak, Kraków 1998, s.9

[edytuj] Prace (przetłumaczone na język polski)

Eichmann w Jerozolimie: rzecz o banalności zła (1963), tłum. Adam Szostkiewicz, wyd. Znak, Kraków 1987;
O rewolucji (1963), tłum. Mieczysław Godyń, Wydawnictwo X, Dom Wydawniczy Totus, Kraków 1991;
Myślenie (1971), tłum. Hanna Buczyńska-Garewicz, wyd. Czytelnik, Warszawa 1991;
Korzenie totalitaryzmu (1951), t. 1-2, tłum. Mariola Szawiel i Daniel Grinberg, wyd. Niezależna Oficyna Wydawnicza, Krytyka, Warszawa 1993;
Między czasem minionym a przyszłym: osiem ćwiczeń z myśli politycznej, tłum. Mieczysław Godyń i Wojciech Madej, wyd. Aletheia, Warszawa 1994;
Wola, tłum. Robert Piłat, przedm. Hanna Buczyńska-Garewicz, wyd. Czytelnik, Warszawa 1996;
O przemocy; Nieposłuszeństwo obywatelskie, tłum. Anna Łagocka, Wojciech Madej, wyd. Aletheia, Warszawa 1998;
Kondycja ludzka (1958), tłum. Anna Łagodzka, wyd. Aletheia, Warszawa 2000
Odpowiedzialność i władza sądzenia, tłum. Wojciech Madej, Mieczysław Godyń, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.
Polityka jako obietnica, tłum. Wojciech Madej, Mieczysław Godyń, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2007.
Róża Luksemburg (1871-1919), tłum. Rafał Kuczyński, Bartosz Kuźniarz, Kronos 4/2007.