Hans Kelsen
Z Wikipedii
Hans Kelsen (ur. 11 października 1881 w Pradze, Austro-Węgry, zm. 19 kwietnia 1973 w Berkeley, Kalifornia, Stany Zjednoczone) – austriacki prawnik i filozof prawa, przedstawiciel normatywizmu, twórca koncepcji "czystej nauki prawa" (Reine Rechtslehre).
Od 1883 mieszkał z rodziną w Wiedniu. Studiował prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim, w 1906 obronił doktorat, w 1911 habilitował się. Od 1919 był profesorem prawa publicznego i administracyjnego na Uniwersytecie Wiedeńskim, pracował nad projektem konstytucji austriackiej z 1920, został mianowany dożywotnim członkiem Trybunału Konstytucyjnego. Zmiana klimatu politycznego doprowadziła jednak do usunięcia Kelsena, sympatyzującego z socjaldemokracją, w 1930. Wyjechał wówczas do Kolonii, gdzie był profesorem miejscowego uniwersytetu. Po dojściu do władzy Hitlera w 1933 przeniósł się do Genewy, a w 1940 do USA, gdzie pozostał do końca życia. Był m.in. profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.
[edytuj] Koncepcja "czystej nauki prawa"
Punktem wyjścia teorii Kelsena jest radykalny rozdział prawa i moralności. Granice tego rozdziału wyznacza dualizm bytu (Sein) i powinności (Sollen). Moralność mieści się w sferze bytu, a prawo w sferze powinności. Za mieszanie tych sfer Kelsen krytykował pozytywizm prawniczy.
O powinnościach wypowiadamy się za pomocą norm, które są specyficznym konstruktem językowym wyrażającym powinność. Tym samym norma jest elementarną strukturą prawa.
Normy nie można ostatecznie dookreślić bez pojęcia systemu prawnego. Norma prawna nie może znajdować się poza systemem normatywnym, dlatego aby stwierdzić że norma obowiązuje, należy wykazać, że należy ona do systemu.
Kelsen opracował trzy koncepcje systemu: statycznego, dynamicznego i mieszanego. Wszystkie łączy ujmowanie systemu jako całości hierarchicznej, autonomicznej, uporządkowanej, zamkniętej jedną normą najwyższą. W systemie statycznym powiązania między normami mają charakter treściowy: z treści normy bezpośrednio wyższej wyprowadzić można treść normy niższej. Normą najwyższą jest ta, którą uznajemy za oczywistą, której przypisujemy najwyższą wartość. W systemie dynamicznym relacje między normami mają charakter formalno-kompetencyjny: norma bezpośrednio wyższa jest formalną podstawą obowiązywania normy niższej, czyli zawiera kompetencję do jej wydania. Normą najwyższą jest norma podstawowa (Grundnorm), którą Kelsen określa jako "czysto pomyślaną lub sfingowaną"; jest ona transcendentalno-logicznym domknięciem systemu.
