Harpia (mitologia)
Z Wikipedii
Harpie (Łacina: Harpyia, greckie: Άρπυια, Harpuia, l.mn. Άρπυιαι, Harpuiai - porywaczki) w mitologii greckiej to uskrzydlone bóstwa wiatrów, najlepiej znane jako stworzenia kradnące jedzenie Fineusowi.
Harpie mogą także przynosić życie. Harpia była matką koni Achillesa - Ksantosa i Baliosa (Iliada XVI 160).
Hezjod (Teogonia) nazywa harpie "pięknowłosymi" stworzeniami. Stworzenia te jako piękne, uskrzydlone kobiety-ptaki są późnym wyobrażeniem, adekwatnym do przemiany Syren, przerażających, złośliwych stworzeń, które uwodziły śpiewem Odyseusza, do smutnych, upadłych aniołów obecnych w wyobrażeniach Ateńczyków. na wazie w Muzeum Berlińskim harpia trzyma małą figurkę bohatera w każdym szponie, a jej głowa jest podobna do głowy Gorgony, z wybałuszonymi oczami, sterczącym językiem i kłami.
Spis treści |
[edytuj] Mitologia
Harpie były siostrami Iris, córkami Thaumasa i Elektry.
Fineus, król Tracji, posiadał zdolność przepowiadania przyszłości. Zeus, zły na króla za to, że wyjawia za dużo tajemnic, postanowił go ukarać. Umieścił go na wyspie, gdzie było pełno jedzenia. Fineus nie mógł jednak się pożywić, gdyż za każdym razem, gdy brał jedzenie do ust, wyrywały mu je z rąk harpie. Potwory zanieczyszczały także żywność. Fineusa oswobodził Jazon i Argonauci.
Harpie często torturowały dusze złych ludzi w Tartarze. Były złośliwe, okrutne i brutalne. Żyły na wyspie Strofades. Były zazwyczaj personifikacją destrukcyjnej siły wiatru. Według tej tradycji stworzenia te były trzema siostrami: Aello ("Wichrowa"), Kelajno ("Czarna") — znana także jako Podarge ("Prędkonoga") — i Ocypete ("Szybka w Locie").
[edytuj] Heraldyka
W średniowieczu harpie, zwykle zwane "dziewiczymi orłami", były popularnymi motywami w heraldyce, zwłaszcza we Wschodniej Fryzji. Występują one m.in. na herbach Reitburga, Liechtensteinu i Cirkseny.
[edytuj] Teorie powstania
R.D. Barnett w swoim eseju "Ancient Oriental Influences on Archaic Greece" sugeruje, że wizerunek harpii pochodzi z ornamentów na brązowych kotłach z Urartu[1] . Inni uczeni poddają tę teorię w wątpliwość, gdyż bazuje ona na założeniu, że harpie to ptaki z ludzką głową, co nie jest zgodne z oryginalnymi mitami.
W swojej uskrzydlonej, ludzkiej formie, harpie nie różniły się od wielu innych greckich bóstw i jako takie nie potrzebują specjalnego wytłumaczenia dla swojego powstania. Późniejsza ptasia forma pochodzi najprawdopodobniej z połączenia ich wizerunku z wczesnymi opisami syren.
[edytuj] Harpie w kulturze
Harpie pojawiają się w Boskiej komedii Dantego, w XIII Pieśni Piekła, w siódmym kręgu, w miejscu, gdzie przebywają samobójcy.
W"Burzy" Williama Szekspira duch Ariel przemienia się w harpię, by zanieść wiadomość swemu panu Prosperowi.
Postacie harpii w swojej najbardziej rozpoznawalnej formie znajdują się w wielu grach komputerowych (np. seria HOMM, Gothic) i innych produktach kultury masowej.
[edytuj] Harpie w świecie rzeczywistym
Harpia wielka jest ptakiem nazwanym za mitologicznym stworzeniem.
