Syrena (mitologia)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy nimfy. Zobacz też: inne znaczenia.

Syreny - w mitologii greckiej nimfy morskie wyobrażane jako drapieżne ptaki z głową kobiety lub pod postacią pół kobiety, pół ptaka podobnie jak inne mityczne stworzenia: harpie.

Spis treści

1 Syreny w mitologii
- 1.1 Odyseja
- 1.2 Inne podania
2 Syreny w kulturze
3 Bibliografia
4 Zobacz też
5 Przypisy

[edytuj] Syreny w mitologii

[edytuj] Odyseja

Syreny mieszkały na wyspie znajdującej się między wyspą Kirke a Scyllą i Charybdą. Siedziały na łące i śpiewały. Na wybrzeżu znajdowało się mnóstwo kości tych, którzy usłyszeli ich śpiew i wyszli na ląd. Odyseusz przepływając statkiem w ich pobliżu za radą Kirke kazał przywiązać się do masztu po wcześniejszym zalepieniu uszu woskiem swoim towarzyszom. Chciał usłyszeć ich śpiew i przeżyć. Wydał bezwzględny rozkaz, aby go nie rozwiązano, mimo błagań. Syreny rzuciły się wówczas do morza i zginęły.

[edytuj] Inne podania

Syreny zamieszkiwały małe wyspy na Morzu Śródziemnym (w pobliżu jońskiego miasta Fokaja), skąd wabiły urzekającym śpiewem żeglarzy i zabijały ich.

Inne wersje mówią, że były to córki Zeusa, które towarzyszyły zmarłym w drodze do Hadesu. Troszczyły się o ich dusze i opłakiwały je, dlatego ich wizerunki umieszczano na nagrobkach.

Wg innych podań mieszkały w niebie. Niebańskie syreny były spokrewnione z muzami. Śpiewały i grały na instrumentach.

Jeszcze inne mity podają, że były córkami Forkysa i Keto albo Acheloosa. Homer wymienił dwie syreny, później pisano, że były trzy:

Partenope
Ligea
Leukozja

Inne wersję wymieniają ich jeszcze więcej.

Orfeusz uratował argonautów zagłuszając śpiew nimf własną pieśnią i grą na lirze. Syreny rzuciły się do morza i zamieniły w rafy.

Ulisses i syreny - "ptasie" syreny, John William Waterhouse

Syrenka w Warszawie

Syreny w postaci pół-ptaka, pół-kobiety zostały w późniejszych czasach wyparte przez postać pół-kobiety, pół-ryby, z dolną częścią ciała - od bioder w dół - pokrytą łuską i zakończoną rybim ogonem. Te dwa różne wyobrażenia syren wywołują nieporozumienia w niektórych językach (m.in. w polskim), podczas gdy w innych na ogół przypisuje się im różne określenia (np. w języku angielskim "pół-rybia" syrena to mermaid, a mitologiczna "pół-ptasia" - siren).

[edytuj] Syreny w kulturze

[edytuj] Heraldyka

Syrena z rybim ogonem występuje także w herbach miast i regionów, m.in. miasta Warszawy, holenderskiej gminy Eemsmond i fińskiego regionu Päijänne Tavastia.

Syrena w herbie Warszawy była przedstawiana jako skrzydlaty potwór w ciele mężczyzny o nogach byka i lwim ogonie, uzbrojonego w tarczę i miecz. W połowie XVI w. syrence nadano kobiece cechy, ale nadal była potworem ze skrzydłami smoka, szponami, ogonem i udami pokrytymi łuskami. W połowie XVIII w. wpływy klasycystyczne spowodowały zastąpienie potwora postacią półnagiej kobiety z bułatem i tarczą w rękach oraz zwiniętym rybim ogonem zamiast nóg. W obecnej formie godło stolicy zostało zatwierdzone w 1938 r.

[edytuj] Literatura

Horacy wspomina o syrenach w dziele Sztuka poetycka:

Cytat:

...desinit in piscem (mulier formosa superne)... - ...kończy się rybim ogonem (kobieta piękna w górnej połowie ciała...)^[1]

Syreną jest też tytułowa bohaterka bajki Mała syrenka napisanej w 1835 r. przez Hansa Christiana Andersena. Po osiągnięciu wieku 15 lat pozwolono jej wypłynąć na powierzchnię. Wówczas zakochała się w księciu, którego zobaczyła w jego kajucie. Uratowała jego życie w czasie sztormu, który zatopił statek. Na jej prośbę czarownica zamieniła jej ogon w ludzkie nogi, ale odebrała jej zdolność mowy. Książę zaprzyjaźnił się z syreną, ale zakochał w księżniczce, którą uważał za wielbicielkę, która uratowała mu życie. Syrenka mogłaby wrócić do poprzedniej postaci, jeśli zabiłaby księcia na łożu małżeńskim, ale ona wolała sama umrzeć.