Helena Grabska
Z Wikipedii
Helena Grabska (ur. 1904 r.; zm. 11 kwietnia 1919 we Lwowie) - Orlę Lwowskie, poległa na Dworcu Kolejowym we Lwowie, na posterunku ochronnym.
Wywodziła się ze starej szlacheckiej rodziny ziemiańskiej herbu Dołęga. Była uczennicą Gimnazjum i Liceum im. Hetmanowej Reginy Żółkiewskiej w Płocku. Szeregowa Ochotniczej Legii Kobiet. Brała udział w ćwiczeniach we władaniu bronią w zawiązanym w Płocku Komitecie Obrony Lwowa. Przewodniczącą tego Komitetu była płocka działaczka społeczna Halina Welamin-Rutska. Gdy bracia Heleny - Jan i Tadeusz pojechali w zaciągu ochotniczym do obrony Lwowa, opuściła po kryjomu dom rodzinny i udała się za braćmi do Lwowa. Z wielkimi trudnościami z uwagi na wiek (15 lat), uzyskała przyjęcie do oddziału pod komendą Aleksandry Zagórskiej. Uzyskała tam wielkie uznanie za poświęcenie w służbie i odwagę w wykonywaniu obowiązków. Według jednej wersji poległa od granatu, według drugiej wersji od strzału strzelca wyborowego.
[edytuj] Ekshumacja
Mimo, że rodzice pragnęli, by ich dzieci spoczywały razem w jednym miejscu, prezydent Lwowa zdecydowanie sprzeciwiał się wydaniu ciała Heleny. Dziennik Płocki z 28 marca 1924 r. opisywał: Prezydent Lwowa nie chciał dać wywieźć ciała Grabskiej z tego miasta, bo wiedział, że to Skarb Polski Niepodległej, aż uległszy - sam szedł za trumną, by ją odprowadzić na dworzec kolejowy. W czerwcu 1924 roku, zwłoki Heleny i Jana, zostały ekshumowane we Lwowie i specjalnym pociągiem przewiezione do Płocka, przy wielkich uroczystościach na stacjach kolejowych po drodze. W Płocku odbył się bardzo uroczysty pogrzeb z trumnami wiezionymi na lawetach artyleryjskich, przy udziale Kompanii Honorowej Wojska Polskiego, wielkim udziale Harcerstwa do którego wszyscy należeli, organizacji niepodległościowych i władz państwowych. Pochowani zostali w grobie rodzinnym na Starym Cmentarzu w Płocku. Grób ten został uznany za Miejsce Pamięci Narodowej.
[edytuj] Pamięć wśród potomnych
Jej imię i nazwisko wraz z zawołaniem herbowym zostało użyte przez łączniczkę batalionu harcerskiego AK Parasol Danutę Kaczyńską, jako pseudonim bojowy w Powstaniu Warszawskim - co świadczy o czci jakim była darzona wśród harcerzy. Zdarzenie to zostało opisane przez historyka Tomasza Strzembosza w wydanej w 1994r. przez PWN książce Bohaterowie "Kamieni na szaniec" w świetle dokumentów. Dzięki wystąpieniu harcerzy z ZHR rondo przy Dobrzyńskiej w Płocku radni nazwali imieniem rodzeństwa Heleny, Jana i Tadeusza Grabskich.
[edytuj] Wywód genealogiczny
| 4. Romuald Grabski | ||||||
| 2. Antoni Grabski | ||||||
| 5. Maria Dzieżgowska | ||||||
| 1. Helena Grabska | ||||||
| 6. Marian Jagodziński | ||||||
| 3. Maria Karolina Jagodzińska | ||||||
| 7. Karolina Karniewska | ||||||
