Historia polskich lotników w PAF

Z Wikipedii

Historia Polskich lotników w Pakistan Air Force.

Pakistańskie Królewskie Siły Powietrzne (RPAF) powstały w 14 sierpnia 1947 roku - po podziale Indii. Na początku obejmowały one personel o liczebności zaledwie 2323 osób, wraz z 24 bombowcami typu Tempest II, 16 myśliwcami typu Hawker Typhoon, 2 bombowcami Halifax HP 57, 2 samolotami obserwacyjno-łącznikowymi typu Auster, 11 samolotami szkolno treningowymi typu T-6G Harvard i Tiger Moth, a także 8 transportowców wojskowych C-47 Dakota - używanych w wojnie o Kaszmir w 1947 roku.

Nazwa Pakistańskie Królewskie Siły Powietrzne (RPAF) została zmieniona na Pakistańskie Siły Powietrzne (PAF) (Urdu: پاک فضائیہ, Pak Faza'ya) 23 marca 1956 roku, kiedy Pakistan uzyskał status Republiki. Dzień lotnictwa obchodzony jest 6 września.

Odziedziczone samoloty były dalekie od ideału w tak różnorodnym terenie, zarówno pustynnym jak i górzystym; częste walki również nie wpływały na rozwój lotnictwa. Sytuacja znacznie poprawiła się po 1948 roku, kiedy to zdołano wyprodukować bombowiec Hawker Sea Futy a także Bristol Freighter. Te nowe samoloty zapoczątkowały siłę i rozwój PAF.^[1]

Po zakończeniu II wojny światowej, polscy oficerowie służący w polskich formacjach wojskowych sprzymierzonych z armią brytyjską, pozostawali w pełnym umundurowaniu ze względu na podział polityczny i ideologiczny jaki istniał wśród państw koalicji antyfaszystowskiej. Zachód i polskie władze emigracyjne obawiały się wybuchu kolejnego konfliktu. W związku z tym potrzebne były wyszkolone kadry wojskowych, które mogłyby natychmiast znaleźć się na linii frontu. Pobyt emigrantów wojskowych przedłużał i polscy wojskowi przeszli do kolejnego etapu przygotowywania się do życia cywilnego. Duża część z nich wybrała Argentynę.

Po powstaniu państwa pakistańskiego władze tego kraju wysłały do Wielkiej Brytanii misję wojskowa w celu pozyskania ok. 30 lotników polskich, którzy mogliby zastąpić pilotów angielskich odchodzących ze służby na subkontynencie indyjskim. Kontrakt podpisywano na 3 lata. Jednym z oficerów lotnictwa był Władysław Turowicz. Polscy lotnicy brali udział w wojnie o Kaszmir w 1949 roku.

Czas na pakistańskiej ziemi upływał polskim lotnikom bardzo szybko. Polscy piloci podjęli następujące decyzje odnośnie ich pobytu w Pakistanie: jedna grupa zdecydowała się na dłuższe pozostanie w Pakistanie (Turowicz, Franczak, Żuromski, Heidinger). Druga grupa zdecydowała się na wyjazd z Pakistanu i podjecie dalszej emigracji do krajów takich jak USA, Australia czy Kanada. W trzeciej grupie znaleźli się piloci poszukujący dalszych przygód związanych z lataniem (np. Roman Hrycak^[2] który zajął się miedzy innymi szkoleniem kadry nigeryjskiej). Dwóch polskich pilotów niestety zginęło w czasie pełnienia służby w PAF (Kaczmarek i Kossakowski).

Służba pełniona przez polskich pilotów spotykała się z należytym szacunkiem w miejscowych kołach politycznych i wojskowych. Z uznaniem o Polakach pisała prasa pakistańska. W podobnym tonie wyrażali się poszczególni dowódcy pakistańscy^[3]. W uznaniu zasług za wkład w organizację i rozwój lotnictwa pakistańskiego Władysław Turowicz był kilkakrotnie odznaczony najwyższymi orderami pakistańskimi. W 1965 roku, po kolejnej wojnie z Indiami otrzymał z rąk Prezydenta, marszałka Ayuba Khana, odznaczenie Tamgha-i-Pakistan. Później udekorowany został jeszcze Sitarai-i-Pakistan oraz Sitara-i-Quaid-e-Azam. Są to najwyższe odznaczenia wojskowe nadawane w tym państwie.

Cześciowa lista polskch lotników zarejestrowanych w Pakistan Air Force od 1948 ^[4]

Ranga	Imię/Nazwisko	Numer w PAF	Jednostka	Data służby
Generał Brygady (air commodore)	Władysław Turowicz INŻYNIER	888	TTS RPAF,No 102 MU PAF,ACAS (INŻ.)	10.08.1956,14.10.1957, -
Major (squadron leader)	J.K Zuromski PILOT CZYNNY	835	No 9 FB Sqn, No 14 FB Sqn, No 5 FB Sqn, HQ No 1 Group, AHQ Karachi, No 12 Sqn	28.12.1948, 16.12.1949, 17.07.1950, 26.11.1951, 15.07.1953, 01.09.1953
Major (squadron leader)	J. Z. Mikulski PILOT CZYNNY	898	CGS PAF Base Faisal	-
Kapitan (flight lieutenant)	W. Dobżański PILOT CZYNNY	830	AHQ Karachi, RPAF College, Risalpur,No 6 Sqn	16.12.1948, 21.03.1949, 13.06.1949
Kapitan (flight lieutenant)	B.J. Kaczmarek PILOT CZYNNY	836	RPAF College, Risalpur	15.01.1949
Kapitan (flight lieutenant)	Duduk PILOT CZYNNY	863	PAF Base Chaklala, RPAF Collage, Risalpur	-
Kapitan (flight lieutenant)	Berezowski PILOT CZYNNY	891	RPAF Stn, Peshawar, RPAF PDC, D/Road	06.03.1949, 10.02.1953, -
Kapitan Lotnictwa (1st Lieutenant)	S.W. Tronczyński PILOT CZYNNY	841	No 5 Sqn	-
Kapitan Lotnictwa (1st Lieutenant)	Hacziewicz PILOT CZYNNY	892	AHQ Karachi, AHQ (U)	17.01.1949, 05.10.1949
Kapitan (flight lieutenant)	*?enkiewkz (nazwisko nieczytelne)	890	AHQ Karachi	17.01.1949
Kapitan Lotnictwa (1st Lieutenant)	Sokłó-Szchin PILOT CZYNNY	840	AHQ Karachi, No 6 Sqn, AHQ Comm Sqn	19.12.1948, 29.12.1948, 08.02.1949
Kapitan Lotnictwa (1st Lieutenant)	Gluba PILOT CZYNNY	854	AHQ Karachi, AHQ Comm Sqn	21.12.1948, 17.01.1949
Kapitan (flight lieutenant)	Roman Kozik PILOT	826	RPAF College Risalpur	-
Major (squadron leader)	Anotnii Zbigniew Jedryszek INŻYNIER	828	AHQ Karachi, AHQ Karachi	12.03.1949, 01.01.1951
Major (squadron leader)	Kossakowski INŻYNIER	829	RPAF College Risalpur, AHQ Karachi (zginał 29.01.1959)	06.02.1950, 13.12.1957
Kapitan (flight lieutenant)	Mieczysław PILOT	839	AHQ Comm SQN,	-
Kapitan (flight lieutenant)	S.K. Susz	855	AHQ Karachi, RPAF College Risalpur, RPAF Lahore, RPAF Chaklala, PDC D/Road	21.12.1948, 01.03.1949, 23.08.1949, 04.09.1951, 05.05.1953
Kapitan (flight lieutenant)	W. Banach PILOT CZYNNY	857	RPAF College Risalpur	21.12.1948
Major (squadron leader)	P. Hedinger	859	HQ No GP	21.12.1948
Kapitan (flight lieutenant)	Machulski	-	-	-
Kapitan (flight lieutenant)	Henryk Franczak	-	-	-

[edytuj] Źródła

---

• Konsulat Generalny RP w Karaczi I.M. na podstawie zapisów własnych
• Pakistańskie Siły Powietrzne wersja ang.
• Atta Ilahi Sheikh - Generał Dywizji Pakistani Air Force (emerytowany) - Wpomnienia materiały dostępne w Konsulacie Generalnym RP w Karaczi

[edytuj] Bibliografia

---

1. "Rząd RP na obczyźnie wobec zdarzeń w kraju w 1945-1950" T.Wolasz, Warszawa 1998
2. Informacje i materiały uzyskane od Ireneusza Makles Konsula Generalnego RP w Karaczi w posiadaniu Konsulatu

---

Przypisy