Hawker Typhoon

Z Wikipedii

Hawker Typhoon F Mk IB
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Hawker Aircraft Limited
Typ	myśliwiec
Konstrukcja	dolnopłat, półskorupowa, metalowa
Załoga	1 pilot
Historia
Data oblotu	6 października 1939
Dane techniczne
Napęd	1 × Napier Sabre IIA, lub 1 × Napier Sabre IIB, lub 1 × Napier Sabre IIC
Moc	IIA: 2180 KM (1604 kW) IIB: 2200 KM (1619 kW) IIC: 2260 KM (1663 kW)
Wymiary
Rozpiętość	12,67 m
Długość	9,73 m
Wysokość	4,66 m
Powierzchnia nośna	26,29 m²
Masa
Własna	4445 kg
Startowa	5171 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna	663 km/h
Prędkość wznoszenia	12,9 m/s
Pułap	10633 m
Zasięg	982 km (z dodatkowymi zbiornikami – 1610 km)
Długotrwałość lotu	3,9 h
Dane operacyjne
Uzbrojenie
4 × działka Hispano-Suiza kal. 20 mm 8 × niekierowany pocisk rakietowy o masie 27,2 kg każdy, lub 2 × bomba o masie 454 kg każda
Użytkownicy
Wielka Brytania
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Hawker Typhoon – brytyjski samolot myśliwski, zaprojektowany i zbudowany w 1940 roku w wytwórni Hawker Aircraft Limited

Spis treści 1 Historia 2 Użycie w lotnictwie 3 Opis konstrukcji 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

W drugiej połowie lat trzydziestych w Wielkiej Brytanii przystąpiono do projektowania i budowy nowoczesnych, szybkich samolotów myśliwskich o silnym uzbrojeniu. Powstały wówczas samoloty Hawker Hurricane i Supermarine Spitfire. W 1937 roku Ministerstwo Lotnictwa F18/37, opracował w 1938 roku projekt nowego samolotu. Specyfikacja dotyczyła powstania silnie uzbrojonego myśliwca przechwytującego przeznaczonego do niszczenia ciężkich samolotów myśliwskich dalekiego zasięgu eskortujących bombowce. Wymagano uzbrojenia złożonego albo z 12 km kal. 7,7 mm albo 4 działek 20 mm. Ponieważ konstruktor wytwórni Hawker Aircraft Limited inż. Sydney Camm, twórca samolotu Hawker Hurricane, w tym czasie pracował już nad nowymi projektami samolotów, który odpowiadały tym wymaganiom, mógł szybko przedstawić nowy projekt. Były to jednosilnikowe dolnopłaty o konstrukcji półskorupowej, całkowicie metalowej, z wciąganym podwoziem. Wyglądem przypominały samolot Hawker Hurricane, ponieważ miały bardzo zbliżoną do niego konstrukcje. Cały przód kadłuba zajmował silnik, za nim znajdowała się szczelna kabina pilota, w skrzydłach mieściły się zbiorniki paliwa i uzbrojenie strzeleckie: karabiny maszynowe lub działka. Były to dwa projekty Typ R i Typ H. Ministerstwo lotnictwa zamówiło wstępnie po jednym prototypie z obu konstrukcji .

Typ R miał napędzać silnik Rolls-Royce. Był to silnik rzędowy, 24-cylindrowy w układzie litery „X” o nazwie Vulture, jego moc wynosiła 1760 KM (1295 (kW). Prototyp samolotu oznaczono jako Hawker Tornado. Samolot został oblatany w dniu 6 października 1939 roku. Mimo że nie do końca znano osiągi i właściwości samolotów Ministerstwo Lotnictwa zamówiło od razu 1000 sztuk, 500 Tornado i 250 Typhoona (Typ H)i następnych 250 tego modelu który okaże się lepszy. Ponieważ silnik Vulture jednak nie był dopracowany i prototyp nie osiągnął założonej prędkości ponad 644 km/h. Ponieważ silnik Rolls-Royce Vulture nie został wprowadzony do produkcji seryjnej, również samolot Hawker Tornado pozostał tylko w fazie prototypu. Samolot ten potem wyposażono w silnik Bristol Centaurus, silnik gwiazdowy, i oblatano 23 października 1941 roku. Samolot w testach okazał się lepszy i od Tornado z silnikiem Vulture i od Typhoona. Z uwagi jednak na sprzeciw Ministerstwa, które nie chciało aby naraz rozwój szedł w zbyt wielu kierunkach, projektu tego dalej nie rozwijano.

Drugi projekt oznaczony jako "Typ H", napęd w tym wypadku miał stanowić silnik Napier Sabre I – rzędowy 24-cylindrowy w układzie litery „H”. Tak zbudowany prototyp otrzymał nazwę Hawker Typhoon i został oblatany 24 lutego 1940 roku. Samolot był zewnętrznie bardzo podobny do Tornado różnił się tylko kształtem rur wydechowych silnika. Podczas testów głównym problemem okazały się wibracja całej konstrukcji samolotu. Dużą rolę w usunięciu tych drgań odegrał polski inżynier, konstruktor lotniczy inż. Władysław Fiszdon. Samolot ten jako pierwszy brytyjski samolot myśliwski, przekroczył prędkość 600 km/h. Pomimo problemów samolot skierowano do produkcji, pierwsze egzemplarze były gotowe w maju 1941 roku a do jednostek trafiły w sierpniu tego roku.

Do produkcji seryjnej przystąpiły dwie brytyjskie wytwórnie: Gloster Aircraft Company (pierwszy seryjny samolot oblatano w dniu 27 maja 1941 roku) i Hawker Aircraft Limited (pierwszy samolot seryjny oblatano 16 listopada 1941 roku).

Samolot produkowano w dwóch odmianach: najpierw Hawker Typhoon F Mk IA – uzbrojonej w 12 karabinów maszynowych Colt-Browning kal. 7,69 mm rozmieszczonych po 6 na każdym skrzydle, zbudowano jej 105 sztuk. Potem produkowano wersję Hawker Typhoon F Mk IB – uzbrojoną w 4 działka Hispano-Suiza kal. 20 mm. Uzbrojenie w 4 działka przetestowano na drugim prototypie. Ponieważ działko to pierwotnie przeznaczone były do montażu za silnikiem tak aby lufa, dość długa, wychodziła przez wał korbowy silnika, w Typhoonach lufy działek, charakterystycznie, wystawały dość daleko przed przednią krawędź skrzydła.

Podczas lotów w jednostkach RAF, okazało się że samolot ma bardzo mocną konstrukcję i jest dość szybki na małych wysokościach, ale ma słabe wznoszenie i kiepskie osiągi na większych wysokościach. Ponadto widoczność z kabiny była zła, stery były dość ciężkie i przede wszystkim silnik pracował bardzo niestabilnie. Do kabiny pilota przedostawał się dwutlenek węgla ze spalin więc piloci musieli cały czas latać w maskach z tlenem a ogon samolotu wykazywał tendencję do opadania. W sumie na 142 pierwsze wyprodukowane samoloty tylko 7 nie miało jakichś awarii.

Spowodowało to, że Ministerstwo Lotnictwa chciało zrezygnować z tego samolotu. Uratowało go tylko to, że pod koniec 1941 roku rozpoczęły się niespodziewane ataki bombowe niemieckich samolotów Focke-Wulf Fw 190 na brytyjskie instalacje z małej wysokości a Typhoon okazał się jedyną maszyną zdolną zwalczać Focke-Wulf Fw 190 lecą na małej wysokości. Ponadto w 1942 roku, w praktyce okazało się że dzięki mocnej konstrukcji, silnemu uzbrojeniu i silnikowi jest on doskonałą maszyną myśliwsko-bombową na niskich wysokościach. Wyposażone więc je w dodatkowe podwieszane zbiorniki paliwa, zaczepy do podwieszania 2 bomb o masie do 454 kg oraz zaczepy dla 8 niekierowanych rakiet. Samoloty te przeniesiono do 2 taktycznego Skrzydła RAF i wykorzystywano z ogromnym skutkiem do ataków na cele naziemne (wsparcie wojsk lądowych). Ponieważ Typhoon z powodu kształtu skrzydeł, sylwetką niewiele różnił się od FW190 zdarzały się przypadku ostrzelania go przez własne wojska, zaczęto więc malować na nim czarno-białe pasy, później szeroko zastosowane podczas lądowania w Normandii.

Jedną zasadniczą zmianą w trakcie produkcji było usunięcie drzwi wejściowych jak w samochodzie i zastosowanie odsuwanej kroplowej osłony, co radykalnie poprawiło widoczność z kabiny pilota. Potem to rozwiązanie skopiowano w P-51 i P-47. Ponadto dokonywano oczywiście drobniejszych zmian. Wydłużono rury wydechowy aby ograniczyć dostawanie się spalin do kabiny pilota. Zmieniono śmigło de Havilland z 3- na 4-łopatowe. Zmieniono masz anteny radiowej, zwiększono opancerzenie kabiny pilota, zmieniono system podawania amunicji do działek aby usunąć problem z zacięciami, oraz zmieniono mechanizm celowniczy do zrzutu bomb i odpalania rakiet.

Zmianie ulegał też silnik. Początkowo stosowano do napędu "Sabre IIA", o mocy 1,625 kW (2,180 KM), potem "Sabre IIB" - 1,640 kW (2,200 KM) oraz "Sabre IIC" o mocy 1,685 kW (2,260 KM). Wiązało się to też ze wzrostem stabilności pracy silnika ale nigdy nie był on tak pewny i stabilny w działaniu jak np. Rolls-Royce Merlin.

W 1943 roku zbudowano trzy nowe wersje samolotu: Hawker Typhoon F Mk IB – przystosowanej do lotów w strefie tropikalnej, Hawker Typhoon NF Mk IB – wyposażonej w radar AI Mk IV i przystosowany do działań w nocy i Hawker Typhoon FR Mk IB – odmiana rozpoznawcza wyposażona w kamerę fotograficzną. Wersje te nie były jednak produkowane.

Produkcję seryjną samolotów Hawker Typhoon zakończono w listopadzie 1945 roku. Łącznie w latach 1941 – 1945 zbudowano 3330 samolotów tego typu, z czego większość w wytwórni Gloster Aircraft Company.

[edytuj] Użycie w lotnictwie

Pierwsze samoloty Hawker Typhoon dostarczono do 56 dywizjonu myśliwskiego RAF w okresie lipiec – wrzesień 1941 roku. Następnie otrzymały je inne dywizjony RAF m.in. 609, 266, 195 i 274. Samoloty Hawker Typhoon wykonywały zadania przechwytywania i szturmowe.

Samoloty Hawker Typhoon Mk IA wprowadzono do dywizjonów myśliwskich w okresie gdy w Luftwaffe wprowadzono samoloty myśliwskie Focke-Wulf Fw 190A, przeciw którym używane samoloty Supermarine Spitfire Mk.V były zbyt wolne. Samoloty Hawker Typhoon Mk IB zastosowano bojowo po raz pierwszy podczas desantu pod Dieppe we Francji w dniu 19 sierpnia 1942 roku.

Na samolotach Hawker Typhoon Mk IB latali także polscy piloci. 10 polskich pilotów walczyło na tych samolotach w brytyjskich dywizjonach myśliwskich 195 i 274. Wykonywali oni przede wszystkim działania szturmowe.

[edytuj] Opis konstrukcji

Samolot Hawker Typhoon Mk IB był jednomiejscowy samolotem myśliwskim uniwersalnym, dolnopłatem o konstrukcji półskorupowej metalowej. Podwozie klasyczne – wciągane w locie. Napęd: 1 silnik rzędowy, śmigło metalowe trójłopatowe (ostatnia seria miała śmigła czterołopatowe)

Samolot uchodził za bardzo trudny pilotażowo. Miał "ostrą" charakterystykę przeciągnięcia, trudno wychodził z korkociągu, miał duże siły na sterach, wymagał dobrego przeszkolenia pilota.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Zdjęcia