Ignacy Zelek

Z Wikipedii

Ignacy Zelek (ur. 1 stycznia 1894 w Turaszówce, obecnie w granicach Krosna, zm. 12 maja 1961 w Toruniu) - polski rzeźbiarz.

W latach 1900 -1905 uczęszczał do Szkoły Ludowej w Gorlicach. W latach 1906–08 przebywał wraz z rodziną w Bustenarii na Nizinie Wołoskiej w Rumunii, w rejonie zagłębia naftowego. Będąc w Rumunii Ignacy uczęszczał w latach 1906–07 do niemieckiej szkoły Knaben und Madchen Volks Schule „Steaua Romana” w Bustenarii. Po powrocie w rodzinne strony uczył się w latach 1908-11 w Cesarsko–Królewskiej Szkole Przemysłu Drzewnego w Kołomyi, gdzie był słuchaczem wydziału rzeźby. Następnie studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Konstantego Laszczki, gdzie od początku należał do wyróżniających się studentów. Tu uczył się przez siedem semestrów, z przerwą wojenną i odbywaniem służby wojskowej.

Podczas I wojny światowej Zelek zgłosił się jako ochotnik do formowanych przez Józefa Piłsudskiego legionów i służył w nich od 6 sierpnia 1914 r. do 15 marca 1917 r. Brał m.in. udział w walkach na froncie austriacko–rosyjskim. W 1916 r. przebywał w szpitalu w Pradze, gdyż w czasie działań wojennych został postrzelony w kolano. Podczas tego pobytu uczęszczał jako ekstern do pracowni rzeźby monumentalnej Josefa Vaclava Myslbeka w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Po wojnie został odznaczony Medalem Niepodległości. Po powrocie do Krakowa kontynuował przerwaną naukę na ASP.

W roku 1920 zdecydował się na wyjazd do Torunia, tu poznał zamieszkałego również od niedawna w Toruniu rzeźbiarza Wojciecha Aleksandra Durka pochodzącego z Małopolski. Wspólnie z nim założył wkrótce pracownie „Rzeźba” mieszczącą się przy ul. Sukienniczej 2+4. Obaj artyści na początku 1921 roku wstąpili do Konfraterni Artystów, którą założył Julian Fałat. Pracownia przy ul. Sukienniczej, prowadzona wspólnie z Wojciechem Durkiem, istniała do 1923 roku. Od 1923 do 1935 Zelek posiadał pracownię przy ul. Reja 6. Durek natomiast pozostał w Toruniu do czerwca 1925 r., jednakże artyści aż do śmierci utrzymywali kontakty zarówno zawodowe jak i przyjacielskie. W 1935 r. przeprowadził się na ul. Mickiewicza 109, gdzie otworzył dwie pracownie.

Większość prac rzeźbiarskich Ignacego Zelka została zniszczona w czasie II wojny światowej. Po wojnie pracował przeważnie na zlecenia kościelne głównie na Wybrzeżu.

[edytuj] Ważniejsze realizacje

• Ołtarz polowy przy kościele garnizonowym św. Katarzyny w Toruniu i ołtarz główny tamże
• Rzeźby niedźwiedzi przed gmachem Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu przy ul. Mickiewicza 9
• Supraporta "Spragnionych napoić" nad wejściem do budynku Ubezpieczalni Społecznej (ul. Uniwersytecka 17, obecnie Miejska Przychodnia Specjalistyczna)
• Rzeźby na Pomniku poległych 63 pułku piechoty w Toruniu (Park Miejski) (proj. arch. K. Ulatowski; niezachowany)
• Pomnik Stanisława Moniuszki w Grudziądzu (niezachowany)
• Ołtarz Matki Boskiej w południowej nawie kościoła Św. Ducha w Toruniu (zmieniony)
• pomnik Zwycięstwa w Wąbrzeźnie
• Model pomnika ku czci pomordowanych w Łasinie (niezatwierdzony, ale zrealizowany)
• Rzeźby ogrodu biskupiego w Pelplinie (niezachowane)

Rzeźby niedźwiedzi przed siedzibą Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu	Siedziba Dyrekcji Lasów Państwowych, rzeźba niedźwiedzia po stronie prawej	Siedziba Dyrekcji Lasów Państwowych, rzeźba niedźwiedzia po stronie lewej	Supraporta nad wejściem do Ubezpieczalni Społecznej (ob. Przychodnia Miejska)
Ołarz polowy przy kościele garnizonowym	detal ołtarza polowego

[edytuj] Pisma

• Marian Sydow, W pracowni rzeźbiarza, "Słowo Pomorskie", 31.03.1934, nr 74, s. 3
• Pozłotnictwo, Orędownik Diecezji Chełmińskiej, 1958, nr 8

[edytuj] Bibliografia

• E. Lewandowska, Konfraternia Artystów w Toruniu, [w:] Zeszyty Naukowe UMK. Nauki humanistyczno –społeczne, 1968, z. 28, s. 61–118
• Józef Poklewski, Ignacy Zelek (1894-1961), rzeźbiarz [w:] Artyści w dawnym Toruniu, PWN 1985, str. 177-182.
• D. Swobodzińska, Ignacy Zelek. Życie i twórczość, praca magisterska, Toruń 2003