Insygnia Augusta III i Marii Józefy
Z Wikipedii
Insygnia Augusta III i Marii Józefy – insygnia koronacyjne Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki wykonane w 1733 roku przez drezdeńskiego jubilera Johanna Heinricha Köhlera. Przechowywane w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wywiezienie z Wawelu w 1733 roku polskich insygniów koronacyjnych przez stronników Stanisława Leszczyńskiego i ukrycie ich w kościele św. Krzyża w Warszawie przez podskarbiego Franciszka Ossolińskiego spowodowało, że książę-elektor saski na swoją koronację w Krakowie w 1734 roku zmuszony był własnym kosztem przygotować zastępcze regalia królewskie. Sprawione na tę ceremonię dwie korony, dwa berła i dwa jabłka królewskie August III Sas przywiózł ze sobą do Rzeczypospolitej i po swojej koronacji oddał do Grünes Gewölbe w Dreźnie, gdzie znajdowały się do lat dwudziestych XX wieku. W 1924 roku insygnia te zostały przekazane przez rząd saksoński zdetronizowanemu królowi Fryderykowi Augustowi III , który sprzedał je antykwaryście Szymonowi Szwarcowi. Od wiedeńskiego kolekcjonera w 1925 roku zakupił je za sumę 175 000 zł dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, Bronisław Gembarzewski i umieścił w Sali Saskiej Muzeum Narodowego. W 1939 roku insygnia Augusta III i Marii Józefy zarekwirowali Niemcy i przewieźli do Krakowa, gdzie stały się częścią kolekcji dzieł sztuki Hansa Franka. W 1944 roku zostały wywiezione w głąb Rzeszy i ukryte w jednej z tajnych skrytek. Po II wojnie światowej zostały odnalezione przez Armię Czerwoną i wywiezione do Moskwy. W 1960 roku zostały zwrócone Polsce i przekazane do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.
[edytuj] Opis insygniów
Korona Augusta III Sasa składa się z obręczy i osadzonych na niej ośmiu większych i mniejszych kwiatonów, zamykają ją dwa kabłąki, na których szczycie zamiast krzyża osadzony jest duży szafir. Pierwotnie koronę tą zdobiła duża liczba: diamentów, rubinów, szmaragdów, które później wyjęto i zastąpiono kamieniami półszlachetnymi bądź imitacjami. Korona królowej Marii Józefy jest niewielka, zamknięta dwoma kabłąkami, ozdobiona perłami i kryształami górskimi. Berła królewskie ozdobione są dekoracją rośliną i kamieniami półszlachetnymi. Jabłka królewskie to pozłacane kule jednakowej wielkości, przyozdobione kamieniami półszlachetnymi i zwieńczone krzyżykami.
W skład regaliów Augusta III wchodziły również inne przedmioty. Miecz koronacyjny, który po koronacji w 1734 roku pozostał w Polsce znajduje się obecnie w zbiorach skarbca katedralnego w Krakowie. Pozostałe insygnia, których rząd saksoński w 1924 roku nie oddał Fryderykowi Augustowi III, przechowywane są w Dreźnie.
[edytuj] Ciekawostka
- Insygnia Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki są jedynymi zachowanymi regaliami z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, których użyto do koronacji monarchów polskich.
[edytuj] Literatura
- Jerzy Lileyko. Regalia Polskie. Warszawa 1987. ISBN 83-03-02021-8
- Janusz Miniewicz. Tajemnica polskich koron. Czy jest szansa ich odnalezienia?. Nowy Sącz 2006. ISBN 83-924034-2-8
- Michał Rożek. Polskie koronacje i korony. Kraków 1987. ISBN 83-03-01914-7
