Ira Hayes

Z Wikipedii

Ira Hayes (ur. 12 stycznia 1923, Sacaton, Arizona - zm. 24 stycznia 1955, Bapchule, Arizona) - amerykański żołnierz z plemienia Indian Pima, jeden z sześciu żołnierzy uwiecznionych 23 lutego 1945 roku podczas odtworzonego na potrzeby fotografa Joego Rosenthala wznoszenia amerykańskiej flagi nad Suribachi, najwyższym szczytem wyspy Iwo Jima, po zakończeniu rozpoczętej 19 lutego inwazji wojsk amerykańskich na wyspę. Jeden z indiańskich bohaterów II wojny światowej, zmarły tragicznie na skutek obciążenia uciążliwą wojenną sławą i powojennych problemów z przystosowaniem się do życia w ubogim rezerwacie.

[edytuj] Żołnierz - bohater

Ira Hayes pochodził z biednej rodziny indiańskich rolników z niewielkiego plemienia Pima z Arizony. Po wybuchu II wojny światowej, by wyrwać się z rezerwatu oraz pomóc rodzinie i krajowi, zgłosił się na ochotnika do marines i wziął udział w trzech dużych bitwach na Pacyfiku. Wojenne zdjęcie Joego Rosenthala, na które trafił po bitwie na Iwo Jimie uhonorowane zostało Nagrodą Pulitzera i zamieszczone na amerykańskim znaczku pocztowym z 11 lipca 1945 roku. Gdy jako jeden z 5 zaledwie pozostałych przy życiu członków 45-osobowego plutonu Hayes został odwołany przez prezydenta Harry'ego Trumana do kraju i obwołany narodowym bohaterem, znalazł się w roli, w której - jako skromny i dumny raczej z poległych towarzyszy broni Indianin - odnajdywał się z trudem. Nieustannie fetowany i wielokrotnie częstowany alkoholem - popadł w uzależnienie.

Próbował uciec od zgubnej sławy i nałogu, powracając do rodzinnego rezerwatu w Arizonie, ale i tam przybywali ludzie, którzy chcieli zobaczyć "Indianina, który zatknął flagę" - i zwykle także napić się z nim. Uhonorowany ponownie hucznym przyjęciem przez prezydenta Eisenhowera, krytycznie i z rezygnacją przyjmował nienależne mu - jego własnym zdaniem - zaszczyty. Z czasem jego wojenne zasługi zaczęły tracić na znaczeniu, a on sam musiał się zmierzyć z twardymi realiami życia w ubogiej społeczności tubylczych Amerykanów, otoczonej przez nieprzychylnych "indiańskim darmozjadom" białych sąsiadów. Nigdy nie ożenił się, coraz częściej zaś - jak wielu podobnych mu "zwykłych Indian" - trafiał do aresztu za pijaństwo w miejscach publicznych i włóczęgę. Pozbawiony pomocy kraju, za który walczył, bez stałej pracy i perspektyw, rozżalony, wyśmiewany i dyskryminowany przez otoczenie, coraz bardziej pogrążał się w nałogu i beznadziei.

W 1954 roku Ira Hayes uczestniczył w ceremonii odsłonięcia zaprojektowanego przez Felixa de Weldona pomnika bohaterów Iwo Jimy na Narodowym Cmentarzu w Arlington pod Waszyngtonem. 10 miesięcy później znaleziono go martwego, ze śladami wymiocin i krwi, w pobliżu domu w rezerwacie. Koroner stwierdził, że śmierć nastąpiła z powodu zimna i alkoholu. Zdaniem rodziny nie jest wykluczone, że do tragedii przyczyniła się także wcześniejsza bójka podczas gry w karty, ale śledztwa w tej sprawie nie przeprowadzono.

[edytuj] Ofiara - symbol

Zmarły w wieku zaledwie 32 lat Ira Hayes stał się jednym z symboli pokolenia weteranów, które miewało problemy z odnalezieniem się w powojennej rzeczywistości oraz przykładem tragicznego losu wielu amerykańskich Indian, pozbawionych ekonomicznych perspektyw w rezerwatach, społecznego zrozumienia poza nimi i rządowego wsparcia w trudnej sytuacji.

W latach 60. XX w. indiański artysta muzyk Peter LaFarge poświęcił mu folkową balladę Ira Hayes - protest-song spopularyzowany później m.in. przez Boba Dylana. 1 listopada 1986 roku w pobliżu grobu Iry Hayesa na Cmentarzu Narodowym w Arlington odsłonięto pierwszy pomnik upamiętniający tubylczych weteranów amerykańskich sił zbrojnych, a przed marmurowym pomnikiem zasadzono pamiątkową żywą topolę i umieszczono brązową tablicę zadedykowaną "Indiańskim Wojownikom - Weteranom Ery Wietnamu - Tubylcy Ameryki". Dla Iry Hayes została także napisana piosenka przez Johnnego Casha: "Ballad of Ira Hayes".