Iris Murdoch
Z Wikipedii
Jean Iris Murdoch (ur. 15 lipca 1919 w Dublinie, zm. 8 lutego 1999 w Oksfordzie) – anglo-irlandzka pisarka i filozofka.
Spis treści |
[edytuj] Życie
Studiowała filologię klasyczną, filozofię i historię starożytną w Somerville College w Oksfordzie, później filozofię w Newnham College w Cambridge, pod kierunkiem Wittgensteina. W 1948 została członkiem St Anne's College w Oksfordzie.
Swą pierwszą powieść W sieci wydała w 1954, wcześniej publikowawszy eseje o tematyce filozoficznej, w tym pierwsze studium w języku angielskim poświęcone Sartre'owi. W 1956 w Oksfordzie poznała również i wyszła za mąż za Johna Bayleya, wykładowcę literatury angielskiej i powieściopisarza. Była autorką ponad 20 powieści oraz wielu prac poświęconych filozofii. W roku 1995 zaczęła cierpieć z powodu objawów choroby Alzheimera. Zmarła w 1999 roku w wieku 79 lat.
[edytuj] Literatura
Twórczość Murdoch ma charakter obyczajowo-psychologiczny, widoczne są w niej wpływy Platona, Freuda i Sartre'a. Jej powieści są pełne nieprzewidywalnych zwrotów akcji, czarnego niekiedy humoru, choć pisane głównie w konwencji realistycznej zawierają jednak często elementy fantastyczne i cechują się złożoną symboliką. Do najbardziej znanych powieści zaliczyć można: Dzwon (1958), Jednorożca (1963), Morze, morze (1978, za które otrzymała Nagrodę Bookera).
[edytuj] Filozofia
Platonistka i egzystencjalistka; była jednym z niewielu w Wielkiej Brytanii filozofów nieanalitycznych (zob. filozofia analityczna). Jej zainteresowania filozoficzne, bliskie temu czym zajmowała się na polu literatury, koncentrowały się wokół religii i moralności, które stanowiły dla niej rodzaj platońskiego przedmurza przed światem, pozbawionym sensu i nie dającym się scalić w jedno.
[edytuj] Dzieła
[edytuj] Powieści
- W sieci (Under the Net, 1954)
- The Flight from the Enchanter (1956)
- The Sandcastle (1957)
- Dzwon (The Bell, 1958, wydanie polskie 1972)
- A Severed Head (1961)
- Skromna róża (An Unofficial Rose, 1962, wydanie polskie 1974)
- Jednorożec (The Unicorn, 1963)
- The Italian Girl (1964)
- The Red and the Green (1965)
- Czas aniołów (''The Time of the Angels, 1966, wydanie polskie, 1974)
- Miły i dobry (The Nice and the Good, 1968)
- Sen Brunona (Bruno's Dream, 1969)
- A Fairly Honourable Defeat (1970)
- Przypadkowy człowiek (An Accidental Man, 1971)
- Czarny Książę (The Black Prince, 1973, wydanie polskie 1977)
- Machina miłości czystej i wszetecznej (The Sacred and Profane Love Machine, 1974)
- A Word Child (1975)
- Henryk i Kato (Henry and Cato, 1976)
- Morze, morze (The Sea, the Sea, 1978, Nagroda Bookera)
- Nuns and Soldiers (1980)
- The Philosopher's Pupil (1983)
- The Good Apprentice (1985)
- The Book and the Brotherhood (1987)
- The Message to the Planet (1989)
- The Green Knight (1993)
- Jackson's Dilemma (1995)
- Something Special (Short story reprint, 1999; originally published 1957)
[edytuj] Filozofia
- Sartre: Romantic Rationalist (1953)
- The Sovereignty of Good (1970)
- The Fire and the Sun (1977)
- Acastos: Two Platonic Dialogues (1986)
- Metaphysics as a Guide to Morals (1992)
- Existentialists and Mystics (1997)
[edytuj] Dramaty
- A Severed Head (with J.B. Priestly, 1964)
- The Italian Girl (with James Saunders, 1969)
- The Three Arrows & The Servants and the Snow (1973)
- The Black Prince (1987)
[edytuj] Poezja
- A Year of Birds (1978; revised edition, 1984)
- Poems by Iris Murdoch (1997)
[edytuj] O Iris Murdoch
- Ewa Wełnic, Iris Murdoch – powieściopisarka i moralistka, ISBN 83-231-0401-8
- W 2001 roku powstał film biograficzny pt. Iris w reżyserii Richarda Eyre oparty na wspomnieniach męża pisarki.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Iris Murdoch w NNDB (en)
