Irracja polityczna

Z Wikipedii

Irracja polityczna (łac. irrationalis — nierozumowy; gr. politika — sprawy państwowe) - jest to postawa i zachowanie polityczne pozbawione racjonalnych przesłanek, podłoża, nie dające się wytłumaczyć w sposób racjonalny.

[edytuj] Historia pojęcia

Twórca pojęcia - Święty Augustyn: ,,zasadniczą postacią życia duchowego nie jest rozum, lecz wola’’. Podstawą pojęcia jest założenie, że czynniki irracjonalne mają przewagę w dziedzinie działania i samego poznania. Prawdę o Bogu poznać można nie rozumem, lecz wiarą („Nie pojmiesz patrząc, staraj się rozumieć wierząc").

[edytuj] Czasy nowożytne

Uznawano względność i irracjonalność bytu, wielcy twórcy tacy jak Leonardo da Vinci twierdzili, że nie wszystko można oprzeć na doświadczeniu, dlatego należy uwzględniać w poznaniu również postawę irracjonalną.

1 poł. XIX w.: sprzeciw wobec trzeźwej filozofii oświecenia. Hasła przewodnie: fantazja, indywidualne kierowanie życiem. Główni przedstawiciele to literaci, dla których filozofia stała się rzeczą wiary i uczucia (sprawą indywidualną)

Przełom XIX/ XX w.: Rozważania filozoficzne Henri Bergsona. Opozycja wobec racjonalizmu i empiryzmu; intuicjonizm( instynkt i intelekt są przeciwstawnymi kategoriami).

1 połowa XX w.: egzystencjalizm

Max Weber: przeniesienie irracji na grunt społeczno-polityczny; koncentracja na poznawaniu rzeczywistości, wszystkie irracjonalne, uczuciowe konteksty zachowań, wpływające na działanie, należy rozumieć i badać jako „odchylenia" racjonalnego przebiegu działania.

Obrazować powyższe zjawisko można „paniką na giełdzie”. Najpierw trzeba stwierdzić, jak przebiegałoby to działanie bez wpływu uczuć irracjonalnych, potem wprowadzić owe czynniki irracjonalne jako „zakłócające". Tak można oszacować znaczenie czynników irracjonalnych( powodujących odchylenia od tak skonstruowanego typu).

Irracja polityczna jest podejmowana przez „podmioty polityki’’. Dzieje się tak, gdyż do oceny rzeczywistości jednostka (lub grupa) wykorzystuje wiedzę o rzeczywistości społeczno-politycznej i uznawaną hierarchię wartości. Ponieważ czynniki te warunkowane są przez składniki emocjonalne, m.in. mity czy przesądy, prowadzi to do irracji. Irracja polityczna bazuje na założeniu, że w niektórych dziedzinach życia nie ma informacji sprawdzalnych, a poznanie opiera się na intuicji podmiotu polityki.

Irracja tworzy się np. poprzez przyjmowanie przekonań niezależnych od argumentów rzeczowych, np. na podstawie tradycji, autorytetu, wierzeń. Irracja polityczna sprzyjać może kształtowaniu się takich postaw jak dogmatyzm, fanatyzm, nietolerancja.

[edytuj] źródła

Podręcznik do polityka gospodarczej Bolesław Winiarski (red.)Wydawnictwo Naukowe PWN, Kalina Prasznic Urszula Leksykon polityki gospodarczej