Język wenecki

Z Wikipedii

Język wenecki (wen. vèneto, łéngua vèneta, wł. veneto, lingua veneta) - zespół dialektów, używanych przez ponad dwa miliony osób w północno-wschodnich Włoszech (przede wszystkim prowincje: Belluno, Padova, Rovigo, Treviso, Trieste, Venezia, Verona, Vicenza) oraz przez włoską mniejszość narodową w Chorwacji i Słowenii (głównie na półwyspie Istria). Są one uważane za dialekty języka włoskiego, ale znacznie różnią się od włoskiego języka standardowego.

Spis treści 1 Język wenecki a język włoski 1.1 Różnice w gramatyce 1.1.1 Rodzajniki 1.1.2 Przyimki 1.1.3 Czasownik 1.2 Różnice w ortografii 1.3 Przedrostki i przyrostki 1.3.1 Przyrostki 2 Zobacz też 3 Linki zewnętrzne

[edytuj] Język wenecki a język włoski

[edytuj] Różnice w gramatyce

[edytuj] Rodzajniki

Język włoski	Język wenecki
un, uno	un
una	na
il, lo	el
la	ła
i, gli	i
le	łe

Podobnie jak we włoskim, w weneckim rodzajniki określone skraca się przed samogłoską do l', a nieokreślone - do n'.

[edytuj] Przyimki

• Przyimki bez rodzajników:

Język włoski	Język wenecki
di	de
a	a
da	da
con	co
in	in
per	par

[edytuj] Czasownik

• Włoskiej partykule przeczącej non odpowiada wenecka no.
• Odmiana czasowników:
  • Bezokoliczniki włoskie pierwszej koniugacji mają końcówkę -are, a w weneckim ta końcówka ma postać -ar: wł. parlare - wen. parlar.
  • Czasowniki weneckie trybu oznajmującego poprzedza się odpowiednim rodzajnikiem: wł. arriva - wen. el/ła riva.
  • Czasowniki weneckie trybu oznajmującego mają tę samą formę w liczbie pojedynczej i mnogiej. Na liczbę wskazuje odpowiedni rodzajnik: wł. può - wen. el/ła pol, wł. possono - wen. i/łe pol.
  • Imiesłów bierny czasowników pierwszej koniugacji ma we włoskim końcówkę -ato lub -ata w zależności od rodzaju, zaś w weneckim -à. W liczbie mnogiej w weneckim, końcówka ta zwykle nie ma zaznaczonego akcentu i przybiera postać -ai, -ae: wł. passato, passata, passati, passate - wen. pasà, pasà, pasai, pasae. Analogiczną postać mają rzeczowniki o końcówkach -ato/-ata: wł. peccato - wen. pecà.
  • Odmiana niektórych czasowników nieregularnych (wybrane formy):
    • Odmiana czasownika "być"

Język włoski	Język wenecki	Forma gramatyczna
essere	èser	bezokolicznik
è	el/ła xe	tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza
sono	i/łe xe	tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga

• • • Odmiana czasownika "mieć"

Język włoski	Język wenecki	Forma gramatyczna
ha	el/ła ga	tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza

[edytuj] Różnice w ortografii

• Podwójne włoskie spółgłoski b, c, g, l, n, p, s, t odpowiadają pojedynczym w języku weneckim: wł. maggiore, polacco, appunto - wen. magiore, połaco, apunto.
• Włoska litera l na początku wyrazu lub w połączeniach -al-, -il-, -ol-, a przed samogłoską przechodzi w wenecką ł: wł. logica, politica - wen. łogica, połitica. Taka konwencja jest stosowana w Wikipedii, niemniej jednak zamiast litery ł, spotykanej w niewielu alfabetach (prócz weneckiego właściwie tylko w polskim), często pozostawia się l.
• Włoskiej literze m w połączeniach -mb-, -mp- odpowiada n w słowach weneckich: wł. campo, gamba - wec. canpo, ganba.
• Włoskiej literze s między samogłoskami odpowiada x w słowach weneckich: wł. famoso, fisiche - wec. famoxo, fixeghe.
• Włoskiej dwugłosce uo odpowiada wenecka o: wł. uomo, scuola - wen. omo, scoła.

[edytuj] Przedrostki i przyrostki

[edytuj] Przyrostki

Język włoski	Język wenecki	Uwagi
-ale	-ałe
-bile	-biłe
-ese	-éxe/-exe	w przymiotnikach od nazw narodowości
-ico (masc.), -ica (fem.)	-ego/-ico (masc.), -ega/-ica (fem.)
-ione, -ione	-ion
-mente	-mente	tworzenie przysłówka
-ore	-or	wykonawca czynności
-tà	-tà/-tât

[edytuj] Zobacz też

• języki romańskie
• Język wenetyjski

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Wikipedia w języku weneckim

To jest tylko zalążek artykułu związanego z językami. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.