Jacques Derrida
Z Wikipedii
Jacques Derrida (ur. 15 lipca 1930 w El-Biar w Algierii, zm. 9 października 2004 w Paryżu), francuski filozof, przez wielu uważany za przedstawiciela postmodernizmu, choć sam nie lubił tej kategoryzacji.
Urodził się w rodzinie Żydow sefarydyjskich jako trzeci z pięciorga dzieci. Otrzymał imię „Jackie” – później zmienił je na bardziej poprawne „Jacques”. Dzieciństwo i młodość spędził w mieście urodzenia.
Gdy w 1942 roku poszedł do szkoły, został wyrzucony z liceum przez francuską dyrekcję zgodnie z zaleceniami reżimu Vichy. Derrida wolał stracić rok niż pójść do liceum żydowskiego stworzonego przez zwolnionych nauczycieli dla niechcianych dzieci żydowskich.
Młody Derrida uwielbiał grać w piłkę nożną – jako chłopiec marzył, że zostanie piłkarzem zawodowym. Już w młodości zaczytywał się w dziełach Camus, Gide’a, Nietzschego i Rousseau, poważnie zaczął jednak myśleć o studiach filozoficznych w latach 1948-1949. Uczęszczał do renomowanego paryskiego Lycée Louis-le-Grand; po dwukrotnej porażce egzaminacyjnej w roku 1951 został przyjęty do the École Normale Supérieure.
Już pierwszego dnia studiów Derrida spotkał Louisa Althussera, z którym niebawem się zaprzyjaźnił; przyjaźń łączyła go również z Michelem Foucault, na którego wykłady uczęszczał. Po wizycie w Archiwum Husserla w Leuven postanowił ukończyć studia filozoficzne, pisząc pracę o Początkach geometrii Husserla.
W roku 1957 Derrida otrzymał stypendium Harvard University. W czerwcu 1957 roku poślubił w Bostonie Marguerite Aucouturier. Ze związku tego przyszło na świat dwóch synów: w 1963 roku – Pierre; w 1967 roku – Jean; trzeci – Daniel – urodził się w roku 1984 ze związku Derridy z Sylviane Agacinski.
Podczas wojny algierskiej w latach 1957-1959 Derrida na własną prośbę został nauczycielem dzieci wojskowych – nauczał francuskiego i angielskiego. W tym samym okresie Derrida nawiązał związki z grupą Tel Quel.
W latach 1960-1964 Derrida wykładał filozofię na Sorbonie; w latach 1964-1984 był wykładowcą filozofii w École Normale Superieure. W roku 1967 Derrida opublikował swe pierwsze trzy książki - Pismo i różnica, Głos i fenomen, O gramatologii – które przyniosły mu międzynarodową sławę.
Derrida wiele podróżował, pełnił – przez dłuższy lub krótszy czas – wiele funkcji. Był kierownikiem studiów w École des Hautes Études en Sciences Sociales w Paryżu; razem z François Châtelet i innymi w roku 1983 powołał do życia Collège international de philosophie (CIPH) – instytucję, która miała umożliwiać prowadzenie badań filozoficznych, dla których nie było miejsca w akademii czy na uniwersytecie – Derrida był pierwszym dyrektorem kolegium.
W roku 1986 Derrida został profesorem nauk humanistycznych na University of California – to właśnie tam znajduje się największe archiwum jego rękopisów. Regularnie wykładał na innych wielkich uniwersytetach amerykańskich: Johns Hopkins University, Yale University, New York University, The New School for Social Research.
Był laureatem wielu nagród i wyróżnień, min. frankfurckiej Nagrody im. Adorna (2001). Otrzymał doktoraty honorowe: Cambridge University, Columbia University, The New School for Social Research, University of Essex, Williams College, Uniwersytetu Śląskiego.
W roku 2003 zdiagnozowano u Derridy raka trzustki – Derrida z wolna tracił mowę, nie mógł podróżować. Zmarł w paryskim szpitalu wieczorem 9 października 2004.
Derrida uchodzi za krytyka tradycyjnej filozofii, łączył zainteresowania filozofią z literaturą, antropologią, lingwistyką i psychoanalizą. Nawiązywał do Martina Heideggera. Jego prace, popularne zwłaszcza w USA, stoją u początków dekonstrukcjonizmu ukształtowanego na przełomie lat 70. i 80.
[edytuj] Główne dzieła
- Chora (Chora, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999)
- De la grammatologie (O gramatologii, przeł. Bogdan Banasiak, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999)
- Marges de la philosophie (Marginesy filozofii, przeł. Adam Dziadek, Janusz Margański, Paweł Pieniążek, Wydawnictwo KR, Warszawa 2002)
- L'ecrtiture et la difference (Pismo i różnica, przeł. Krzysztof Kłosiński, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004)
