Jan Piltz
Z Wikipedii
Jan Piltz [Pilcz] (ur. 15 stycznia 1870 w Aleksandrowie Kujawskim, zm. 26 listopada 1930) – polski lekarz neurolog, twórca krakowskiej szkoły neurologicznej, działacz społeczny.
Studiował medycynę w Szwajcarii. Jako student był asystentem Philippa Stöhra (1849-1911), pracował też u Oliveta i Martina w Genewie, i u Eugena Bleulera (1857-1939) w Zurychu. Doktoryzował się w Lozannie w 1904 roku u Augusta Forela (1848-1931), potem został jego asystentem w klinice psychiatrycznej. Pracował też w instytucie Constantina von Monakowa (1853-1930). Po powrocie do kraju zorganizował w 1901 roku samodzielny oddział neurologiczny z pracownią neuropatologiczną w warszawskim Szpitalu Praskim. W 1905 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego i pierwszym kierownikiem Katedry Neurologiczno-Psychiatrycznej UJ założonej w tym samym roku. Piltz w ciągu dwudziestu lat rozbudował Klinikę na wzór Kliniki w Monachium, tak że posiadała trzy duże pawilony i pracownie: anatomiczną, biochemiczną, histopatologiczną, metaboliczną i neurofizjologiczną. Piltz opisał m. in. trzy odruchy źrenicze: jeden z nich znany jest jako odruch źreniczny Westphala-Piltza i polega na fizjologicznym zwężeniu źrenicy podczas zaciskaniu powiek, drugi to charakterystyczny (nie patognomoniczny) dla kiły III-rzędowej odruch źreniczny paradoksalny Piltza, polegający na rozszerzeniu źrenicy podczas jej oświetlania. Odruch źreniczny neurotoniczny Piltza również bywa obserwowany w kile układu nerwowego i polega na rozszerzeniu zwężonej, sztywnej źrenicy przy badaniu odruchu na zbieżność i nastawność. Odruch Haaba-Piltza występujący niekiedy w uszkodzeniu kory polega na zwężeniu źrenicy gdy badany pacjent patrzy na jasny obiekt umieszczony w obrzeżu pola widzenia.
Autorska definicja niepoczytalności Piltza została wprowadzona do polskiego kodeksu karnego.
[edytuj] Prace
- Ein Beitrag zum Studium der Dissociation der Temperatur- und Schmerzempfindung bei Verletzungen und Erkrankungen des Rückenmarkes. 1906 DOI:10.1007/BF02058006
- Über homologe Heredität bei zwangsvorstellunge. 1918 DOI:10.1007/BF02869669
- Weitere Mitteilungen über die beim energischen Lidschluss stattfindende Pupillenveränderung. Neurologisches Zentralblatt, 1900, 19: 837-848.
- Das vagotonische Pupillenphänomen, von Somogui. Wiener klinische Wochenschrift, 1913, NR 33./ Neurologisches Zentralblatt, 1914, 33: 1124.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Historia neurologii polskiej Katedra Historii Medycyny CM UJ
- Jan Pilcz w bazie Who Named It
- Piltz Jan Internetowa encyklopedia PWN
