Jan Werich
Z Wikipedii
| Jan Werich | |
 |
|
| Urodzony | 6 lutego 1905 Praha |
| Zmarł | 31 października 1980 Praha |
 Galeria w Wikimedia Commons |
|
Jan Werich (ur. 6 lutego 1905 w Pradze, zm. 31 października 1980 w Pradze), czeski aktor, dramatopisarz, prozaik, tłumacz i dyrektor teatralny.
[edytuj] Biogram
W latach 1924-1927 studiował prawo na Uniwersytecie Karola w Pradze. W teatrach występował od 1927 roku, a na ekranie debiutował w 1931.
Razem z Jirzim Voskovecem współzałożył awangardową scenę Osvobozené divadlo w Pradze (1927-35 i 1937-38; w latach 1935-37 tzw. Spoutané divadlo).
W swojej twórczości obaj wykorzystywali elementy rozrywki i satyry, oraz w latach 30. zwracali też uwagę na niebezpieczeństwo faszyzmu (sztuki - Vest Pocket Revue, 1927; Smoking Revue, 1928; …si pořádně zařádit, 1928; Golem, 1931; Caesar, 1932; Osel a stín, 1933; Kat a blázen, 1934; Balada z hadrů, 1935; Rub a líc, 1937; Těžká Barbora, 1937).
W latach 1938-45 w emigracji w Stanach Zjednoczonych, gdzie uczestniczył w życiu teatralnym. Po powrocie do kraju odnowił Osvobozené divadlo (1946-47), ale w 1950 r. Jiří Voskovec wyjechał na stałe do USA. 1948-50 aktor teatru Umění lidu w Pradze-Karlinie, później także szef zespółu tego teatru (do 1952 roku). W okresie 1948-55 kierownik kolektywu twórczego FS Barrandov. Potem dyrektor teatrów Divadlo satiry (1955-57) i Divadlo ABC (1957-61). W latach następnych związany z Miejskimi Teatry Praskimi (1961-63) i Teatrem Muzycznym (1963-68).
Wystąpił m.in. w filmach: Pudr a benzin (1931), Hej rup! (1934), Svět patří nám (1937), Císařův pekař (1951), Byl jednou jeden král (1954) i Až přijde kocour (1963), oraz w programach telewizyjnych (Uspořená libra, 1964).
Wydał też książki Italské prázdniny (1960) i Fimfárum (1960). Za wsparcie procesu demokratyzacji w latach 1968-69 był póżniej wymazany z kultury czeskiej, do której się wrócił dopiero po podpisaniu tzw. Antycharty w styczniu 1977 r.
[edytuj] Źródła
- Josef Tomeš i kol., Český biografický slovník XX. století 3, Praha 1999, ISBN 80-7185-247-3
- Korespondence I / Jiří Voskovec & Jan Werich, Praha 2007, ISBN 80-7304-075-1
- Pavel Chrastil, Jan Werich-Klaunovo velmi pozdní odpoledne, Praha 1999, ISBN 80-85876-94-9
- Pavel Chrastil, Jan Werich-Kaviár i šampaňské, Praha 2000, ISBN 80-7281-035-9
- Pavel Chrastil, Jan Werich-Král a rybář, Praha 2002, ISBN 80-7281-095-2
- Pavel Chrastil, Jan Werich-Na Kampě pod pokličkou, Praha 2004, ISBN 80-7281-155-X
- Pavel Chrastil, Jan Werich-Elixír života, Praha 2005, ISBN 80-7281-209-2
