Jedłownik

Z Wikipedii

	Jedłownik-Turzyczka-Karkoszka
	dzielnica miasta Wodzisławia Śląskiego

Kościół Parafialny MB Wszechpośredniczki Łask i Św. Antoniego z Padwy, Wodzisław Śl. - Jedłownik

Status

dzielnica miasta

Przewodniczący Rady Dzielnicy

Rączka Zbigniew

Strefa numeracyjna

032

Kod pocztowy

44-300

Tablice rejestracyjne

SWD

Położenie na planie Wodzisławia Śląskiego

Jedłownik-Turzyczka-Karkoszka - dzielnica Wodzisławia Śląskiego, która została utworzona decyzją uchwały Rady Miejskiej w Wodzisławiu Śląskim z 28 czerwca 1996. Zabudowa dzielnicy ma charakter podmiejski. Obecnie na terenie dzielnicy działa zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej. Mieści się SP nr 2. Działają Koło Gospodyń Wiejskich , OSP "Jedłownik", OSP "Turzyczka" oraz "Brać Górnicza". Na terenie dzielnicy działa "Klub Sportowy Gosław Jedłownik". W skład tej Dzielnicy wchodzą: Jedłownik Wieś, Turzyczka, Karkoszka, Gliniak.

[edytuj] Rada Dzielnicy

Przewodniczący Rady Dzielnicy: Rączka Zbigniew

Przewodniczący Zarządu Dzielnicy: Grzybacz Stefan

[edytuj] Historia Jedłownika

Stary Kościół z Jedłownika wybudowany prawdopodobnie w 1647 r. W 1974 r. przeniesiony do Jastrzębia-Zdroju

Wieś wzmiankowana w 1239 r.Właścicielem wsi był komes Gosław, który w tamtym roku, a więc przed najazdem Tatarów w 1241 r., posiadał w ziemi raciborskiej rozległe dobra. Istnieje prawdopodobieństwo, że w swej rodzinnej siedzibie - Jedłowniku ufundował kościół już w początkach XIII w. Jedłownik wg starych podań jest jedną z najstarszych miejscowości na Śląsku o czym ma świadczyć mimo bliskości Wodzisławia, istniejąca tu na pewno od XIII w. samodzielna parafia. W XVI w. Jedłownik wszedł w skład utworzonego dekanatu wodzisławskiego.Dawny kościół parafialny, drewniany, odbudowany w I poł. XVII w. istniał pierwotnie pw. św. Marka. W 1688 obok św. Marka pojawia się św. Barbara jako patronka. W 1697 pozostaje jako patron tylko św. Marek. W XVIII w. św. Marek jako patron idzie w zapomnienie i powraca św. Barbara jako patronka kościoła. W 1885 kościół został odnowiony. W 1974 w związku z budową nowego kościoła decyzją władz komunistycznych przeniesiony do Jastrzębia-Zdroju, gdzie został poświęcony 3 grudnia 1974.

Obecny kościół Matki Bożej Wszechpośredniczki Łask i Św.Antoniego z Padwy zbudowany został w latach 1949-1952. Poświęcony 21 IX 1952 przez biskupa koadiutora Herberta Bednorza. Projektantem kościoła był Hanak z Olzy. Wnętrze zaprojektował artysta plastyk Józef Kołodziejczyk. Na terenie parafii znajduje się dom opieki prowadzony przez Siostry Opatrzności Bożej z Przemyśla. Zgromadzenie to objęło w posiadanie zamek z przyległym ogrodem. W okresie międzywojennym Siostry prowadziły zakład dla moralnie zaniedbanych dziewcząt. W latach wojennych 1940-1945 dom przeznaczono jako schronisko dla przesiedleńców. Po wojnie, w 1945 Siostry odzyskały dom organizując w nim zakład opiekuńczy dla sierot, następnie dla głęboko upośledzonych dziewcząt.

W roku 1810 na terenach Wodzisławia doszło do wybuchu powstania chłopskiego, któremu przewodniczył sołtys z Jedłownika - Józef Bienia. Powstanie zostało rozbite, a przywódcę aresztowano. Zaś w 1946 nastąpiło przyłączenie do Wodzisławia Jedłownika wraz z przylegającą do niego Karkoszką i utworzenie dzielnicy Wodzisław Śląski-Jedłownik. Historycznym terenem dzielnicy jest również część Jedłownika posiadająca obecnie status samodzielnej dzielnicy - Jedłownik Osiedle.

Lokalne święto

Takiego herbu używał Jedłownik obecna dzielnica Wodzisławia Śl

Historia Święta Gradowego w naszej parafii sięga 1848 roku. Wtedy to 19 czerwca na Jedłownik i okolicę spadł straszliwy grad siejąc spustoszenie wśród upraw. Na domiar złego następnego dnia zerwał się tak silny huragan, że wyrywał drzewa, niszczył zabudowania. Tego tragicznego dnia runęła wieża kościelna, która zniszczyła część Kościoła Św.Barbary i organy. We wsi nie pozostał ani jeden nieuszkodzony dom.

Ludność Jedłownika z dnia na dzień stała się żebraczą, co trwało przez lata, nim szkody zostały naprawione. Parafianie widząc nieszczęścia jakie na nich spadły, ślubowali wybudować kościół pod wezwaniem Św. Antoniego, jeśli w przyszłości zostaną zachowani od podobnych nieszczęść. Mija 100 lat od wydarzeń z 19 czerwca 1848 r. Z Kościoła MB Fatimskiej w Turzy wyrusza procesja niosąca relikwie Św.Antoniego do jedłownickiej parafii Św.Barbary. Kiedy zbliżano się do Jedłownika zerwała się straszliwa burza i huragan podobne do tych sprzed wieku. Parafianie wraz z ówczesnym proboszczem ks.Kasperczykiem odczytali to jako upomnienie się Św.Antoniego o kościół , który ślubowali wybudować parafianie.

Następnego dnia utworzył się komitet budowy nowego kościoła. 19 maja 1949 roku rozpoczęto kopanie fundamentów. Projektantem kościoła był P. Tchorzewski, architekt powiatowy Rybnika. Dnia 21 września 1952 roku nowa świątynia pod wezwaniem Matki Bożej Wszechpośredniczki Łask i Św.Antoniego z Padwy została poświęcona przez biskupa Herberta Bednorza.

Odpust ku czci Św.Antoniego z Padwy 13 czerwca.

[edytuj] Historia Turzyczki

Takiego herbu używała wieś Turzyczka obecna dzielnica Wodzisławia Śl

Dawna nazwa Turzyczki to Mała Turza. Można przypuszczać iż nazwa ta pochodzi od zwierza Tur występującego w tutejszych latach jeszcze w połowie XV w. Turza mała była starszą wsią niż Turza Śląska i lokowana była na prawie polskim jeszcze przed XII w. W 1555 r. właściciel ówczesnego państwa wodzisławskiego przekazał zapisem fundacyjnym czynsz młyna ulokowanego w Turzy Małej, który składał się z 12 korców starej miary wodzisławskiej mąki żytniej i utoczonej świni na utrzymanie " ubogich ludzi w szpitalu w Wodzisławiu ". w 1650 roku odnotowano wzmiankę o zezwoleniu dla mieszkańców Wodzisławia na sprzedaż piwa do Turzy Małej. W latach 1652 oraz 1679 zanotowano wizytacje biskupie w parafii Jedłownik, do której należała Turza Mała. Wg. pierwszego spisu mieszkańców 1680 roku Turzę Małą zamieszkiwali: Rek, Bugla, Theda,Syska, Philipp, Jan Karczmarz, Grzegorz Wieczorek, Jan Kisiel, Kaspar Kozieł, Maciej Michalec, Sebastian Sobek, Gallus Moroń, Bartłomiej Zientek, Jan Ledwoń, Urban Tychon, Paweł Oślizło, Maciej Szkatuła, Jakub Kwiatoń, Młynarz Leśny, Jurczyk, Warło, Warlik, Szyndzielarz, Kzrczek, Kubala, Bomba, Chromy, Sabaka, Boleściwy, Konopka, Pawełko, Wyjadacz, Gancol. Natomiast w Turzy Małej zamieszkiwali: Adam Ordos, Michał Połednik, Guzik, Jerzy Gajda, Mikołaj Świerk, Jan Oślizło, Andrzej Prudel, Gallus Czapla, Jerzy Bura i młynarz Gliniany.

W 1696 roku Turza Mała, wraz z państwem Wodzisław, zostały sprzedane księciu Dietrichsteinowi przez cesarskich komisarzy wyższego urzędu. W latach 1697- 1702 istniała karczma w Małej Turzy, gdzie karczmarzem był niejaki Jan Mitko. W 1721 roku po raz pierwszy Mała Turza Zapisana jest jako Turzyczka.W 1790 roku były dwie kaplice w Turzyczce, przypuszczalnie drewniane. Do dziś istnieje jeszcze murowana kaplica św. Jana Nepomucena. W 1780 r. Turzyczkę zamieszkiwało 4 zagrodników i chałupników, co dawało 17 samodzielnych domostw z ludnością w liczbie 82 osoby. W 1840 r. w Turzyczce istniało 20 domostw i 179 mieszkańców oraz czynny był młyn wodny. W roku 1835 zanotowano pierwszą wzmiankę o pieczęci Małej Turzy. Na pieczęci widać herb wsi, który przedstawia stóg pusty na czterech słupach stojący. Pieczęć ma napis G. Klein Shurzy /Rybnikier/ Kreis i jest wyciśnięta na dokumencie w Archiwum Starostwa Rybnickiego. W roku 1858 w Małej Turzy zanotowano 193 osoby, w 36 rodzinach i 26 domach mieszkalnych. Stan bydła wynosił 21 koni, 29 sztuk bydła rogatego, 15 sztuk nierogatego. Natomiast w 1871 r. piśmiennych było 98 osób, a analfabetów - 47 osób. W latach 1884 -1886 wybudowano linię kolejową z Wodzisławia do Chałupek. W 1885 w Turzyczce naliczono 225 katolików oraz 5 Żydów. W 1972 roku Turzyczka zostaje włączona do Wodzisławia Śląskiego.

[edytuj] Historia Karkoszki

Karkoszka założona została przez hrabinę Dyhn w 1776 r. a jej pierwszymi mieszkańcami byli tkacze mezelonu. Należała i należy do szkoły kościoła w Jedłowniku. Obecnie razem z Jedłownikiem i Turzyczką tworzy dzielnicę Wodzisławia.