Kardiotokografia

Z Wikipedii

Kardiotokografia (KTG) - jest to monitorowanie akcji serca płodu wraz z jednoczasowym zapisem czynności skurczowej mięśnia macicy. Badanie to przeprowadzane jest w ramach intensywnej opieki przedporodowej. Pozwala wcześnie wykryć sytuacje zagrożenia życia płodu.

W skład kardiotokografii wchodzi:

• tokografia - rejestracja czynności skurczowej macicy, która może odbywać się poprzez czujnik zewnętrzny umieszczony na brzuchu ciężarnej lub poprzez rejestrację zmiany ciśnienia wewnątrz jamy macicy, mierzonego przy pomocy cewnika
• kardiografia - ciągła rejestracja akcji serca płodu przy pomocy elektrokardiografu lub ultrasonograficznej sondy określające czynność skurczowo-rozkurczową serca przy wykorzystaniu efektu Dopplera

[edytuj] Zasady przeprowadzania KTG

Podstawowe badanie KTG powinno trwać 30 minut, ewentualnie zostać przedłużone do 60 minut.

Na wykresie badania kardiotokograficznego naniesiona zostaje częstość akcji serca płodu oraz występujące skurcze mięśnia macicy. W opisie wyróżnia się częstość podstawową oraz zmiany okresowe.

Częstość podstawowa jest to średnia częstotliwość akcji serca płodu między akceleracjami i deceleracjami, a przy ich braku częstość rejestrowana przez 10 minut.

• prawidłowa częstość podstawowa akcji serca płodu waha się w granicach 120-160/min
• za tachykardię uznaje się częstość podstawową akcji serca płodu > 160/min - może wskazywać na zakażenie wewnątrzmaciczne, lub chorobę infekcyjną matki
• za bradykardię uznaje się częstość podstawową akcji serca płodu < 120/min - może być m.in. objawem niedotlenienia

Oscylacje - są to wahania częstotliwości akcji serca płodu. Wyróżnia się następujące typy oscylacji:

• oscylacja milcząca - amplituda zmian < 5 uderzeń/min - może być skutkiem podania leków uspokajających ciężarnej lub być następstwem niedotlenienia płodu
• oscylacja falująca zawężona - amplituda zmian 5-10 uderzeń/min - zwykle spowodowana snem płodu
• oscylacja falująca - amplituda zmian 10-25 uderzeń/min - najczęściej występuje podczas ruchów płodu
• oscylacja skacząca - amplituda zmian > 25 uderzeń/min - może powstawać na skutek ucisku pępowiny

Deceleracje jest to krótkotrwały spadek częstotliwości akcji serca płodu (> 15/min przez 10 sekund). Wyróżnia się:

• deceleracje wczesne - zgrane w fazie ze skurczami macicy, gdzie najmniejsza częstotliwość akcji serca płodu występuje w okresie najsilniejszego skurczu mięśnia macicy
• deceleracje zmienne - niezgrane w fazie z czynnością skurczową macicy, mogą być spowodowane uciskiem na pępowinę
• deceleracje późne - pojawiają się z opóźnieniem względem aktywności skurczowej macicy; groźne dla płodu, są wykładnikiem niewydolności łożyskowo-macicznej;

Akceleracje - jest to krótkotrwały wzrost częstotliwości akcji serca płodu (> 15/min przez 15 sekund) - świadczą o ruchach płodu i są uznawane za cechy jego dobrostanu.

W ocenie zapisu KTG stosujemy punktową skalę wg Fishera.

• 10-8 pkt. - stan płodu dobry
• 7-5 pkt. - zagrożenie płodu, wymaga nadzoru
• 4-0 - bezpośrednie zagrożenie płodu, wskazanie do ukończenia ciąży

Test niestresowy - polega na ciągłym 30 minutowym zapisie KTG, gdzie w przypadku nie stwierdzenia okresowych zmian częstotliwości akcji serca płodu przedłuża się monitorowanie o kolejne 30 minut. Na podstawie zapisu oceniamy test jako:

• test reaktywny - w zapisie 30 minutowym znajdują się minimum dwie akceleracje o amplitudzie minimum 15 uderzeń/minutę, trwające minimum 15 sekund; towarzyszą one ruchom płodu
• test niereaktywny - brak akceleracji w zapisie 60 minutowym
• test wątpliwy - mniej niż 2 akceleracje lub akceleracje krótsze niż 15 sekund o mniejszej niż wymagana amplitudzie

Test stresowy - jest to zapis KTG stosowany w przedporodowym nadzorze płodu. Wykonuje się go zwykle po podaniu niewielkich dawek oksytocyny, hormonu wyzwalającego czynność skurczową macicy, co ma na celu obciążenie serca płodu. Za prawidłowe uznaje się brak deceleracji podczas skurczów mięśnia macicy o częstotliwości 0,3/min. W przypadku zapisu patologicznego położnik wykonuje zazwyczaj powtórne badanie, po którym może podjąć decyzję o ciągłym nadzorze KTG lub zakończeniu ciąży.

[edytuj] Bibliografia

• Ginekologia i położnictwo pod red. Gerharda Martiusa, wyd. I (ISBN 83-85842-77-2)
• Położnictwo i ginekologia pod red. Tadeusza Pisarskiego, wyd. IV (ISBN 83-200-2587-7)